Першая думка, калі раптам скруціла жывот і млоснасць падступіла да горла: «Ежа, напэўна, не тая». Між тым, даўно заўважана, што з набліжэннем лета рызыка з'есці «штосьці не тое» імкліва ўзрастае. Актывізуецца вулічны гандаль фаст-фудам, на стыхійных рынках рэзка павялічваецца колькасць гаспадарлівых бабуль, якія імкнуцца хутчэй збыць не з'едзеныя за зіму харчы, бо трэба вызваляць месца для захоўвання новага ўраджаю... Ды і ў простых гараджан больш няма неабходнасці хавацца ад холаду ва ўтульных кавярнях, каб перакусіць. Бо смак ежы на свежым паветры больш поўны і яркі.
Ва ўсёй гэтай вулічнай гастранамічнай феерыі, якая нязменна надыходзіць на пачатку мая і заканчваецца бліжэй да восеньскіх замаразкаў, ёсць адзін істотны недахоп – кішэчныя інфекцыі.
Загадчык супрацьэпідэміялагічнага аддзялення Рэспубліканскага цэнтра гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя Дзмітрый Галоцік і намеснік галоўнага ўрача па лячэбнай частцы Гарадской клінічнай інфекцыйнай бальніцы г.Мінска Святаслаў Вельгін распавялі журналісту Слушна, як абараніць сябе ад небяспечнай ежы і што рабіць, калі страўнік усё ж узбунтаваўся.
Сітуацыя стабільная, але не гарантаваная
Як правіла, пік харчовых атручванняў і інфекцый, выкліканых ужываннем прадуктаў, захоўваецца даволі працяглы перыяд – з мая да пачатку восені. Сёлета, як адзначыў Дзмітрый Галоцік, сітуацыя пакуль стабільная і кантралюемая.
Абарані сябе сам
А гэта значыць, што самы час нагадаць нашым чытачам пра асноўныя правілы бяспечных харчовых паводзінаў. Нягледзячы на тое, што яны, здавалася б, даўно і добра вядомыя, грэбаванне імі штогод прыводзіць на бальнічныя ложкі інфекцыйных бальніц сотні дзяцей і дарослых.
Праверце, наколькі менавіта вы выконваеце гэтыя правілы. Калі хаця б адно сцвярджэнне вам не падыходзіць, ведайце – вы ў групе рызыкі пацярпець ад кішэчнай інфекцыі.
- Я заўсёды купляю прадукты харчавання ў месцах арганізаванага гандлю. Стыхійныя рынкі на ажыўленых вуліцах або прыпынках грамадскага транспарту – наогул не маё. Не магу ўявіць, як можна там нешта купляць, тым больш ежу. Малаверагодна, што ў вулічных гандляроў ёсць санітарная кніжка, а таксама дакументы, якія пацвярджаюць бяспеку іх тавару. Але нават калі гэта так, я занадта шаную сваё здароўе, каб купляць ежу «з зямлі».
- Я ніколі не купляю харчовую прадукцыю сумніўнага паходжання. Уласна, гэтае сцвярджэнне выцякае з папярэдняга. Я не ведаю, дзе, як, калі і хто вырабляў тыя разнасолы і паўфабрыкаты, якія прадаюць на стыхійных рынках. Я не ўпэўнены ў тым, што выконваліся ўмовы захоўвання прадуктаў, і не ведаю, якія тэрміны іх прыдатнасці. А правяраць добрасумленнасць прадаўца цаной уласнага здароўя я пакуль не гатовы.
- Я заўсёды правяраю дату вырабу, тэрмін прыдатнасці і ўмовы захоўвання прадуктаў пры куплі, а затым строга іх выконваю. Упэўнена адпраўлю ў смеццевы кошык прадукт, які купіў, але не паспеў з'есці да таго, як скончыўся тэрмін яго прыдатнасці. І аб выдаткаваных грошах шкадаваць не буду. Здаровы страўнік у любым выпадку даражэй.
- Стараюся не гатаваць у запас. Свежая ежа і больш карысная, і смачнейшая. Гатовыя стравы (салаты, смажаніна, катлеты і г.д.) захоўваю максімум 2 гадзіны і абавязкова ў халадзільніку. Супы ем адразу і гарачымі, рэшткі не захоўваю. Пра ўспышкі так званых «вясельных» захворванняў, калі стравы гатуюцца ў вялікіх колькасцях, захоўваюцца даволі доўга і часам з парушэннямі ўмоў захоўвання, начуты.
- Я вельмі ахайны ў дачыненні да ежы. Чысціня ў месцах гатавання, апрацоўкі, захоўвання, рэалізацыі і ўжывання харчовых прадуктаў мае для мяне прынцыповае значэнне.
- Дэлікатэсы накшталт мяса з крывёю я не гатую і не частую сяброў. Лічу, што такія стравы можна дазволіць сабе толькі ва ўстановах з праверанай рэпутацыяй, дзе вельмі строгае стаўленне да захавання тэхналогіі і лабараторны кантроль бяспекі прадуктаў харчавання і гатовых страў.
- Я ніколі не п'ю ваду з адкрытых крыніц – сажалак, рэк, азёр. Калі становішча бязвыхаднае, а смага невыносная, абавязкова знаходжу магчымасць пракіпяціць ваду на працягу некалькіх хвілін. Толькі так і ніяк інакш.
- Я мыю рукі. Часта і абавязкова з мылам. На ўсялякі выпадак у мяне з сабой заўсёды ёсць антысептык. Ніякіх «здзелак з сумленнем» у дачыненні да асабістай гігіены я сабе не дазваляю. У свой час у СССР вынікам актыўнай прапаганды ўсяго толькі «мыць рукі перад ежай» стала перамога над многімі кішэчнымі інфекцыямі. Гэта аргумент, з якім і не паспрачаешся.
Калі вы выконваеце ўсе ўмовы бяспечных харчовых паводзінаў, рызыкі ўпрыкуску з духмянай шаурмой (напрыклад) з'есці небяспечны кішэчны вірус мінімальныя. Аднак часам сітуацыя складваецца такім чынам, што, здавалася б, усе меры захаваныя, а пазбегнуць харчовай інфекцыі ўсё ж такі не атрымалася. Чым яна небяспечная і што рабіць
Дапамога пры кішэчных інфекцыях
Боль і рэзь у жываце, дыярэя, млоснасць і ваніты, павышэнне тэмпературы цела, галавакружэнне, слабасць і нават страта прытомнасці – такімі сімптомамі праяўляе сябе кішэчная інфекцыя. Яны могуць выявіцца ўжо праз паўгадзіны пасля небяспечнага перакусу. Але часам, як у выпадку з гепатытам А, інкубацыйны перыяд расцягваецца ажно да месяца. Аднак часцей за ўсё сімптомы нядужання выяўляюцца на працягу першых сутак.
З дыярэяй і ванітамі арганізм губляе вадкасць і электраліты. Асаблівую небяспеку ўяўляюць шматразовыя ваніты, якія могуць прывесці да парушэння артэрыяльнага ціску і непрытомнасці за кошт страты вялікай колькасці натрыю і хлору.
Калі арганізм не ўспрымае нават пітво, а ваніты не спыняюцца, неабходна абавязкова звярнуцца да ўрача! Увядзенне солевых раствораў для спынення абязводжвання і папаўнення дэфіцыту электралітаў будзе прызначана парэнтэральна (г.зн. праз кропельніцы). Не дапускайце самалячэння. У цяжкіх выпадках абязводжванне арганізма можа прывесці да гібелі чалавека. Асабліва небяспечна яно для дзяцей.
Яшчэ адзін негатыўны момант кішэчных інфекцый – інтаксікацыя арганізма таксінамі або прадуктамі жыццядзейнасці патагенных мікраарганізмаў.
Пра інтаксікацыю сведчаць павышэнне тэмпературы цела, галавакружэнне, слабасць. У гэтым выпадку трэба праводзіць тэрапію энтэрасарбентамі (самы вядомы з іх – актываваны вугаль). Гэтыя прэпараты выводзяць з арганізма прадукты жыццядзейнасці патагенных мікраарганізмаў.
У перыяд хваробы і аднаўлення важна захоўваць дыету. Пры кішэчных інфекцыях варта выключыць з меню свежае малако, гародніну, садавіну. Рэкамендаваны зберагальны рэжым харчавання, які прадугледжвае адварныя стравы або прыгатаваныя на пары.
Пры любой інфекцыі парушаецца нармальная мікрафлора страўнікава-кішэчнага тракта. Таму нармалізацыя мікрафлоры – таксама адзін з кірункаў лячэння. У гэтым дапамогуць ферменты (напрыклад, панкрэатын і яго аналагі) і розныя біяпрэпараты, якія, з аднаго боку, забяспечваюць спрыяльныя ўмовы для аднаўлення нармальнай мікрафлоры кішэчніка, з другога – засяляюць СКТ карыснымі мікраарганізмамі (лактабактэрыямі і г.д.).
Безумоўна, бяспечных прадуктаў харчавання ў прыродзе не існуе. Але засцерагчы сябе ад кішэчнай заразы ўсё ж такі можна. Для гэтага трэба есці прадукты, прыгатаваныя з выкананнем тэхналогій і ў адпаведных санітарна-гігіенічным патрабаванням умовах, папярэдне добра вымыўшы рукі. Так што беражыце сябе і не ешце абы-што і абы-дзе.
Матэрыялы на сайце slushna.by носяць інфармацыйны характар і прызначаныя для адукацыйных мэтаў. Інфармацыя не павінна выкарыстоўвацца ў якасці медыцынскіх рэкамендацый. Ставіць дыягназ і прызначае лячэнне толькі ваш урач. Рэдакцыя сайта не нясе адказнасці за магчымыя негатыўныя наступствы, якія ўзніклі ў выніку выкарыстання інфармацыі, размешчанай на сайце slushna.by