Пельмені ў беларускай кухні. Цікавыя факты

Дзень пельменяў, які ў розных крыніцах называюць Нацыянальным днём пельменяў, Міжнародным днём пельменяў ці Сусветным днём пельменяў, адзначаецца штогод 26 верасня. Ён прысвечаны класу страў, якія прысутнічаюць у шматлікіх кухнях свету.

Беларускія пельмені

Пельмені — гэта агульны тэрмін для страў, якія складаюцца з кавалачка цеста, абгорнутага вакол начыння. Іх можна рабіць з рознага цеста і самых розных начынняў, ад мяса да садавіны, і гатаваць па-рознаму: запякаць, варыць, пячы, тушыць ці гатаваць на пару.

Ці ёсць у беларусаў свае пельмені?

Вы задаваліся пытаннем, ці ёсць у Беларусі сваі пельмені? Безумоўна, ёсць. Успомніце толькі духмяныя клёцкі. Праўда, чымсьці гэтая страва падобная на пельмені? У цеста амаль заўсёды кладуць які-небудзь фарш і потым гэтыя штучкі альбо варацца ў вадзе, альбо смажацца, альбо запякаюць у духоўцы.

Клёцкі – мучныя вырабы, у якія ў якасці дадатковых кампанентаў уваходзяць абавязкова алей, яйкі і часам малако. Яны нагадваюць галушкі. Першапачаткова іх і гатавалі, як і галушкі, з даволі шчыльнага цеста. Гэтыя клёцкі насілі назву «катаных»: цеста рэзалі на кавалачкі. велічынёй з лясны арэх, каталі з іх у руцэ шарыкі і затым пакідалі гэтыя шарыкі на паўгадзіны-гадзіну вянуць і толькі затым кідалі ў кіпень.

Аднак большае распаўсюджванне атрымаў іншы выгляд клёцак — з начыннем, або «клецак з душамі», калі ў кожную катаную клёцку ўціскалі маленькі кавалачак сала.

Гарадская кухня, асабліва на захадзе Беларусі, пайшла, аднак, далей па шляху распрацоўкі клёцак як асаблівай стравы. Іх сталі гатаваць таксама з дробных круп і бульбы. Але галоўнае – цеста для клёцак атрымала больш разрэджаную кансістэнцыю, таму яны сталі не толькі значна далікатней галушак, але і адрозніваюцца іншым смакам.

Блізка да клёцак стаяць «галкі» —  клёцкі, у склад якіх уваходзяць тварог, рыбны ці ракавы фарш, якія замешваюцца непасрэдна ў цеста, з-за чаго галкі атрымліваецца крыху больш шчыльным па кансістэнцыі (пры разрэджаным цесце фарш можа выпасці).

Што ж тычыцца своеасаблівай кансістэнцыі клёцак, то яна дасягаецца, па-першае, больш вадкім развядзеннем цеста і наяўнасцю ў ім не вады, а малака, вяршкоў, масла, якія робяць цеста асабліва далікатным і эластычным, а па-другое, побач тэхналагічных прыёмаў, якія у асноўным і ствараюць непаўторны смак клёцак, іх адрозненне ад іншых відаў мучных вырабаў.

Галоўны з гэтых прыёмаў — стараннае расціранне і ўзбіванне цеста і яго кампанентаў, асабліва яек, якія ўводзяць паасобна, жаўток і бялок, і не адначасова, а ў вызначанай паслядоўнасці. Іншым прыёмам, якія павялічваюць аб'ём клёцак, служыць варэнне іх у падсоленай вадзе абавязкова пад вечкам, на слабым агні. Гэта дае магчымасць клёцам «разрасціся» і ў той жа час не разваліцца.

Як прыгатаваць беларускія клёцкі?

У беларускай нацыянальнай кухні клёцкі робяць з сумесі жытняй і грачанай мукі, жытняй і ячменнай, узятых у роўных частках. Часам выкарыстоўваюць альбо толькі грачаную муку, альбо спалучэнне бульбянога пюрэ з мукой, альбо манныя крупы.

Клёцкі могуць быць простымі і заварнымі. Для заварных клёцак муку заварваюць. Гэты прыём патрабуе некалькі іншых прапорцый мукі і іншых кампанентаў і ўносіць дадатковую разнастайнасць у смакавую гаму клёцак.

У залежнасці ад агульнага складу, характару мукі і рэзкіх спецый, солі ці цукру клёцкі могуць быць выкарыстаны як напаўняльнікі ў розныя супы, гарніры да мясных страў. Але ў беларускай кухні клёцкі часцей за ўс1 выкарыстоўваюць як самастойную страву і падаюць ужо аблітымі топленым салам са скваркамі ці смажанай на сале цыбуляй.

Клёцкі, прызначаныя для ежы з булёнам (супам), лепш за ўсё адварваць непасрэдна ў адпаведным булёне: мясным, грыбным ці агароднінным. У гэтым выпадку ў цеста для клёцак дамешваюць лук, кроп, кмен ці маяран у розных спалучэннях у залежнасці ад выгляду супу.

Грачаныя клёцкі з кропам і кменам, напрыклад, добра гармануюць з журам на малацэ, у які іх апускаюць пасля атварвання ў асобным посудзе.

Усё гэта дае магчымасць атрымліваць розныя па гусце клёцкі.

Ці карысныя пельмені?

Традыцыйна прадукт складаецца з прэснага цеста (мука, вада з даданнем солі, яйкі, часам малако) і начыння. Для другога прынята выкарыстоўваць фарш з ялавічыны, свініны ці бараніны. Аднак мяса можна паспрабаваць замяніць на грыбы, рыбу, морапрадукты ці птушку. Часта ў начынне дадаюць молаты лук, а таксама вострыя спецыі.

Так, напрыклад, пшанічная мука, з якой звычайна гатуюць пельмені, з'яўляецца багатай крыніцай клятчаткі, яны ўтрымоўваюць вітаміны групы В і вітамін РР. Але для здароўя лепш выкарыстоўваць муку з цвёрдых гатункаў пшаніцы.

Сярод мінералаў у пельменях можна вылучыць:

• магній
• медзь
• цынк
• фосфар
• жалеза

Ці можна есці пельмені пры грудным кармленні?

У пельменях з натуральнымі прадуктамі, у якіх не змяшчаюцца шкодныя дабаўкі, ёсць толькі карысныя інгрэдыенты дзякуючы прысутнасці мінералаў, вітамінаў і клятчаткі.

Гэты прадукт адрозніваецца тым, што не правакуе алергічных праяў, але лепш у перыяд лактацыі есці пельмені, у якіх выкарастоўваюцца нятлустыя гатункі мяса, і пажадана пазбягаць спецый.

Рабіць пельмені лепш у перыяд кармлення самастойна, бо ў прамысловых, часцей за ўсё ўтрымоўваюцца кансерванты і якія-небудзь дадаткі. Больш за тое, мяса можа апынуцца няякасным.

Больш за тое, мяса можа быць неякасным.

З якога ўзросту можна даваць дзецям пельмені?

Нават маленькія дзеці, раз паспрабаваўшы пельмені, ніколі ад іх не адмаўляюцца. Але ўсё ж дашкольнікам трэба даваць гэтую страву толькі хатняга прыгатавання. Прычым лепш, калі ў фаршы прыкладна да 20 працэнтаў дыетычнага мяса птушкі.

Дзецям малодшага ўзросту не рэкамендуецца есці крамныя пельмені з-за вялікага ўтрымання солі, бо яна можа затрымліваць вадкасць у арганізме і даваць нагрузку на сардэчна-сасудзістую сістэму і мочавыдзяляльную.

Ці можна есці пельмені падчас зніжэння вагі?

У пельменях змяшчаецца цеста, якое, як вядома, здольна дадаць некалькі кілаграмаў да вагі. Але дыетолагі прыдумалі адмысловую пельменную дыету — непасрэдна для тых, хто з'яўляецца фанатам пельменяў.

Але ёсць і абмежавальныя меры, у якія ўваходзіць некалькі правіл:

• Прытрымлівацца неабходнай нормы, каб каларыйнасць у сукупнасці ўсіх прадуктаў не была вышэй за ўзровень 1200 ккал.
• У парцыённую меру не павінна ўваходзіць больш за 10 штук, што ў сярэднім складае 200 ккал.
• Не варта дадаваць да стравы такія інгрэдыенты, як маянэз ці смятану, розныя соусы, якія адрозніваюцца вялікім працэнтам тлушчу. Замяніць іх можна ёгуртам ці нятлустым кефірам.
• Не варта есці пельмені пасля 6 гадзін вечара.
• Калі пельмені гатуюцца ў хатніх умовах, то для іх варта выкарыстоўваць муку цэльназерневую, а фарш нятлусты, пажадана дадаць у яго гародніну.

Для тых, хто вырашыў пахудзець, але не жадае адмаўляцца ад пельменяў, ёсць адмысловы рэцэпт іх прыгатавання.

Спатрэбіцца для цеста адно яйка, па шклянцы цельназерневай мукі і вады.

Для фаршу — курыная грудка і цыбуля, любая гародніна па гусце. Калі гэта капуста, яе трэба загадзя адварыць, дадаць спецыі.

Як зрабіць незабыўныя беларускія «калдуны»? Прапануем пакрокавы рэцэпт