10.10.2018
10.10.2018

Непазбежнае згасанне. Хвароба Альцгеймера. Прычыны і сімптомы

logo
Хваробы ад А да Я
0 36
Памер шрыфта:
  • A
  • A
  • A

Адной з самых распаўсюджаных прычын дэменцыі (прыкладна 40% усіх выпадкаў) з'яўляецца хвароба Альцгеймера. У сярэднім 5% пажылых людзей ва ўзросце 65-80 гадоў і каля 25% ва ўзросце старэйшыя за 80 гадоў схільныя да гэтага захворвання. Нягледзячы на тое, што захворванне развіваецца ў сталым або састарэлым узросце, першыя прыкметы хваробы Альцгеймера могуць праявіць сябе яшчэ за два дзесяцігоддзі да яе пачатку.

Пра прычыны і сімптомы хваробы Альцгеймера, пра тое, ці можна яе пазбегнуць і як даглядаць такога пацыента інфармацыйнаму парталу Здаровыя людзі распавяла загадчыца 13-ага псіхіятрычнага аддзялення РНПЦ псіхічнага здароўя Святлана Занская.

Пры хваробе Альцгеймера гінуць клеткі галаўнога мозгу, што прыводзіць да цяжкіх расстройстваў памяці, інтэлекту, сур'ёзных парушэнняў іншых кагнітыўных функцый. Гэта, у сваю чаргу, негатыўна адбіваецца на эмацыйнай сферы чалавека, асобасных узаемаадносінах і паводзінах.

 
Святлана Занская
Загадчыца 13-ага псіхіятрычнага аддзялення РНПЦ псіхічнага здароўя
Адзін з галоўных фактараў росту колькасці пацыентаў з хваробай Альцгеймера ва ўсім свеце – павелічэнне працягласці жыцця. Статыстычныя даследаванні паказваюць, што ў людзей пенсійнага ўзросту праз кожныя пяць гадоў жыцця верагоднасць развіцця хваробы Альцгеймера павялічваецца ў 2 разы. Гэта значыць, што чым большая колькасць пажылых людзей, якія перайшлі 65-гадовы рубеж, і чым даўжэй яны жывуць, тым больш маштабнае распаўсюджванне хваробы Альцгеймера.

У «дзесятцы» асноўных прычын смяротнасці сярод насельніцтва хвароба Альцгеймера займае шостую пазіцыю. Гэта практычна адзінае захворванне, якое да гэтага часу не паддаецца карэкцыі, прафілактыцы і эфектыўнай тэрапіі.

да зместу

Механізм развіцця хваробы Альцгеймера

Хвароба Альцгеймера непрадказальная. Яе развіццё пачынаецца незаўважна для самога чалавека і яго акружэння за 20 гадоў да таго, як з'явяцца першыя сімптомы захворвання.

Сучасныя навукоўцы выказалі здагадку, што прычынай узнікнення хваробы з'яўляюцца бялковыя адклады, якія фарміруюцца вакол і ўнутры нейронаў. Такія ўтварэнні перашкаджаюць узаемадзеянню нейронаў з іншымі клеткамі, што і прыводзіць да іх адмірання.

 
Святлана Занская
Загадчыца 13-ага псіхіятрычнага аддзялення РНПЦ псіхічнага здароўя
Калі колькасць нервовых клетак і сувязей паміж імі зніжаецца да крытычнай адзнакі, галаўны мозг ужо не можа спраўляцца са сваімі звыклымі задачамі. Гэта, безумоўна, адбіваецца на паводзінах і агульным стане чалавека.

Эфектыўных спосабаў барацьбы з фарміраваннем бялковых бляшак навукоўцы да гэтага часу не знайшлі. Таму асноўным метадам медыкаментознай тэрапіі пры хваробе Альцгеймера застаецца ўздзеянне на працу медыятараў, якія забяспечваюць сувязь паміж нейронамі.

да зместу

Сімптомы і этапы развіцця хваробы Альцгеймера

Гісторыя і знешнія прыкметы хваробы ў розных пацыентаў могуць істотна адрознівацца. Разам з тым, у залежнасці ад з'яўлення тых ці іншых сімптомаў (расстройстваў у кагнітыўнай, эмацыйнай, камунікатыўнай і іншых сферах), спецыялісты вылучаюць некалькі асноўных этапаў развіцця захворвання.

Першы этап

Тыповымі для пачатковай стадыі хваробы Альцгеймера лічацца кагнітыўныя расстройствы: парушэнні памяці, няўстойлівасць увагі, дэзарыентацыя ў часе. Нярэдка хвароба дае пра сябе ведаць пераменамі ў характары чалавека: ён становіцца грубым, закрываецца ў сябе. У некаторых выпадках (не больш за 20%) у пацыентаў могуць назірацца перыяды нематываванай рэўнасці або безгрунтоўных падазрэнняў у злых намерах блізкіх людзей.

 
Святлана Занская
Загадчыца 13-ага псіхіятрычнага аддзялення РНПЦ псіхічнага здароўя
Падобныя змены сам пацыент і яго родныя схільныя тлумачыць стомленасцю, дэпрэсіяй, выпадковасцю, непаразуменнем, памылкай. Забытыя дома ключы, не выключаны прас, перамены ў настроі ўспрымаюцца як «з кожным бывае», але ніяк не асацыююцца з хваробай Альцгеймера.

Пачатковы перыяд можа доўжыцца ад некалькіх месяцаў (каля 6 месяцаў) да некалькіх гадоў (3-5 гадоў) у залежнасці ад розных фактараў (узрост, першапачатковы інтэлектуальны ўзровень, сацыяльнае асяроддзе, рэабілітацыйныя мерапрыемствы), якія вызначаюць прагрэсаванне хваробы. Зрэшты, усё больш і больш істотныя правалы ў памяці і значныя змены ў асобе хворага ігнараваць з цягам часу становіцца немагчыма.

да зместу

Другі этап

Наступная стадыя характарызуецца ўзмацненнем сімптомаў. Прагрэсуе непамятлівасць: чалавек ужо не памятае імёны блізкіх людзей, забывае, як яны выглядаюць. Хвораму ўсё цяжэй успомніць назвы рэчаў і прадметаў, якія вакол. Такія прабелы ў памяці прыводзяць да таго, што больш прыкметнымі становяцца збоі ў маўленні, узнікаюць праблемы з успрыманнем вербальных і пісьмовых паведамленняў.

 
Святлана Занская
Загадчыца 13-ага псіхіятрычнага аддзялення РНПЦ псіхічнага здароўя
На гэтым этапе хваробы Альцгеймера прыкметай захворвання з'яўляецца пасіўнасць пацыента. Яго рэакцыі становяцца стэрэатыпнымі, шаблоннымі. Страчваецца спантаннасць дзеянняў, што вядзе да абыякавасці. Прафесійная дзейнасць хворага можа працягвацца толькі ў тых сфэрах, дзе выкарыстоўваюцца аднатыпныя, гадамі выпрацаваныя аперацыі.
да зместу

Трэці этап (разгорнутая форма захворвання)

Прыкметы хваробы, што з'явіліся раней, дасягаюць свайго апагею. Чалавек перастае разумець звернутую да яго гаворку. Сам пацыент, у залежнасці ад пашкоджаных зон галаўнога мозгу, замест нармальнай мовы прамаўляе альбо бессэнсоўныя выкрыкі, альбо паток незразумелых няпэўных слоў.

 
Святлана Занская
Загадчыца 13-ага псіхіятрычнага аддзялення РНПЦ псіхічнага здароўя
Расстройства маўленчых дзеянняў праяўляецца як у вуснай, так і ў пісьмовай форме. Ці не лепш справа ідзе з разуменнем малюнкаў. Пацыент не ўспрымае іх як адзінае цэлае. У іх вылучаць толькі асобныя элементы. Гэта дакладная прыкмета прасторавай агназіі – немагчымасці вызначаць становішча прадметаў у прасторы.

Прагрэсуюць і іншыя сімптомы. Чалавек не арыентуецца ў часе і прасторы: не можа назваць ні дзень тыдня, ні лік, ні месяц, ні год. Ён не памятае свой узрост. Лёгка можа згубіцца на добра знаёмай мясцовасці, не пазнае сяброў і блізкіх людзей.

 
Святлана Занская
Загадчыца 13-ага псіхіятрычнага аддзялення РНПЦ псіхічнага здароўя
На гэтай стадыі нярэдка адбываецца «зрух у мінулае»: хворы лічыць сябе дзіцём або падлеткам.

У гэты перыяд захворвання сур'ёзна ўскладняецца догляд хворага. Ён губляе найпростыя навыкі карыстання побытавай тэхнікай, не можа сачыць за сабой, выконваць элементарныя правілы гігіены. Чалавек страчвае і такія навыкі, як стаянне, сядзенне і хада. Пры гэтым могуць развівацца пражэрлівасць і гіперсэксуальнасць.

 
Святлана Занская
Загадчыца 13-ага псіхіятрычнага аддзялення РНПЦ псіхічнага здароўя
Усе гэтыя змены часта суправаджаюцца прыкметнымі перападамі настрою. Тыповая для пацыентаў з хваробай Альцгеймера апатыя часам можа змяняцца раздражняльнасцю. Магчыма з'яўленне трызнення і галюцынацый. Прычым «сюжэт» галюцынацый змяшчае добра знаёмыя хвораму побытавыя сцэны, але «дзеянне» адбываецца на негатыўным фоне чакання бяды.
да зместу

Чацвёртая стадыя (канчатковая)

Надыходзіць глыбокая агульная прыдуркаватасць. Знікаюць усе набытыя навыкі. Захаваны толькі базавыя рэфлексы: дыхальны, жавальны, глытальны, якія толькі падтрымліваюць жыццё.

Ці ёсць сэнс у лячэнні?

Часта даводзіцца чуць пра марнасць тэрапіі ў дачыненні да хваробы Альцгеймера, дэменцыі. Прыхільнікі гэтага меркавання прыводзяць свой аргумент – узроставыя змены ў арганізме (і, у прыватнасці, у мозгу) не выправіць ніякімі лекамі. Але гэта дакладна толькі збольшага.

Па-першае, не ўсе віды дэменцыі незваротныя. Некаторыя носяць функцыянальны характар і паддаюцца лячэнню. Па-другое, лячэнне дэменцыі спецыфічна.

 
Святлана Занская
Загадчыца 13-ага псіхіятрычнага аддзялення РНПЦ псіхічнага здароўя
Лячыць яе, як лечаць, напрыклад, некаторыя хваробы нырак ці сэрца, сапраўды, няма неабходнасці, бо старэчая прыдуркаватасць не з'яўляецца захворваннем як такім. Гэта сіндром - асаблівая камбінацыя цэлага шэрагу сімптомаў (парушэнне памяці, расстройства прамовы, страта арыентацыі і іншыя змены, якія робіць цяжэйшым паўсядзённае жыццё).

Часам падобныя сімптомы могуць быць выкліканы збоямі ў арганізме чалавека, якія адбываюцца па самых розных прычынах. Іх негатыўны ўплыў на працу мозга цалкам можна папярэдзіць, і ў такіх выпадках лячэнне прыдуркаватасці не толькі магчымае, але і патрэбнае. Яно неабходнае самім пацыентам, бо гэта дапамагае даўжэй захоўваць узаемасувязь са сваім асяроддзем, самастойна клапаціцца пра сябе, падаўжае жывыя зносіны з роднымі людзьмі, упэўненая Святлана Занская. 

Матэрыялы на сайце slushna.by носяць інфармацыйны характар і прызначаныя для адукацыйных мэтаў. Інфармацыя не павінна выкарыстоўвацца ў якасці медыцынскіх рэкамендацый. Ставіць дыягназ і прызначае лячэнне толькі ваш урач. Рэдакцыя сайта не нясе адказнасці за магчымыя негатыўныя наступствы, якія ўзніклі ў выніку выкарыстання інфармацыі, размешчанай на сайце slushna.by

0 36

Нарадзілася і жыву ў Мінску. У 1995 годзе скончыла сталічную сярэднюю школу №168, затым паступіла ў Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт на факультэт журналістыкі. Пасля заканчэння вучобы ў 2000 годзе была размеркаваная ў Беларускае тэлеграфнае агенцтва (БелТА), дзе 8 гадоў прапрацавала спецыяльным карэспандэнтам аддзела палітычнай і сацыяльнай інфармацыі. У розныя гады асвятляла падзеі ў сферы навукі, культуры, адукацыі і аховы здароўя. У 2011 годзе перайшла ў прэс-службу Міністэрства аховы здароўя. Кола маіх абавязкаў уключала, у тым ліку арганізацыю сустрэчаў спецыялістаў са СМІ, складанне прэс-рэлізаў, забеспячэнне журналістаў інфармацыяй пра дзейнасць сферы аховы здароўя, а таксама падрыхтоўку аператыўных каментароў экспертаў і фарміраванне стужкі навінаў афіцыйнага сайта міністэрства. З 2017 года працую ўласным карэспандэнтам аддзела інтэрнэт-праектаў рэдакцыі газеты «Медыцынскі веснік». З'яўляюся аўтарам публікацый на інфармацыйным партале «Здаровыя людзі» і сайце для падлеткаў «Teenage.by».
Глядзіце таксама