Пераважная большасць беларускіх мужчын расцэньвае ідэальную старасць як стан фізічнага і псіхічнага здароўя, пры якім яны змогуць самастойна сябе абслугоўваць, не звяртаючыся па староннюю дапамогу. Як следства, пераважае страх абцяжарыць сабой дзяцей і ўнукаў.
Такія дадзеныя даследавання Міжнароднага агенцтва сацыяльных і маркетынгавых даследаванняў (MASMI), праведзенае ў рамках рэалізацыі ініцыятывы «Самы час!». Пры гэтым значная частка рэспандэнтаў звязвае стан свайго здароўя (у сталым узросце, у прыватнасці) з генетыкай, лёсам, шанцаваннем, спрэс адмаўляючы асабісты ўплыў.
А вось сухая медыцынская статыстыка: у структуры смяротнасці мужчын Беларусі першае месца займаюць хваробы сістэмы кровазвароту. На іх долю прыпадае 36%, амаль столькі ж, колькі сумарна ў дзвюх наступных пазіцый: новаўтварэнняў, траўмаў і атручэнняў. Пры гэтым працягласць жыцця мужчын наўпрост залежыць ад таго, як яны прайшлі жыццёвы шлях з 40 да 60 гадоў – менавіта ў гэтым узроставым перыядзе крывая заўчаснай смерці рэзка імкнецца ўгору.
Пра хваробы сістэмы кровазвароту як асноўную прычыну смяротнасці сярод мужчын працаздольнага ўзросту, а таксама пра тое, якая ў гэтым роля «генетыкі, лёсу і шанцавання», журналіст «Слушна» даведалася ў Алены Грыгарэнкі, кандыдата медыцынскіх навук, дацэнта.
Беражы сэрца замалада
Хваробы сістэмы кровазвароту ўяўляюць сабой разнастайную шырокую групу захворванняў. З пазіцыі сацыяльнай значнасці найбольшае значэнне маюць захворванні, звязаныя з атэрасклерозам.
Атэрасклероз – хранічнае захворванне, пры якім на ўнутранай сценцы артэрый фарміруюцца налёт і бляшкі, з прычыны чаго сценкі буйных крывяносных сасудаў ушчыльняюцца і губляюць эластычнасць. У канчатковым выніку гэта прыводзіць да парушэння крывацёку.
Распаўсюджанасць захворванняў, звязаных з атэрасклерозам, наўпрост карэлюе з высокай распаўсюджанасцю фактараў рызыкі:
- дысліпідэміяй;
- артэрыяльнай гіпертэнзіяй;
- курэннем;
- парушэннем абмену глюкозы;
- гіпадынаміяй;
- залішняй масай цела.
У той жа час, гэта тыя захворванні, якія ўяўляюць пагрозу дабрабыту чалавека, яго працаздольнасці і жыцця ў цэлым.
Ішэмічная хвароба сэрца (ІХС) – захворванне, якое звязана з няздольнасцю каранарных артэрый, паражоных атэрасклерозам, забяспечыць адэкватны крывацёк у міякардзе.
Па словах Алены Грыгарэнка, дэбют захворвання ў мужчын прыпадае на ўзрост 45-55 гадоў (у жанчын крыху пазней і, як правіла, супадае з перыядам надыходу менапаўзы).
ПОЛбяды
Гаворка пра так званыя немадыфікаваныя фактары рызыкі. Да іх адносяцца:
- мужчынскі пол;
- узрост – чым старэйшы пацыент, тым вышэйшая верагоднасць развіцця ІХС. Гэта заканамерна з пункту гледжання развіцця і прагрэсавання атэрасклерозу;
- абцяжараны спадчынны анамнэз або спадчынная схільнасць да захворванняў, звязаных з атэрасклерозам.
Атрымліваецца, нават калі мужчыны будуць старанна сачыць за сваім самаадчуваннем, правільна харчавацца, займацца аздараўленчай фізкультурай і ў цэлым весці лад жыцця, максімальна набліжаны да здаровага, сам факт прыналежнасці да мужчынскага полу ставіць іх пад удар?
І не, і так, лічыць наш эксперт.
Калі кантраляваць тыя фактары, на якія можна паўплываць, рызыкі развіцця ІХС максімальна зніжаюцца.
І ўсё ж такі мужчынам нават гіпатэтычна складана наблізіцца да жанчын па частаце развіцця ІХС. Па ўсіх эпідэміялагічных даследаваннях, якія калі-небудзь праводзіліся і з'яўляюцца толькі канстатацыяй таго, што адбываецца ў папуляцыі, мужчыны адносяцца да той катэгорыі насельніцтва, якая менш прыхільная да лячэння і ў меншай ступені здольная кантраляваць фактары, якія выступаюць, па сутнасці, прычынай захворвання. Прычым у агульнай карціне гэтая характарыстыка ўласцівая мужчынам ва ўсім свеце, па-за залежнасці ад кантынента і краіны пражывання.
Памятка для мужчыны, які хоча жыць доўга і шчасліва
Алена Грыгарэнка дапамагла скласці памятку, прытрымліваючыся якой мужчыны змогуць не давесці сітуацыю да крытычнай.
- Неабходна ведаць пра тыя фактары рызыкі, якія прыводзяць да развіцця хваробаў сістэмы кровазвароту. Пра іх падрабязна напісана вышэй.
- Веданне спадчыннага анамнэзу, выпадкаў узнікнення сардэчна-сасудзiстых захворванняў і раптоўнай смерці ў блізкіх сваякоў у раннім узросце – гэта інфармацыя, якая дазваляе праводзіць ацэнку фактараў рызыкі і стану сардэчна-сасудзістай сістэмы ў больш раннія тэрміны жыцця, чым гэта рэкамендуецца ў агульнай папуляцыі.
- Кантроль артэрыяльнага ціску і выяўленне схільнасці да яго павышэння ў максімальна раннія тэрміны.
- Вызначэнне ўзроўню халестэрыну ў крыві і паказчыкаў ліпіднага спектра. Пачынаючы з узросту 45 гадоў, ліпідны спектр па біяхімічным аналізе крыві дастаткова кантраляваць 1 раз на год, пры ўмове, што выкананыя такія крытэрыі, як рацыянальнае харчаванне, дастатковая фізічная актыўнасць, здаровы лад жыцця.
- Электракардыяграма не радзей за 1 раз на год, пачынаючы з 45 гадоў.
- Кантроль масы цела.
- Забеспячэнне адэкватнай рухальнай актыўнасці.
- Адмова ад шкодных звычак.
Калі ў сям'і ёсць выпадкі ранняй праявы сардэчна-сасудзiстых захворванняў, у самога мужчыны ёсць скаргі, якія дазваляюць выказаць здагадку аб парушэнні ў рабоце сістэмы кровазвароту, альбо ўжо дыягнаставаныя такія паталогіі, як артэрыяльная гіпертэнзія, цукровы дыябет, ІХС, тэрміны дынамічнага назірання ўстанаўліваюцца індывідуальна кардыёлагам.
Адно з наймагутнейшых матывацыйных уражанняў робіць на чалавека візіт у аддзяленне паталогій сасудаў галаўнога мозгу, дзе ўзроставая катэгорыя пацыентаў вельмі розная і большасць з іх, на жаль, абсалютна бездапаможныя ў выніку развіцця вострай сардэчна-сасудзістай катастрофы. Якая, на жаль, стала магчымай збольшага і таму, што многія з яе ахвяр спадзяваліся толькі на «генетыку, лёс і шанцаванне», спрэс адмаўляючы асабісты ўплыў.
Самастойна ацаніць фатальную рызыку развіцця сардэчна-сасудзiстых захворванняў у бліжэйшыя 10 гадоў можна па шкале SCORE. Для гэтага неабходна ведаць узровень артэрыяльнага ціску і халестэрыну ў крыві.
Матэрыялы на сайце slushna.by носяць інфармацыйны характар і прызначаныя для адукацыйных мэтаў. Інфармацыя не павінна выкарыстоўвацца ў якасці медыцынскіх рэкамендацый. Ставіць дыягназ і прызначае лячэнне толькі ваш урач. Рэдакцыя сайта не нясе адказнасці за магчымыя негатыўныя наступствы, якія ўзніклі ў выніку выкарыстання інфармацыі, размешчанай на сайце slushna.by