— Ну, пачакай, мой харошы! Пачакай! Зараз толькі вунь тую лазовіну нахіну і ты будзеш вызвалены, — Андрэйка прасіў рыжае цялятка з белай зорачкай на ілбе.
Малое самотна замыкала, скаланулася.
— Як ты сюды патрапіла? Наўкола – лес, хмызы непралазныя. Вунь, зусім блізка логава галоднага і злога Воўка! Няўжо такое смелае?
— Адлучыўся ад мамы, бегаў-забаўляўся па лузе ды забрыў у гэтыя зараслі.
— Як клікаць цябе, забаўляка?
— Я гуллівае цялятка, а завуць мяне Ветрык.
— Чаму так?
— Бачыш які я імклівы і праворны!
— Як цікава!
— А то! Я танчыць умею. Магу для цябе што-небудзь вясёленькае станчыць! Але гэта потым. Пакуль я пачынаю баяцца! Ратуй, хутчэй! Ратуй! – малое замыкала так, што балюча было слухаць тую мальбу.
— Датанцаваўся, танцор!
Як толькі вялікая лазовіна выпрасталася, Ветрык аказаўся на зямлі. Ён падбрыкнуў і пабег. Андрэйка толькі і пачуў:
— Я табе аддзячу! За чуласць і дабрыню! Да сустрэчы!
У той суботні ранак Андрэйка іспытваў асаблівую ўзнёсласць і ўсплёск эмоцый, нават асаблівы палёт фантазіі. Усю ноч ён толькі і рабіў, што быў у казачным свеце, у якім мог здзейсніць незвычайныя карысныя ўчынкі. Спрытна ратаваў знаёмага ўжо Дыназаўра з лядовага палону, маладых Козачак ад прагнага Паляўнічага, ды маленькае цялятка ад злога Ваўка. Каб ноч даўжэйшай была яшчэ штосьці карыснае зрабіў.
Але зараз ён напяваў: «Як цудоўна жыць на свеце, тра-ля-ля, тра-ля-ля.»
Карысныя ўчынкі не толькі ў казачным сне бываюць
Прычынай яго начных падарожжаў была важная навіна: яны едуць да Бабулі. Ён не мог дачакацца, калі нарэшце мама скажа, што пара збірацца ў вёску.
Хлопчык любіў бываць у вёсцы. Падарожнічаць у свет кветак, незлічоных азёр і рэк. Яшчэ яго Настаўніца казала:
— Казачныя гісторыі найбольш жывуць у падарожжах, там, дзе свет радасці і чыстага паветра. Дзе можна ўзбудзіць жаданне, даследаваць і адкрываць тайны Прыроды.
Андрэйка нават верш склаў. І зараз, калі прачнулася сястрычка Алінка, ён прачытаў:
Зорачкі ў небе мігаюць-гараць,
Хмаркі ніводнай нідзе не відаць.
Ветрык павее —
Лес зашуміць.
Наша дарога да Бабы ляжыць.
— Мама, тата! Нас Андэйка вейсь напісаў! Паслюхайце!- на сваёй мове балбатала малая.
Колькі было радасці, вопліскаў і крыкаў, ажно коўдра Алінкі ўспушылася і намервалася таксама заскакаць.
Бацькі пераглянуліся, усміхнуліся адно аднаму, а калі дзеці паселі снедаць з рэпрадуктара пачуўся голас вядучай:
— Не варта маркоціцца на тым, чаго пакуль не дасягнуў. Захавай надзею на тое, што яшчэ будзе!
— Андрэйка, чуеш? Гэта і для цябе пажаданне.
— Дзякуй! Гэта добра, — адказаў Андрэйка, і дадаў:
— А ў мяне для Бабулі і падарунак маецца!
Ён махнуў адной рукою, затым другой, быццам прафесійны дырыжор ці ілюзіяніст і дастаў з шуфлядкі пісьмовага стала аркуш, дзе былі намаляваны рыбкі ў стаўку, розных памераў жучкі і шызыя стракозы. Яны лёталі-кружляліся над чаратамі ды плавалі па вадзяным люстэрку з жоўтымі гарлачыкамі. А наўкола – сіняе неба, дзе зайкі і вавёркі забаўляліся, ліска-хітруха да курэй крадзецца, ды мядзьведзь дя пчалінай хаткі цікуе.
— Вой, колькі тут усяго! – усклікнула Мама. — Няўжо ты сам намаляваў?
— Сам! – з гонарам адказаў Андрэйка і пачаў тлумачыць. – А яшчэ хацеў Ветрыка ў поўны рост намаляваць, але на аркуш не ўмясціўся яго хвост. А бясхвостых бычкоў не бывае. Шкада.
— Нічога! – казаў Тата. – Іншым разам намалюеш. Пакуль Бабулі раскажаш свой сон, а пасля і верш. Яна будзе прыемна здзіўлена.
— Ты ўпэўнены, Тата?
— Так, упэнены, - усміхнуўся бацька.
Дыназаўр з рагамі
Перад самай бабулінай вёскай быў вялікі луг, а на тым лузе паслася рыжая карова, непадалёку падбрыквала такога ж колеру цялятка з белай плямкай на ілбе.
Убачыўшы
— Ой, маяко! Ты манісь! « не здавалася малая. – Маяко — ў мазіне.
Надвячоркам, калі Зорка стаяла пасярод двара, Алінка выцікоўвала з веранды і ніяк не асмельвалася падыйсці бліжэй.
Андрэйка ж стаяў побач, даваў карове бурачнае бацьвінне і гладзіў Зорку, адганяючы раз-пораз надаедлівых мух. А Бабуля спакойна даіла, і белае малако пенілася ў даёнцы.
— Ідзі сюды, Алінка! – клікаў брацік. – Ідзі, не бойся! Зорка вельмі спакойная.
— Ага, спякойная! А лёгі? Вунь якія востыя лёгі! Я баюся!
— Эх ты, трусіха! Ідзі хаця б на Ветрыку пакатаешся!
— Сам тусіха! Сказу Маме, каб ты мопсікам стаў, тады будесь сябацькам! – рассмяялася.
Калі смеласць умацоўвае дух, альбо Як пакарыць Эверэст?
Каб паказаць сястрычцы сваю смеласць, Андрэйка падышоў да рыжанькага бычка з белым ромбікам на ілбе, пагладзіў, штосьці прашаптаў яму на вуха і ўскочыў на спіну.
— Трымайся за мяне! – сказаў Ветрык. – Я паднімуся высока-высока, і мы з табою паляцім разам.
— Глядзі, малая, як ён танчыць! Зараз мы паляцім да белых гор! – Андрэйка стараўся перакрычаць лагоднага і цёплага вятрыску, што павяваў увысі.
— Ляці! Я буду назіяаць! – падтаквала малая.
— Калі ласка, назірай! Толькі спачатку падай нам вунь тыя два балончыкі з кіслародам.
— Навосьта табе?
— На вышыні без кіслороду не выжыць! – Давай хутчэй, бачыш мой чацьвёраногі лётчык ужо ўзлятае.
Бычок падбрыкнуў і паплыў на аблоках. Доўга ці коратка працягвалася тое падарожжа, але калі наперадзе паказалася заснежаная самая высокая гара ў свеце, Ветрык першым абвясціў:
— Андрэйка, зірні на гэтую прыгажосць! Рэкі, вострыя, як пікі скалы і бель да рэзі ў вачах.
— Бачу! Гэта і ёсць Эверэст – самая высокая вяршыня Зямлі, страхой свету завуць. Яе вышыня каля дзевяці тысяч метраў! Вой, як высока мы ўзняліся! Ты здзейсніў 9-ці кіламетровы подзвіг! Ветрык, ты – самы смелы! – крычэў хлопчык.
— Вышыні не баішся? А як тэмпература, не здзіўляе? Летам тут каля 20 з мінусам, зімой – пад 60 мароз бывае.
— Не! Гэта радасць! Яна ўмацоўвае мой дух! – адказваў усхваляваны хлопчык. – Гэта каб жыць, можа і не рызыкнуў бы. А падарожжа – іншая справа. І ты, Ветрык, не звычайнае цялятка, а самы адважны і сапраўдны сябар! Мусіць сюды ніхто не далятае, як ты думаеш, Ветрык?
— Далятаюць, хаця нямногія - гусі, грыфы, напрыклад.
— Гэта птушкі, а жывёла наўрад ці наведваецца сюды?
— Памыляешся, Андрэйка, - з веданнем справы казаў Ветрык, — снежныя барсы і гімалайскія козы тут частыя госці.
— Во як! І не баяцца ні холаду, ні вышыні! Ні снежных лавін, што могуць навечна накрыць пад сваёй коўдрай.
— Наўрад ці яны баяцца! Вось я дасюль памятаю свой страх, як ты ад злога Ваўка мяне выратаваў? Вось там быў страх. Зараз я задаволены, што для цябе карысным стаў, - адказваў ўзрадаваны Ветрык.
Стаміліся Ветрык і Андрэйка, прыселі адпачыць на страсе свету, на самай высокай гары. Самая маладая скала, што аказалася пад ім, выглянула з-пад снегу і кажа:
— Вось добра! Мы якраз і чакалі вас, беларускія альпіністы! Даўно тут вас не было.
— Няўжо мы першыя?
— Не першыя, але калі лічыць паспяховае ўзыходжанне дык пасля вялікага перапынку ў чвэрць веку жанчына адна, вашая зямлячка паднялася. Настойлівыя і мэтанакіраваныя — дзіўныя вы людзі, беларусы!
— Не чакаў я, што нас так ветла прывецяць! – здзіўлена глядзеў на Ветрыка Андрэйка.
Ветрык пагадзіўся, і прапанаваў для надзейнасці доказу зямлянам аб праўдзівасці падарожжа на самую вяршыню Зямлі, прыхапіць торбачку горнага снегу.
Хмарам таксама захацелася пагуляць з імі, але ў іх не было такіх імклівых крылаў, як у Ветрыка. Тады яны спаймалі сонечнага зайчыка, што пускалі са сваіх пясочніц дзеці. Спаймалі і пачалі пускаць свайго зайчыка ў іх бок. Але Ветрык закрыў яго сваім ценем. І сонечны зайчык знік.
— Дзе ты схаваўся? - спытаў Андрэйка.
— Я тут! – азваўся з ценю сонечны зайчык.
Пастаяла Хмарка, пастаяла і рашыла, што тут ніхто не хоча з ёю гуляць, і пабегла далей. Услед за ёю пабег і цёмны зайчык
— Паляцелі і мы! – скамандаваў Андрэйка.
— І мы ляцім вышэй за абло-окі! – узрадаваўся Ветрык.
— Абло-о-окі-і-і! – адгукалася рэха.
— Мы-ы-ы ляці-і-ім!
Смяецца Ветрык. І рэха смяецца. Яму таксама радасна.
Прымчаўся Ветрык да знаёмай луговіны, што акурат падыходзіла да самага возера. Паўсюль на яго жоўтых берагах загаралі людзі. І захацелася яму паказаць свой спрыт. Ён далікатна спускаўся да самай зямлі, а як хтосьці з адпачываючых вось-вось меўся яго пагладзіць, рэзка ўзнімаўся ўвысь, смяяўся.
— Стой! Спыніся! – чуліся радасныя галасы.
Заліваўся радасным смехам і Андрэйка. Уся дзятва раптам пакідала свае пясчаныя забавы, кінулася да нябесных падарожнікаў: вісчэла, крычэла, скакала і нават запрашала разам пазагараць. А Ветрык тым часам то апускаўся, то ўздымаўся, забаўляючы дзятву.
Пасля і снегу горнага сыпанулі на адпачываючых.
— Гэта нашае прывітанне з Эверэсту – самай высокай вяршыні Зямлі!
Людзі смяяліся, дзівіліся такой незвычайнай з’яве. А вось дзятва не разумела нябесных гарэзаў, ёй хацелася яшчэ і яшчэ радавацца і забаўляцца, каб пасябраваць.
— Давай, рыжык, зніжайся! – не сціхалі маланяты. – І мы хочам пакатацца!
— Чаго жадаеш: цукерак, марозіва або сітра? Рыжык, зніжайся! – прапаноўвалі іншыя.
— Я – Ветрык! І мы пакарылі Эверэст!
— Віншуем! Ну дык зніжайся, Ветрык! Мы вас з сябрам на маторцы пакатаем! А захочаш, і рыбкі паловіш!
Але Ветрык са сваім вершнікам падурэлі-падурэлі і памчаліся далей.
І цяпер, калі кажуць па радыё, што якіясь смелыя альпіністы ўзняліся на самую высокую гару свету, — гэта значыць, што няйначай беларускія. Яны самыя смелыя і кемлівыя. І слухачы заўжды ўспамінаюць імклівага рыжага Ветрыка і адважнага хлопчыка Андрэйку.
Хутчэй за ўсё тых гарэзаў успамінае няўрымслівая дзятва, як і снег сярод лета. Забавы ім вельмі падабаліся, бо і зараз ўсім дужа весела.
Прапярэднія часткі казкі чытайце тут:
Шкодныя звычкі не пазычаюцца або Калі вучоба не ў радасць (казка) + аўдыё
Шкодныя звычкі не пазычаюцца, або калі вучоба не ў радасць. Частка 2 + аўдыё
Шкодныя звычкі не пазычаюцца, або Калі вучоба не ў радасць. Частка 3 (казка) + аўдыё
