Да 2020 года замест звыклых нам тэрапеўтаў прыём будуць весці ўрачы агульнай практыкі. У кола абавязкаў такога спецыяліста ўваходзіць аказанне медыцынскай дапамогі, у тым ліку экстраннай і неадкладнай, клопат пра захаванне здароўя насельніцтва, прафілактыка хвароб, дынамічнае назіранне за пацыентам.
Па сутнасці, урач агульнай практыкі – спецыяліст, які можа аказаць першасную медыцынскую дапамогу незалежна ад узросту і полу пацыента. Мае веды і ўменні не толькі тэрапеўта, але і афтальмолага, отарыналарынголага, неўролага і хірурга.
Пра ўрачоў агульнай практыкі Здаровым людзям распавялі нашы эксперты:
- галоўны пазаштатны спецыяліст Міністэрства аховы здароўя па агульнай медыцынскай практыцы, загадчык кафедры агульнай урачэбнай практыкі Беларускага дзяржаўнага медыцынскага ўніверсітэта (БДМУ) Вадзім Сушынскі;
- загадчыца кафедры агульнай урачэбнай практыкі Беларускай медыцынскай акадэміі паслядыпломнай адукацыі (БелМАПА), кандыдат медыцынскіх навук Людміла Богуш.
Урач агульнай практыкі. Ідэя не новая
Такі кірунак у ахове здароўя, як агульная ўрачэбная практыка, не з'яўляецца нечым новым. У Беларусі ён пачаў развівацца яшчэ ў 1992 годзе. Праз шэсць гадоў у БелМАПА была арганізавана першая кафедра агульнай урачэбнай практыкі.
Людміла Богуш:
– Асноўнае месца працы ўрача агульнай практыкі – урачэбныя амбулаторыі, сельскія ўчастковыя бальніцы, бальніцы сястрынскага догляду, гарадскія паліклінікі. Сёння большасць урачоў агульнай практыкі працуюць у рэгіёнах.
Укараненне ўрача агульнай практыкі – стратэгічны кірунак развіцця першаснай медыцынскай дапамогі. І асноўная задача – інтэграваць гэтую спецыяльнасць ва ўмовах горада. Плануецца, што ўжо праз два гады амбулаторны прыём будуць весці ўрачы агульнай практыкі. Падобнае рашэнне – вынік планамернага развіцця сістэмы беларускай аховы здароўя.
Вадзім Сушынскі:
– Ва ўсім свеце ўрачы агульнай практыкі, іх яшчэ называюць сямейнымі дактарамі, выконваюць асноўны аб'ём медыцынскай дапамогі на першасным этапе. У кампетэнцыю такіх спецыялістаў у розных краінах уваходзяць акушэрства і педыятрыя, праца з дарослымі, прафілактычныя мерапрыемствы і дыспансернае назіранне.
Універсальны спецыяліст
Урач агульнай практыкі – універсальны спецыяліст, які можа самастойна аказаць разнастайную і больш кваліфікаваную медыцынскую дапамогу, упэўненая Людміла Богуш.
Людміла Богу:
– Зараз участковы тэрапеўт часта працуе па прынцыпе дыспетчара. Пацыент прыходзіць да яго са скаргамі, а ўрач вызначае, да якога спецыяліста трэба звярнуцца. Вузкія спецыялісты загружаюцца часам непатрэбнымі кансультацыямі, прафілактычнымі аглядамі, што з'яўляецца для сістэмы аховы здароўя эканамічна неэфектыўным. Сёння гаворка ідзе пра тое, каб ужо на першасным этапе аказання медыцынскай дапамогі працаваў такі ўніверсальны ўрач, які мог вырашыць пэўны аб'ём пытанняў пацыента самастойна. Калі ж пацыенту патрабуецца высокатэхналагічная дапамога, то гэта ўжо – сфера дзейнасці вузкіх спецыялістаў, якія змогуць надаць дастаткова ўвагі больш складанай праблеме. Такі вопыт існуе ва ўсім свеце.
Акрамя пашыраных медыцынскіх кампетэнцый, урач агульнай практыкі выступае як каардынатар усяго лячэбна-дыягнастычнага працэсу, прыцягваючы неабходныя рэсурсы сістэмы аховы здароўя для вырашэння праблем пацыента.
Урач агульнай практыкі – гэта сапраўды спецыяліст шырокага профілю. Такі доктар зможа выканаць простыя хірургічныя маніпуляцыі, аказаць медыцынскую дапамогу пры самых розных захворваннях: сардэчна-сасудзістай, мачапалавой сістэм, органаў дыхання, стрававання, хваробах суставаў і многіх іншых.
Перавагі і перспектывы
Зрэшты, перавага працы ўрача агульнай практыкі заключаецца не толькі ў наборы ведаў і ўменнях па розных спецыяльнасцях. Змяняецца сама сутнасць падыходу да лячэння, якая заключаецца ва ўспрыманні пацыента як індывіда. На думку Людмілы Богуш, успрыманне пацыента ў кантэксце з яго асяроддзем, з сям'ёй, дапаможа ў вырашэнні цэлага шэрагу медыцынскіх праблем. Падобны падыход дазваляе ўбачыць «карціну» цалкам, а не яе «фрагменты».
Вадзім Сушынскі:
– Застаючыся шмат у чым тэрапеўтам, урач агульнай практыкі зможа аказаць кваліфікаваную дапамогу пры афтальмалагічных і лор-паталогіях, вызначаных неўралагічных станах. Мы гаворым пра неўскладненыя формы захворванняў. У выпадку неабходнасці, для больш дэталёвай дыягностыкі або лячэння пацыента накіруюць, напрыклад, да кардыёлага, хірурга, траўматолага або неўролага.
Безумоўна, такі спецыяліст павінен працаваць у камандзе. Дапамагаць урачу агульнай практыкі будуць медыцынская сястра і памочнік урача. Кабінеты даабсталююць сучаснай медыцынскай тэхнікай. Спецыялістам, у тым ліку, плануюць закупіць планшэты.
Дзякуючы гэтаму доктар зможа ў рэжыме рэальнага часу атрымаць поўную медыцынскую інфармацыю пра пацыента: захворванні, прызначаныя лекавыя прэпараты, вынікі лабараторных аналізаў. Участковыя тэрапеўты пройдуць перападрыхтоўку і курсы павышэння кваліфікацыі ў медыцынскіх універсітэтах Гродна, Віцебска, Гомеля, а таксама на базе БДМУ і БелМАПА.
