Любая залежнасць – цяжкі стан з палохаючымі і часцяком трагічнымі наступствамі. Сярод іншых асабліва вылучаецца хваравітая прыхільнасць да наркатычных і псіхаактыўных рэчываў. Часам залежнасць развіваецца ўсяго толькі пасля разавага факта ўжывання, але патрабуе актыўных мераў лячэння і доўгатэрміновай рэабілітацыі. Пры гэтым вынік намаганняў немагчыма гарантаваць.
З верасня 2019 года на базе РНПЦ псіхічнага здароўя функцыянуе ўнікальны эксперыментальны рэабілітацыйны цэнтр для людзей з наркатычнай і алкагольнай залежнасцю. Яго адкрыццё сталася магчымым, дзякуючы сумесным намаганням па лячэнні і прафілактыцы наркалагічнай залежнасці міністэрстваў аховы здароўя, унутраных спраў, працы і сацыяльнай абароны. Цэнтр мае свае асаблівасці, якія выдзяляюць яго з агульнай масы рэабілітацыйных праграмаў, што існуюць у Беларусі зараз.
Пра тое, як працуе ўнікальны цэнтр доўгатэрміновай рэабілітацыі і якія вынікі яго дзейнасці, журналіст інфармацыйнага партала Здаровыя людзі даведалася ад кіраўніка і каардынатара цэнтра, загадчыка 18-га наркалагічнага аддзялення РНПЦ псіхічнага здароўя, псіхіятра-нарколага Сяргея Марчука.
Асаблівасці цэнтра доўгатэрміновай рэабілітацыі
Сам цэнтр прадстаўляе 8 ложкаў у наркалагічным аддзяленні на базе РНПЦ псіхічнага здароўя. Тут праходзяць 28-дзённы стацыянарны этап лячэння і рэабілітацыі пацыенты, якія маюць наркатычную альбо змешаную (алкаголь + наркотыкі) залежнасць.
Па словах Сяргея Марчука, ёсць шэраг асаблівасцяў, якія выдзяляюць рэабілітацыйную праграму сярод іншых:
- Перш за ўсё, гэта першая дзяржаўная праграма працяглай рэабілітацыі, поўны курс якой разлічаны на паўтара года.
- Па-другое, паколькі гэта дзяржаўнае фарміраванне, яно мае на ўвазе абсалютную бязвыплатнасць дапамогі, якая аказваецца. Пры гэтым праграма ні ў якім разе не выключае назірання пацыентаў і іх падтрымкі з боку псіхіятраў-нарколагаў па месцы жыхарства. Па сутнасці, гэта дадатковая магчымасць для пацыентаў, якія маюць нарказалежнасць, атрымаць спецыялізаваную дапамогу.
- Па-трэцяе, рэабілітацыйная праграма прадугледжвае аказанне комплекснай дапамогі: ад дэтаксікацыі, штодзённага медыцынскага суправаджэння, групавой і індывідуальнай працы з псіхолагамі і псіхатэрапеўтамі да аказання садзейнічання ў атрыманні дадатковай адукацыі, працаўладкавання, вырашэння жыллёвых пытанняў і г.д.
Як трапіць у праграму рэабілітацыі?
Этапы доўгатэрміновай рэабілітацыі
Удзел у рэабілітацыйнай праграме для нарказалежных мае пэўную этапнасць, кажа Сяргей Марчук.
Пацыенты, якія прайшлі курс дэтаксікацыі, маюць светлую галаву і гатовыя працаваць з псіхатэрапеўтамі і псіхолагамі, пераводзяцца на далейшае лячэнне ў 18-е наркалагічнае аддзяленне, дзе размяшчаецца цэнтр, і знаходзяцца там на працягу 28 дзён. Гэта першы стацыянарны этап рэабілітацыйнай праграмы.
На працягу гэтага перыяду пацыентам у поўным аб'ёме аказваецца падтрымліваючая тэрапія для забеспячэння камфортнага саматычнага стану. Прасцей кажучы, ім дапамагаюць аднавіць, наколькі гэта магчыма, здароўе, падарванае на фоне ўжывання наркотыкаў. У РНПЦ псіхічнага здароўя ёсць для гэтага абсалютна ўсе «вузкія спецыялісты»: тэрапеўты, эндакрынолагі, кардыёлагі, неўролагі і г.д.
Праз 2-3 тыдні ў праграму ўключаюцца прадстаўнікі сістэмы працы і сацыяльнай абароны. Яны кансультуюць і аказваюць садзейнічанне ў атрыманні дадатковай адукацыі і працаўладкаванні тым удзельнікам праграмы, каму гэта неабходна.
Фактычна да моманту выпіскі са стацыянара пацыент ужо мае на руках неабходны для працаўладкавання альбо атрымання адукацыі пакет дакументаў, а таксама пералік вакансій. Больш за тое, за ім замацоўваецца спецыяліст, які на працягу ўсяго перыяду дзеяння праграмы рэабілітацыі зможа аказаць пацыенту дапамогу ў пытаннях працаўладкавання і сацыяльнай абароны.
Другі этап – амбулаторная медыка-псіхалагічная рэабілітацыя – пачынаецца па заканчэнні 28-дзённага знаходжання ў стацыянары.
Як адзначыў Сяргей Марчук, пачынаючы з моманту выпіскі са стацыянара і на працягу наступных 1,5 года ўдзельнікі праграмы павінны рэгулярна наведваць групавую і/альбо індывідуальную псіхатэрапію ў рэабілітацыйным цэнтры. На працягу года – 2 разы на тыдзень. Пры выкананні ўсіх умоў праграмы і без зрываў наступныя паўгода – 1 раз у тыдзень.
Калі раптам аказваецца, што ўдзельнік парушыў умовы праграмы (прасцей кажучы, аналіз паказаў наяўнасць псіхаактыўных рэчываў), яму прапануюць пачаць рэабілітацыю наноў. Пры адмове альбо паўторным парушэнні пацыент выключаецца з праграмы.
Рэабілітацыйная праграма лічыцца закончанай праз 1,5 года.
Ратуйце нашы душы
Казаць пра пэўныя глабальныя дасягненні праграмы доўгатэрміновай рэабілітацыі пакуль складана, прызнаецца эксперт. Тым больш, пандэмія рэзка пагоршыла даступнасць рэабілітацыйнай дапамогі і магчымасць наведвання ўсіх псіхатэрапеўтычных групаў.
Але з 34 чалавек, якія звярнуліся па дапамогу на працягу першага года рэалізацыі рэабілітацыйнай праграмы, 19 удала дабраліся да амбулаторнага этапу (3 з іх знаходзяцца на ім больш за год). Лічба не каласальная, але гэта тыя людзі, якія змаглі вярнуцца да нармальнага жыцця, аднавіць адносіны ў сем'ях, пераадолелі сябе і, нягледзячы на наяўныя адукацыю і прафесію, працавалі на нізкакваліфікаванай працы, каб у рэшце рэшт вярнуць сабе той камфорт і ўзровень жыцця, які ў іх быў да развіцця залежнасці.
Усе фотаздымкі маюць ілюстрацыйны характар і ўзятыя з адкрытых інтэрнэт-крыніц.
