21 сакавіка ў Палацы мастацтва адкрылі выстаўку «Terragraphica: Sacrum», у экспазіцыі якой прадстаўлена больш за 600 твораў тыражнай і арыгінальнай графікі.
Сакральнае (ад англ. sacral і лац. sacrum — святое, прысвечанае Богу) — у шырокім сэнсе - усё, якое мае дачыненне да боскага, рэлігійнага, нябеснага, тагасветнага, ірацыянальнага, містычнага, адрознае ад штодзённых рэчаў, паняццяў, з'яў. Выстаўка «Terragraphica: Sacrum» ахоплівае шырокі пласт чалавечага ўяўлення аб Сусвеце. Праз міфы, легенды, духоўныя практыкі і рэлігіі мы прыходзім да сакральнага сэнсу.
Сакральнае мастацтва — гэта не спрэчка аб паходжанні свету і сутнасці светабудовы, а хутчэй спроба канкрэтнага мастака даць адказ на вечныя пытанні аб прыродзе дабра і зла, граху і дабрадзейнасці.
Многія героі твораў не маюць адназначнай ацэнкі і з'яўляюцца персанажамі, якія сутыкаюцца з праблемай пастаяннага выбару і балансавання на мяжы правільнага рашэння і фатальнай памылкі. Гэтая тэматыка ніколі не страціць сваёй актуальнасці, бо з'яўляецца ключавой для разумення чалавека. Дзякуючы гэтаму, сакральнае мастацтва цікава і сучасным аўтарам.
— Гэты праект — вынік працы вялікай колькасці людзей, якія бралі ўдзел у падрыхтоўцы выстаўкі —адзначыў яе куратар Аляксандр Зінкевіч. — Спіс аўтараў шырокі, іх работы займаюць усе залы Палаца мастацтва, у тым ліку прастора галерэі Белгазпрамбанка «Арт-Беларусь». Адзначу, што дзякуючы падтрымцы банкам такіх ініцыятыў, тут мы можам убачыць шэдэўры беларускіх аўтараў, якія не даступны на іншых пляцоўках. Са сваёй карпаратыўнай калекцыі Белгазпрамбанк прадаставіў для экспанавання чатыры жывапісныя біблейскія сюжэты Марка Шагала, «Малую падарожную кніжку» Францыска Скарыны».
Экспазіцыя складаецца з вялікай колькасці твораў: гэта афорты, ксілаграфія, літаграфія, арыгінальная графіка. Іх аснова — эвалюцыя поглядаў на рэлігію. Аўтары самыя розныя. З Беларусі — Леў Алімаў, Аляксандр Шаппо, Фёдар Шурмялёў, Усевалад Швайба. З Еўропы — Лукас Востэрман, Ота Дыкс, Альбін Бруноўскі, Хрысто Керын і інш. Сярод экспанатаў з аўтарскіх і прыватных калекцый няма падробак — яны ўсё арыгінальныя.
Спатрэбіўся год, каб сабраць работы для выстаўлення на ўсеагульны агляд.
Творы арганізатары размеркавалі па раздзелах, якія ўяўляюць сабой ланцужок эвалюцыі: ад міфаў да хрысціянства і іншых рэлігій свету.
У першай зале — выявы, тэксты, скульптуры міфалагічных персанажаў і істот. Напрыклад, можна ўбачыць калекцыю кентаўраў. Подзвігі Геракла прадстаўлены літаграфіямі Осіпа Цадкіна і афортамі Юліяна Іарданава.
Свет міфалогіі адлюстраваны ў карцінах беларускага мастака Валерыя Слаука. Унікальнасць яго работ у тым, што яны зроблены пры дапамозе гелевых ручак. Майстар прапанаваў 21 работу. Іх можна ўбачыць у асобнай зале, якая прысвечана непасрэдна творчасці жывапісца.
Творчасць заслужанага мастака Беларусі і знакамітага графіка такая казачная, што адразу прыкоўвае да сябе ўвагу. Палотны аўтара раскажуць вам пра казачныя персанажы, якія ў культуры народаў з часам забываюцца.
Работы ў другой зале пераносяць наведвальнікаў у Старажытны Егіпет. Ужо там можна прасачыць эвалюцыю ад міфалогіі да рэлігіі праз творы з адсылкамі да прарока Майсея і манатэізму (вучэння адзінства Бога).
Паверхам вышэй — работы з біблейскімі сюжэтамі. Але дакладнага падзелу на Стары і Новы Запавет няма. Хутчэй гэта агульнае ўяўленне пра жыццё пасля смерці.
Крыху далей – творы, прысвечаныя «Боскай камедыі» Дантэ. Па словах арганізатараў, гэта і ёсць разуменне жыхароў XIV ст. пекла і раю. Выяўляецца яно ў тэматычных зонах — Inferno (пекла), Purgatorio (чысцец) і Paradise (рай). Работы прадстаўлены скрыўленай лесвіцай — распутам для праведнікаў і грэшнікаў.
Але не толькі карціны ўвасабляюць сістэму пекла і раю змрочнага Сярэднявечча. Погляд чапляецца за чатыры ювелірныя ручкі. Тры з іх прысвечаны кожнаму раздзелу «Боскай камедыі». На чацвёртай, манахромнай, намаляваны ўсе героі твора.
Асобную прастору займае Біблія з ілюстрацыямі Сальвадора Далі. Яшчэ адзін важны экспанат — Біблія Доры, датаваная XIX стагоддзем. Арганізатары падкрэслілі: яны хацелі паказаць розныя падыходы да рэлігіі з пункту гледжання аўтарскага пераасэнсавання і вольнай трактоўкі. Усё гэта дэманструе змену ўспрыманняў і трактоўкі біблейскіх сюжэтаў.
Асобным месцам на выстаўцы прадстаўлены Марк Шагал, для якога сакральная тэматыка з'яўляецца асновай усёй творчасці. У праекце мастак прадстаўлены некалькімі серыямі: 3 серыі ілюстрацый да Бібліі, Кніга Зыходу (24 літаграфіі) і Калена Ізраіля (12 літаграфій).
Выставачны праект «Terragraphica: Sacrum» ахоплівае практычна пяць стагоддзяў развіцця графічнага мастацтва і ўключае работы знакамітых прадстаўнікоў Еўрапейскіх графічных школ.
Дзякуючы праекту наведвальнікі могуць прасачыць за гісторыяй развіцця мастацтва графікі, пазнаёміцца з большасцю графічных тэхнік і ўбачыць творы тых творцаў, якія сваёй працай фарміравалі асноўныя напрамкі развіцця гэтага віду мастацтва ва ўсім свеце.
Праект старажытнабеларускага сакральнага мастацтва адкрылі ў Мастацкай галерэі Міхаіла Савіцкага
