07.01.2019
07.01.2019

У чыім садзе яблыкі саладзейшыя?

logo
Карысныя прадукты
0 17
Памер шрыфта:
  • A
  • A
  • A

Дзякуючы магчымасцям агародніцтва сезон гародніны і садавіны ў сучасным свеце доўжыцца круглы год. Але вось цікавы факт: нават у сезон ураджаю вітаміннай прадукцыі (лета-восень) лепшыя месцы на прылаўках нашых крамаў адведзены імпарту. Практычна 60% свежай садавіны і 40% гародніны прывезены з далёкага замежжа. Ягады і зусім скрозь іншаземныя: толькі 5% з таго, што рэалізуецца, ад беларускіх вытворцаў. Няўжо чужыя яблыкі і праўда саладзейшыя, а капуста больш карысная?

У кастрычніку-лістападзе мінулага года вучоныя з Навукова-практычнага цэнтра па харчаванні НАН Беларусі правялі маніторынг найбольш буйных гандлёвых кропак Мінска і прадстаўленай там плодаагародніннай прадукцыі. Напрыканцы снежня на пасяджэнні міжведамаснага каардынацыйнага савета па праблемах харчавання пры НАН Беларусі начальнік Рэспубліканскага кантрольна-выпрабавальнага комплексу па якасці і бяспецы прадуктаў харчавання НПЦ па харчаванні, кандыдат сельскагаспадарчых навук Ірына Пачыцкая прадставіла вынікі даследавання.

Свае сярод чужых

Аказалася, больш за ўсё ад айчынных вытворцаў у продажы караняплодаў і клубняплодаў: цыбулі, буракоў і гарбузоў, белакачаннай і чырвонакачаннай капусты, некалькі гатункаў морквы і бульбы. А яшчэ салатаў і зеляніны (пёравая цыбуля, пятрушка, кроп) – ажно да 40 найменняў.

Але ў астатнім разнастайнасць гародніны трохі саступае імпартнай. Напрыклад, родных таматаў (уключаючы чэры) усяго 2 гатункі супраць 6 імпартных.

Што тычыцца садавіны, карціна паўстала яшчэ больш сумнай: гатункі яблыкаў былі прадстаўлены 10 імпартнымі вытворцамі супраць 1 беларускага. Багацце гатункаў груш, трапічных фруктаў, буякоў – усё пад маркай «made in». І толькі 2 гатункі буйнаплодных журавінаў са знакам «зроблена ў Беларусі».

 
Ірына Пачыцкая
Начальнік Рэспубліканскага кантрольна-выпрабавальнага комплексу па якасці і бяспецы прадуктаў харчавання НПЦ па харчаванні НАН Беларусі, к.с-г.н.
Нягледзячы на вялікую разнастайнасць гатункаў і высокую якасць прадукцыі, у гандлі прадстаўлены толькі вузкі асартымент прадуктаў, вырабленых у Беларусі. Зразумелая справа, калі мы не можам вырасціць трапічныя фрукты – няхай экзотыка прыязджае. Дзіўна, калі «прыязджаюць» яблыкі. Бо мы ў стане сябе імі забяспечыць. Улічваючы, якім ураджайным быў мінулы год, багацце імпартных яблыкаў асабліва здзівіла.

Не знайшлі даследчыкі ў продажы і беларускага вінаграду, які (садоўнікі-аматары не дадуць схлусіць) таксама надзвычай пладаносіў у мінулым сезоне.

Ірына Пачыцкая:

— У нас у НПЦ пладаводства ёсць выдатная ампелаграфічная калекцыя вінаграду раянаваных гатункаў. Мы іх правяралі. Гэта вельмі добрыя гатункі. Але ў продажы знайшлі толькі прывазны вінаград, у асноўным з Перу, Індыі, Чылі, ПАР і Намібіі.

Калі казаць пра геаграфію гародніны і садавіны, дык асноўнымі імпарцёрамі гародніны выступаюць Іспанія, Нідэрланды, Польшча, Турцыя і Італія (усяго 21 краіна). Садавіну вязуць з 23 краін свету: Польшчы, Іспаніі, Перу, Бразіліі, Коста-Рыкі і інш. Дарэчы, імпарт яблыкаў займае чвэрць ад агульнага аб'ёму прывазных фруктаў і практычна 80% з іх у Беларусь пастаўляе суседняя Польшча.

Варта нагадаць, што навукоўцы праводзілі маніторынг буйных гандлёвых кропак, у якіх прадстаўлены найбольш шырокі асартымент агародніны і садавіны. Цалкам верагодна, што на рынку карціна магла быць трохі іншая.

Давярай, але правярай

Акрамя таго, навукоўцы з НПЦ па харчаванні на працягу многіх гадоў праводзяць кантроль якасці і бяспекі прадуктаў харчавання, у тым ліку агародніны, садавіны і зеляніны.

Ірына Пачыцкая:

— Прычым праверку мы праводзім да таго, як гэтая прадукцыя паступіць на рэалізацыю ў гандлёвыя кропкі. Сёлета гародніна і садавіна па асноўных паказчыках бяспекі (таксічныя элементы, пестыцыды, мікатаксіны) адпавядалі гранічна дапушчальным нормам.

Тым не менш, без парушэнняў таксама не абышлося. Напрыклад, перавышэнне дапушчальных нормаў па ўтрыманні нітратаў было вызначана ў турэцкіх і іспанскіх кабачках – на 115-119%, у салаце з Нідэрландаў і Італіі – на 59-63%, ва ўкраінскай руколе – на 39%. У цэлым кантроль якасці не прайшло 2% гародніны, што ўвозіцца ў Беларусь. На прылаўкі яна, зразумела, не патрапіла.

 
Ірына Пачыцкая
Начальнік Рэспубліканскага кантрольна-выпрабавальнага комплексу па якасці і бяспецы прадуктаў харчавання НПЦ па харчаванні НАН Беларусі, к.с-г.н
Справа ў тым, што ў Тэхнічным рэгламенце Мытнага саюза (ТР МС 021/2011) «Аб бяспецы харчовай прадукцыі» ўстаноўлены нормы па ўтрыманні нітратаў практычна ва ўсёй гародніне і зеляніне. А ў краінах Еўрасаюза дзейнічае дакумент, які кантралюе нітраты толькі ў 2 пазіцыях: шпінат і салата-латук (пры гэтым ёсць градацыя ў залежнасці ад таго, калі і дзе ён вырашчаны – узімку ці ўлетку, у закрытым грунце або ў адкрытым). Фактычна гэты паказчык у Еўропе не нармуецца. Кантроль ажыццяўляецца ў той момант, калі гэта прадукцыя паступае да нас на рынак. У нас больш жорсткія патрабаванні да бяспекі прадуктаў харчавання.

Праблема ў тым, што дакумент аб адпаведнасці патрабаванням ТР МС 021/2011 выдаецца тэрмінам на адзін год. І калі адна партыя гародніны прайшла кантрольныя выпрабаванні, дык на працягу года ўвазная прадукцыя таго ж наймення і вытворцы ўжо не падвяргаецца праверцы. Умоўна кажучы, няма гарантый, што другая/пятая/дзясятая партыя кабачкоў, якія ўвозяцца за год, будзе таксама бездакорная, як і першая. Правяраць кожную партыю гародніны, якія паступаюць па імпарце, аб'ектыўна не хопіць ніякіх рэсурсаў. Так што пытанне, як выключыць магчымасць увозу ў краіну прадукцыі з павышаным утрыманнем нітратаў, з-за рознагалоссяў у нармаванні гранічна дапушчальных канцэнтрацый у дакументах Беларусі і Еўрасаюза пакуль застаецца адкрытым.

Ведай нашых!

Гародніна Беларусь

Навукай даўно даказана, што аснову рацыёну чалавека павінны складаць мясцовыя прадукты. Напрыклад, кітайцы і індзейцы практычна ў поўным складзе пакутуюць ад непераноснасці лактозы, таму што каровіна малако для іх такая ж экзотыка, як, скажам, для беларуса смажаныя цвыркуны або стэйк з кракадзілавага мяса. Другі непарушны прынцып правільнага рацыёну – дастатковая колькасць гародніны, садавіны і ягад у меню. У агульным аб'ёме ежы, якая спажываецца, ім адведзена вядучая роля. Напрыклад, дарослы чалавек штодня павінен ужываць не менш за 400 грамаў гародніны (не лічачы бульбы) і мінімум 200-300 грамаў садавіны і ягад. Спецыялісты сцвярджаюць: калі прытрымлівацца гэтых нормаў, рызыкі наступстваў нават ад недасканалага ў цэлым харчавання будуць ніжэй.

Тыя ж таматы, перцы, кабачкі, яблыкі, капуста для беларусаў быццам бы як «мясцовыя», адкуль іх ні прывязі. Дык можа і няма ніякай розніцы: вырашчаны яблык у садзе пад Брэстам або саспеў пад гарачым сонцам Італіі?

Ірына Пачыцкая:

— Мы праводзілі аналіз харчовай каштоўнасці гародніны і садавіны, даследавалі макра- і мікраэлементны склад, а таксама ўзровень утрымання цукру. Аказалася, што беларускія таматы зусім не горшыя за імпартныя і нават багацейшыя па ўтрыманні кальцыю, марганцу, вітаміну С. Наш салодкі перац пераўзыходзіць імпартны па змесце ўсіх мінеральных рэчываў: у ім удвая больш марганцу, жалеза, на траціну больш кальцыю і магнію. Што тычыцца яблыкаў, беларускія адрозніваюцца павышаным утрыманнем вітаміну С і такіх мінеральных рэчываў, як жалеза, марганец, фосфар, магній, кальцый.

Тут няма ніякага сакрэту. На думку Ірыны Пачыцкай, айчынная гародніна і садавіна паступаюць у продаж цалкам спелымі. У той час як імпартны прадукт (тыя ж яблыкі) здымаюць недаспелымі, адмыслова апрацоўваюць, каб павялічыць тэрміны захоўвання: бо вытворцу неабходна, каб прадукт даехаў да крамы і не сапсаваўся да таго, як яго купяць.

Ірына Пачыцкая:

— Не даспелыя ў натуральных умовах гародніна і садавіна проста не паспяваюць назапасіць у дастатковай колькасці карысныя рэчывы, адпаведна, маюць больш бедны нутрыентны склад.

Такім чынам, калі выконваць рэкамендацыі спецыялістаў па харчаванні адносна сутачных нормаў спажывання гародніны і садавіны, налягаючы толькі на беларускую гародніну, можна амаль на 70% задаволіць сутачную патрэбу ў каліі, на 20% – у магніі, столькі ж – у фосфары. А 300 грамаў у дзень родных фруктаў у стане на 30% задаволіць сутачную патрэбу ў асноўных мікранутрыентах.

Матэрыялы на сайце slushna.by носяць інфармацыйны характар і прызначаныя для адукацыйных мэтаў. Інфармацыя не павінна выкарыстоўвацца ў якасці медыцынскіх рэкамендацый. Ставіць дыягназ і прызначае лячэнне толькі ваш урач. Рэдакцыя сайта не нясе адказнасці за магчымыя негатыўныя наступствы, якія ўзніклі ў выніку выкарыстання інфармацыі, размешчанай на сайце slushna.by

0 17

Журналіст. Вышэйшая адукацыя. Сябра Беларускага саюза журналістаў. Стаж працы ў прафесіі – 20 гадоў. Беларуска. Нарадзілася ў г.Ганцавічы Брэсцкай вобласці. У 2001 годзе скончыла факультэт журналістыкі Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта па спецыяльнасці «Журналістыка». Працавала спецыяльным карэспандэнтам аддзела эканомікі газеты «Беларуская ніва», аглядальнікам аддзела пісьмаў, аглядальнікам аддзела сацыяльных праблемаў газеты «Савецкая Беларусь» (зараз – «Выдавецкі дом «Беларусь сёння»). З 2016 года – карэспандэнт уласны аддзела інтэрнэт-праектаў РУП «Рэдакцыя газеты «Медыцынскі веснік». З 2000 года з'яўляецца сябрам Беларускага саюза журналістаў (БСЖ). У 2002 годзе стала лаўрэатам прэміі БСЖ за лепшую журналісцкую працу. У 2017 годзе – лаўрэатам прэміі БСЖ «Залатое пяро».
Глядзіце таксама