У Нацыянальным мастацкім музеі Беларусі адкрылі экспазіцыю «Іконы Веткі. Спас Нерукатворны», якая прадстаўляе творы з Веткаўскага музея стараабрадніцтва і беларускіх традыцый імя Фёдара Шклярава.
Веткаўскія іконы яркія, прыгожыя, практычна ўсе пакрытыя сусальным золатам. Дапаўняюць тэму не толькі металічныя і шытыя бісерам аклады, але і меднае мастацкае ліццё, рукапісныя кнігі, ручнікі, даматканыя палотны, куфры і сапраўдныя хусткі — убрусы, якія насілі жанчыны ў стараабрадніцтве. Узоры на гэтых хустках — у іканапіснай традыцыі веткаўскай школы.
Выставачны праект з'яўляецца вынікам шматгадовых даследаванняў тэмы «Вобраз Спаса Нерукатворнага ў мастацтве Веткі» супрацоўнікамі Веткаўскага музея стараабрадніцтва і беларускіх традыцый імя Ф.Г. Шклярава. Увазе гледача прадстаўлены збіральніцкі, экспедыцыйны, рэстаўрацыйны, навукова-даследчы і мастацкі досвед вывучэння выявы.
Спас Нерукатворны можна лічыць першым партрэтам Хрыста. Асаблівае развіццё вобраз Спаса на Плаце (хустцы) атрымаў на Ветцы, ён змяшчаўся на дамавых іканастасах у стараабрадніцкіх цэрквах Веткі.
Асаблівае развіццё вобраз Спаса на плаце атрымаў на Веткаўшчыне і змяшчаўся на дамавых іканастасах у стараабрадніцкіх мясцовых храмах. Аўтарам канцэпцыі гэтай экспазіцыі стала намеснік дырэктара веткаўскага музея, мастацтвазнаўца, заслужаны дзеяч мастацтваў Беларусі Галіна Нячаева, якая ведае розныя варыянты паходжання вобраза.
— Па адной з версій, Хрысту, які ідзе на Галгофу, жанчына сваёй хусткай абцірае крывавы пот, які аддрукоўваецца, — тлумачыць Галіна Нячаева. — Негалосна такая старажытная ўзорная хустка прысутнічае ў адлюстраванні ўсіх веткаўскіх Нерукатворных Спасаў. У цэлым на прыкладзе сакральных твораў музея выяўляецца спадчына наўгародскіх і пскоўскіх, яраслаўскіх і маскоўскіх традыцый у веткаўскай школе іканапісу.
Пачатыя яшчэ ў 1979 годзе, у перыяд паездак з заснавальнікам музея Ф.Р. Шкляровым, даследаванні паспяхова працягваюцца і сёння. На працягу больш за сорак гадоў гэтая займальная праца суправаджаецца новымі адкрыццямі, якімі дзеляцца з наведвальнікамі супрацоўнікі музея.
Метадам экспанавання твораў стаў выпрацаваны за гады стыль Веткаўскага музея. Гэта - «апісанне культуры ў тэрмінах прасторы». Улічваючы, што аб'ектам семіятычных трактовак выступае мастацкая выява, яго жыццё ў візуальным тэксце самай іконы складаецца і ў візуальна прадстаўленых кантэкстах-наратывах. У маляўнічым увасабленні «Спаса Нерукатворнага» закладзена і таямніца «вапнога ўладкавання», гэта значыць прынцыпаў каларыту старажытнага жывапісу. Стрыжнем выставачнай прасторы выступае выява «Шлях мастака Ананіі».
Па задуме аўтараў, экспазіцыя адлюстроўвае містыку старажытнага вобраза і яго домабудаўнічую ролю, ідэю зямнога ўвасаблення, «сыходжання раю», аж да шытай «рызы» на абраз, шаўковай шалі і размаляванага куфра сялянскага жылля – прасторы, дзе жыла гэтая асоба.
Самы старажытны экспанат датаваны 17-м стагоддзем. Менавіта тады і ўзнікла Веткаўская школа іканапісу.
Як мастацкі і духоўны цэнтр, яна вядома ва ўсім свеце. Усяго ў Мінск з Палесся дастаўлена каля сотні экспанатаў.
Прыгажосць у дэталях. Выстаўку Сямёна Дамарада адкрылі ў Мінску
