Практычна ў кожнай сацыяльна значнай хваробы ёсць свой «чырвоны дзень календара». 4 лютага – Сусветны дзень барацьбы супраць раку.
Традыцыйна падобныя даты закліканыя прыцягнуць увагу грамадскасці да праблемаў дыягностыкі, лячэння і прафілактыкі захворванняў.
Так, актуальнасць і вастрыня праблемаў, звязаных з анкалагічнымі паталогіямі, з кожным годам толькі ўзрастаюць. Напрыклад, сардэчна-сасудзістыя захворванні, якія доўгія дзесяцігоддзі займалі вядучую пазіцыю ў структуры прычынаў смяротнасці, ужо не з'яўляюцца безумоўнымі лідарамі. У больш чым 30 краінах свету на першае месца выйшлі якраз злаякасныя новаўтварэнні. У Беларусі рак пакуль яшчэ на другім месцы. Але, улічваючы сусветныя тэндэнцыі, змена «флагмана» – усяго толькі пытанне часу, упэўненыя спецыялісты.
Пра актуаліі сучаснай айчыннай анкалогіі напярэдадні Міжнароднага дня барацьбы з ракам журналіст інфармацыйнага партала Слушна даведалася ад вядучых экспертаў-анколагаў: намесніка дырэктара па навуковай рабоце РНПЦ анкалогіі і медыцынскай радыялогіі імя М.М.Аляксандрава Сяргея Краснага і намесніка дырэктара па арганізацыйна-метадычнай рабоце РНПЦ дзіцячай анкалогіі, гематалогіі і імуналогіі Марыны Барысевіч.
«У кожнага ёсць ракавыя клеткі, але не кожны дажыве да раку»
Гэта адна з ключавых фразаў з бестсэлера «Антырак. Новы лад жыцця», аўтарам якога з'яўляецца ўрач, які захварэў на рак. Яна сапраўды дакладна вызначае сітуацыю на сёння.
У Беларусі ў апошнія гады адзначаецца рост анказахваральнасці. Напрыклад, у 2019-м было выяўлена 54 тысячы новых выпадкаў злаякасных новаўтварэнняў. Гэтая лічба штогод павялічвалася на 1 тысячу выпадкаў (у 2018 годзе – 53 тысячы, у 2017-м – 52 тысячы і г.д.).
Выключэннем стаў 2020 год. Па дадзеных беларускага канцэр-рэгістра, летась было выяўлена на 13 тысяч новых выпадкаў злаякасных новаўтварэнняў меней. Па словах Сяргея Краснага, рэзкае зніжэнне наўпрост звязанае з пандэміяй COVID-19: з-за уведзеных абмежаванняў зменшылася колькасць зваротаў, скрынінгавыя праграмы вымушана былі пастаўленыя на паўзу.
Аднак ёсць надзея, што напрыканцы вясны з надыходам міжэпідэмічнага перыяду дзеянне праграмаў адновіцца. І паколькі большасць анкаўтварэнняў на ранняй стадыі (звыш 60%) атрымліваецца выявіць менавіта падчас скрынінгу, тыя 13 тысяч выпадкаў упершыню дыягнаставаных захворванняў будуць выяўленыя.
Эфектыўнасць існуючай сістэмы і развіцця анкаслужбы пацвярджаецца вынікамі яе працы. Так, вылячэнне пасля перанесенага лячэння (вызначаецца 5-гадовым і больш перыядам выжывальнасці) пры 1-й стадыі захворвання дасягае 90-95%, па некаторых лакалізацыях злаякасных пухлінаў набліжаецца да 100%. Пры 2-й стадыі – каля 80%, пры 3-й – каля 60-70%.
Пакідаюць жадаць лепшага вынікі лячэння пры 4-й стадыі, якія ў сярэднім складаюць толькі 12%. Але пры магчымасці правядзення радыкальнага лячэння (хірургічнае выдаленне пухліны і метастазаў) верагоднасць рэмісіі захворвання ўзрастае да 40%.
Дзіцячая анкалогія
Асобнай увагі заслугоўвае сфера дзіцячай анкалогіі, якая, па словах Марыны Барысевіч, істотна адрозніваецца ад дарослай.
Як і пры любой іншай паталогіі, эфектыўнасць лячэння анкалагічных захворванняў у дзяцей шмат у чым вызначаецца ранняй дыягностыкай. І тут эксперт акцэнтавала ўвагу на важную дэталь.
У адрозненне ад дарослай анкалогіі, у дзіцячай няма скрынінгавых праграмаў на ранняе выяўленне злаякасных пухлінаў, як няма і класічных метадаў прафілактыкі іх развіцця. А таму асаблівая адказнасць ляжыць на ўрачах першаснага звяна (педыятрах), іх насцярожанасці ў дачыненні да магчымай анкапаталогіі. Але перш за ўсё – гэта зона бацькоўскай адказнасці, вельмі ўважлівага стаўлення татаў і мамаў да сваіх дзяцей, асабліва малодшага ўзросту.
Часцяком яны не могуць належным чынам растлумачыць характар болю альбо дыскамфорту, абазначыць іх лакалізацыю. А таму для бацькоў вельмі важна не пакідаць без увагі любыя скаргі дзіцяці, каб уяўная на погляд дарослага дробязь не сталася затым бядой.
