Пельмені ў беларускай кухні. Цікавыя факты

Дзень пельменяў, які ў розных крыніцах называюць Нацыянальным днём пельменяў, Міжнародным днём пельменяў ці Сусветным днём пельменяў, адзначаецца штогод 26 верасня. Ён прысвечаны класу страў, якія прысутнічаюць у шматлікіх кухнях свету.

Пельмені — гэта агульны тэрмін для страў, якія складаюцца з кавалачка цеста, абгорнутага вакол начыння. Іх можна рабіць з рознага цеста і самых розных начынняў, ад мяса да садавіны, і гатаваць па-рознаму: запякаць, варыць, пячы, тушыць ці гатаваць на пару.

Ці ёсць у беларусаў свае пельмені?

Вы задаваліся пытаннем, ці ёсць у Беларусі сваі пельмені? Безумоўна, ёсць. Успомніце толькі духмяныя клёцкі. Праўда, чымсьці гэтая страва падобная на пельмені? У цеста амаль заўсёды кладуць які-небудзь фарш і потым гэтыя штучкі альбо варацца ў вадзе, альбо смажацца, альбо запякаюць у духоўцы.

Клёцкі – мучныя вырабы, у якія ў якасці дадатковых кампанентаў уваходзяць абавязкова алей, яйкі і часам малако. Яны нагадваюць галушкі. Першапачаткова іх і гатавалі, як і галушкі, з даволі шчыльнага цеста. Гэтыя клёцкі насілі назву «катаных»: цеста рэзалі на кавалачкі. велічынёй з лясны арэх, каталі з іх у руцэ шарыкі і затым пакідалі гэтыя шарыкі на паўгадзіны-гадзіну вянуць і толькі затым кідалі ў кіпень.

Аднак большае распаўсюджванне атрымаў іншы выгляд клёцак — з начыннем, або «клецак з душамі», калі ў кожную катаную клёцку ўціскалі маленькі кавалачак сала.

Гарадская кухня, асабліва на захадзе Беларусі, пайшла, аднак, далей па шляху распрацоўкі клёцак як асаблівай стравы. Іх сталі гатаваць таксама з дробных круп і бульбы. Але галоўнае – цеста для клёцак атрымала больш разрэджаную кансістэнцыю, таму яны сталі не толькі значна далікатней галушак, але і адрозніваюцца іншым смакам.

Блізка да клёцак стаяць «галкі» —  клёцкі, у склад якіх уваходзяць тварог, рыбны ці ракавы фарш, якія замешваюцца непасрэдна ў цеста, з-за чаго галкі атрымліваецца крыху больш шчыльным па кансістэнцыі (пры разрэджаным цесце фарш можа выпасці).

Што ж тычыцца своеасаблівай кансістэнцыі клёцак, то яна дасягаецца, па-першае, больш вадкім развядзеннем цеста і наяўнасцю ў ім не вады, а малака, вяршкоў, масла, якія робяць цеста асабліва далікатным і эластычным, а па-другое, побач тэхналагічных прыёмаў, якія у асноўным і ствараюць непаўторны смак клёцак, іх адрозненне ад іншых відаў мучных вырабаў. Галоўны з гэтых прыёмаў — стараннае расціранне і ўзбіванне цеста і яго кампанентаў, асабліва яек, якія ўводзяць паасобна, жаўток і бялок, і не адначасова, а ў вызначанай паслядоўнасці. Іншым прыёмам, якія павялічваюць аб'ём клёцак, служыць варэнне іх у падсоленай вадзе абавязкова пад вечкам, на слабым агні. Гэта дае магчымасць клёцам «разрасціся» і ў той жа час не разваліцца.

У беларускай нацыянальнай кухні клёцкі робяць з сумесі жытняй і грачанай мукі, жытняй і ячменнай, узятых у роўных частках. Часам выкарыстоўваюць альбо толькі грачаную муку, альбо спалучэнне бульбянога пюрэ з мукой, альбо манныя крупы.

Клёцкі могуць быць простымі і заварнымі. Для заварных клёцак муку заварваюць. Гэты прыём патрабуе некалькі іншых прапорцый мукі і іншых кампанентаў і ўносіць дадатковую разнастайнасць у смакавую гаму клёцак.

У залежнасці ад агульнага складу, характару мукі і рэзкіх спецый, солі ці цукру клёцкі могуць быць выкарыстаны як напаўняльнікі ў розныя супы, гарніры да мясных страў.

Але ў беларускай кухні клёцкі часцей за ўс1 выкарыстоўваюць як самастойную страву і падаюць ужо аблітымі топленым салам са скваркамі ці смажанай на сале цыбуляй.

Клёцкі, прызначаныя для ежы з булёнам (супам), лепш за ўсё адварваць непасрэдна ў адпаведным булёне: мясным, грыбным ці агароднінным. У гэтым выпадку ў цеста для клёцак дамешваюць лук, кроп, кмен ці маяран у розных спалучэннях у залежнасці ад выгляду супу. Грачаныя клёцкі з кропам і кменам, напрыклад, добра гармануюць з журам на малацэ, у які іх апускаюць пасля атварвання ў асобным посудзе.

Усё гэта дае магчымасць атрымліваць розныя па гусце клёцкі.

Ці карысныя пельмені?

Традыцыйна прадукт складаецца з прэснага цеста (мука, вада з даданнем солі, яйкі, часам малако) і начыння. Для другога прынята выкарыстоўваць фарш з ялавічыны, свініны ці бараніны. Аднак мяса можна паспрабаваць замяніць на грыбы, рыбу, морапрадукты ці птушку. Часта ў начынне дадаюць молаты лук, а таксама вострыя спецыі.

Так, напрыклад, пшанічная мука, з якой звычайна гатуюць пельмені, з'яўляецца багатай крыніцай клятчаткі, яны ўтрымоўваюць вітаміны групы В і вітамін РР. Але для здароўя лепш выкарыстоўваць муку з цвёрдых гатункаў пшаніцы. Сярод мінералаў у страве можна вылучыць:

• магній
• медзь
• цынк
• фосфар
• жалеза

Ці можна есці пельмені пры грудным кармленні?

У пельменях з натуральнымі прадуктамі, у якіх не змяшчаюцца шкодныя дабаўкі, ёсць толькі карысныя інгрэдыенты дзякуючы прысутнасці мінералаў, вітамінаў і клятчаткі.

Гэты прадукт адрозніваецца тым, што не правакуе алергічных праяў, але лепш у перыяд лактацыі есці пельмені, у якіх выкарастоўваюцца нятлустыя гатункі мяса, і пажадана пазбягаць спецый.

Рабіць пельмені лепш у перыяд кармлення самастойна, бо ў прамысловых, часцей за ўсё ўтрымоўваюцца кансерванты і якія-небудзь дадаткі. Больш за тое, мяса можа апынуцца няякасным.

Больш за тое, мяса можа быць неякасным,.

З якога ўзросту можна даваць дзецям пельмені?

Нават маленькія дзеці, раз паспрабаваўшы пельмені, ніколі ад іх не адмаўляюцца. Але ўсё ж дашкольнікам трэба даваць гэтую страву толькі хатняга прыгатавання. Прычым лепш, калі ў фаршы прыкладна да 20 працэнтаў дыетычнага мяса птушкі.

Дзецям малодшага ўзросту не рэкамендуецца есці крамныя пельмені з-за вялікага ўтрымання солі, бо яна можа затрымліваць вадкасць у арганізме і даваць нагрузку на сардэчна-сасудзістую сістэму і мочавыдзяляльную.

Ці можна есці пельмені падчас зніжэння вагі?

У пельменях змяшчаецца цеста, якое, як вядома, здольна дадаць некалькі кілаграмаў да вагі. Але дыетолагі прыдумалі адмысловую пельменную дыету — непасрэдна для тых, хто з'яўляецца фанатам пельменяў. Але ёсць і абмежавальныя меры, у якія ўваходзіць некалькі правіл:

1. Прытрымлівацца неабходнай нормы, каб каларыйнасць у сукупнасці ўсіх прадуктаў не была вышэй за ўзровень 1200 ккал.
2. У парцыённую меру не павінна ўваходзіць больш за 10 штук, што ў сярэднім складае 200 ккал.
3. Не варта дадаваць да стравы такія інгрэдыенты, як маянэз ці смятану, розныя соусы, якія адрозніваюцца вялікім працэнтам тлушчу. Замяніць іх можна ёгуртам ці нятлустым кефірам.
4. Не варта есці пельмені пасля 6 гадзін вечара.
5. Калі пельмені гатуюцца ў хатніх умовах, то для іх варта выкарыстоўваць муку цэльназерневую, а фарш нятлусты, пажадана дадаць у яго гародніну.

Для тых, хто вырашыў пахудзець, але не жадае адмаўляцца ад пельменяў, ёсць адмысловы рэцэпт іх прыгатавання.

Спатрэбіцца для цеста адно яйка, па шклянцы цельназерневай мукі і вады. Для фаршу — курыная грудка і цыбуля, любая гародніна па гусце. Калі гэта капуста, яе трэба загадзя адварыць, дадаць спецыі.

Як зрабіць незабыўныя беларускія «калдуны»? Прапануем пакрокавы рэцэпт