Віктар Маркавец (1947-2013) належыць да тых айчынных мастакоў і дзеячаў культуры, заахвочвальным матывам творчасці якіх з’яўляецца цікавасць да нацыянальнай гісторыі, культуры, фарміравання, развіцця нацыянальнага стылю.
Ураджэнец Докшыц, ён рос у асяроддзі «нацыянальнага космасу» — людзей, іх узаемаадносін, спраў, побыту, народнага мастацтва. У жніўні споўнілася 75 год з дня нараджэння мастака.
Віктар Маркавец пакінуў пасля сябе багатую спадчыну. Партрэт, пейзаж, нацюрморт — працаваў ва ўсіх жанрах станковага жывапісу. Мастак быў вучнем народнага мастака Беларусі І.В. Ахрэмчыка, ствараў таленавітыя работы, і, безумоўна, пакінуў сваё ўнікальнае слова ў гісторыі беларускага мастацтва.
Майстар працаваў у галіне адроджанага традыцыйнага народнага маляванага дывана, так званай «маляванкі», напісаў вялікую колькасць рознапланавых работ на мяжы традыцыйнага і прафесійнага, станковага і прыкладнога мастацтваў.
У 1980 годзе за шэраг карцін мастак быў узнагароджаны прэміяй Ленінскага камсамола — і гэта было прызнанне сапраўднага поспеху маладога майстра, які ствараў кампазіцыі з гарманічным спалучэннм лірыкі, рамантызму і не пазбаўленых драматызму падтэксаў.
Ад механіка да ілюстратара. Гісторыя прафесійнага шляху Валерыя Слаука
Незвычайным досведам злучэння філасофскай думкі і станковага жывапісу з'яўляецца шэраг праектаў Віктара Маркаўца пачатку 1990-х гадоў. Арыгінальныя кампазіцыі, якія аб'ядноўваюць абстрактны і выяўленчы пачатак, ўяўляюць сабой візуалізацыю ідэй, эмоцый, сумяшчаючы часам парадаксальна філасофскае і жыццёвае, агульначалавечае і нацыянальнае.
Важным перыядам для Віктара Пятровіча з’яўлялася работа па роспісу цэркваў у Докшыцах, вёсцы Сітцы Докшыцкага раёна, старажытным Заслаўі, дзе майстар пражыў апошнія 25 гадоў.
Зразумець слова мастака, у думках прайсці разам з ім па месцах вечнай памяці, акунуцца ў асноўныя матывы жыцця і творчасці, паспрабаваць увайсці ў дыялог з ім — асноўная мэта гледача, які ўсё ж такі вырашыць пазнаміцца бліжэй з творчасцю Віктара Маркаўца.
На палотнах жывапісца прадстаўлены краявіды старажытных беларускіх гарадоў. Вялікай любоўю ахутана кожная работа, кожны вобраз майстра. Паўсядзённае жыццё старажытных вулачак горадоў, старыя дрэвы, крыніцы, дамы... Складваецца ўражанне, што мастак запрашае гледача разам з ім убачыць самую простую, але настолькі важную, блізкую прыгажосць родных мясцін.
Мастацкія творы Віктара Маркаўца дапамагаюць не толькі ўбачыць прыгожыя, цікавыя краявіды, захапіцца ўнікальнымі беларускімі месцамі, яны заклікаюць гледача ўспомніць таксама і свой дом, гісторыю роднага краю, дапамагаюць зірнуць інакш на звыклыя пейзажы і натхніцца іх прыгажосцю. Хоць і няма ўжо гэтага таленавітага мастака сёння на свеце, але ж яго прысутнасць адчуваецца ў кожнай мастацкай хвалі, кожным вобразе. Аўтарскі почырк гэтага чалавека складана не пазнаць.
Дарэчы, Віктар Маркавец увайшоў у найноўшую гісторыю айчыннага мастацтва не толькі як аўтар адметных работ, што вылучаюцца адзінствам кампазіцыі і колеру, строгай акрэсленасцю малюнка, але і як мастак-грамадзянін. Дзякуючы яго натхнёнаму пэндзлю з’явіліся партрэты-рэканструкцы знакамітых асоб нацыянальнай гісторыі і культуры, у тым ліку Уладзіслава Сыракомлі, Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча і ягонай дачкі Камілы, а таксама асобная галерэя твораў, прысвечаных Кастусю Каліноўскаму.
Адной, на мой погляд, з самых цікавых серый палотнаў мастака з’яўляецца Докшыцка серыя. У ёй ад карціны да карціны разгортваецца аповед пра жыццё народа, яго стаўленне да прыроды і зямлі. Аўтар працаваў над тэмамі, выкарыстоўваючы сімвалізм міфалогі і касмічнага свету.
Баланс у творчасці і адносінах. Наталля і Рыгор Івановы расказалі пра дыпламатыю ў сям’і
Пачынаючы з асобных архетыпічных вобразаў, працягваючы сэнсавымі ўвасабленнямі народнай мудрасці і, нарэшце, ствараючы касмаганічную міфалагему мастак увасабляе ўнікальны жывапісны летапіс, дзе ў кожным з твораў інтанацыі альбо нарастаюць да арганнага гучання, альбо суцішаюцца да шчымлівых і пранізлівых мелодый жалейкі.
У маштабных карцінах Віктар Маркавец напаўняе палотны чароўнай рамантыкай пачуццяў і настрояў маладых людзей у атмасферы народных гулянняў. Тут прысутнічае і ўзрушанае захапленне прыгажосцю юнацтва, і прасветленыя веснавымі прамянямі сонца абрысы родных Докшыц, і квіценне лугоў, і мілагучнасць навакольных палёў і лясоў.
Адчуваецца, што Віктар Маркавец у любым сваім перыядзе прафесіянальнага станаўлення да любой справы, тэмы ставіўся вельмі адказна. Гэта і дапамагло яму сваё прозвішча назаўсёды ўпісаць у гісторыю беларускага мастацтва.
Сёння творы Віктара Пятровіча захоўваюцца ў Нацыянальным мастацкім музеі, Нацыянальным цэнтры сучасных мастацтваў Беларусі, фондах Беларускага саюза мастакоў, галерэі М. Савіцкага, Музеі-запаведніку «Заслаўе», літаратурных музеях Максіма Багдановіча, Янкі Купалы, Якуба Коласа, у Беларускім музеі ў Гайнаўцы, прыватных калекцыях Беларусі, Польшчы, Амерыкі.
