Пра тое, што такое мастапатыя і якія фактары прыводзяць да развіцця хваробы, мы распавялі ў гэтым матэрыяле.
З нашым экспертам гінеколагам-эндакрынолагам, к.м.н., дырэктарам медыцынскага цэнтра «Гармонія» Аленай Герасімовіч мы працягваем актуальную размову. Якія меры прыняць, каб не дапусціць развіцця мастапатыі? Як своечасова яе распазнаць? Да якога спецыяліста можна звярнуцца па дапамогу пры найменшых падазрэннях на праблемы з грудзьмі? Бярыце да ўвагі!
Хвароба без узросту
Да мастапатыі схільныя і дзяўчыны, і сталыя дамы. Але з узростам рызыка набыць дабраякаснае захворванне грудзей узрастае ў разы. Напрыклад, частата мастапатыі ў жанчын да 30 гадоў складае 25%, пасля 40 гадоў – 60%.
Трэба сказаць, што за апошнія 150 гадоў змяніўся акушэрска-гінекалагічны партрэт жанчыны. І гэта адыграла негатыўную ролю без перабольшвання ў пандэміі мастапатыі.
Раней першыя менструацыі ў дзяўчынак пачыналіся ў 13-15 гадоў, цяпер у 11-12 гадоў. Узрост сэксуальнага дэбюту нашых прабабуль быў бліжэй да 20 гадоў, цяпер сярэдні ўзрост пачатку палавога жыцця зрушыўся на 13-14 гадоў. Затое зацяжарваць і нараджаць жанчыны сталі значна пазней: узрост першых родаў прыпадае на 25-27 гадоў супраць ранейшых 19-20. Практычна кожная наша папярэдніца карміла нованароджанага грудзьмі (80%). Зараз, нягледзячы на шырокую прапаганду груднога гадавання, толькі 20% новаспечаных мам кормяць немаўляці сваім малаком! І нават у такім станоўчым моманце, як зрушэнне наступлення менапаўзы за кошт значнага паляпшэння якасці жыцця (у сучасніц у сярэднім у 52 гады, тады як у дам XIX стагоддзя клімакс у 45 быў нормай), ёсць негатыўны ўплыў на жаночае здароўе.
Пры такіх зменах прынцыповае значэнне маюць прафілактыка і ранняя дыягностыка мастапатыі.
Вельмі важна:
- з моманту станаўлення сталым і/або пачаткам палавога жыцця 1 раз у год наведваць урача-гінеколага і 1 раз у год урача-мамолага;
- ва ўзросце за 35 гадоў 1 раз у год праходзіць ультрагукавое даследаванне малочных залоз;
- ва ўзросце больш за 40 гадоў 1 раз у год праходзіць мамаграфію.
Алена Герасімовіч
Гінеколаг-эндакрынолаг, к.м.н., дырэктар медыцынскага цэнтра «Гармонія»
Маме дзяўчынкі, у якой раннія месячныя (пачаліся ў 11-12 гадоў), я настойліва раю надаць павышаную ўвагу здароўю дачкі на этапе прафілактыкі: рэгулярна вадзіць на агляд да ўрача, арыентаваць весці правільны і ўсвядомлены лад жыцця, у тым ліку ў сэксуальным яго складніку. Што тычыцца жанчын дзетароднага ўзросту, тут працуе залатое правіла: чым часцей жанчына ходзіць у дэкрэт, чым часцей адбываецца лактацыя – тым менш у яе верагоднасць захварэць мастапатыяй.
Дыягностыка мастапатыі
Яшчэ зусім нядаўна самаабследаванне малочных залоз было ці ледзь не асноўным метадам ранняга выяўлення захворванняў. Цяпер тэндэнцыі змяніліся. Інструментальная дыягностыка – УГД малочных залоз, мамаграфія – дазваляе выявіць паталогію на самых ранніх стадыях і значна павысіць шанцы жанчыны на поўнае выздараўленне.
Тым не менш уважлівае і адказнае стаўленне да ўласнага здароўя па-за штогадовымі скрынінгавымі абследаваннямі павінна стаць прыярытэтам № 1 для любой жанчыны, якой не ўсё роўна, якім будзе яе заўтрашні дзень.
Трывожным сімптомам і, як вынік, падставай для неадкладнага візіту да ўрача павінны служыць:
- боль і напружанне ў малочных залозах;
- вылучэнні з саскоў;
- змяненне знешняга выгляду грудзей: асіметрыя малочных залоз, бачныя ўцягванні, ацёчнасць скуры, пачырваненні, пухліны, запаленні і язвы.
Алена Герасімовіч
Гінеколаг-эндакрынолаг, к.м.н., дырэктар медыцынскага цэнтра «Гармонія»
У норме ў малочнай залозе не павінна адчувацца боль. Часам дыскамфорт у вобласці грудзей жанчыны адчуваюць перад менструацыяй, і гэта звязана з гарманальным фонам. Але калі боль ацыклічны, непрыемныя адчуванні носяць пастаянны характар або доўжацца 6-7 дзён на працягу месяца, абавязкова варта пайсці да ўрача! Што тычыцца вылучэнняў, часцей за ўсё яны носяць дабраякасны характар і сустракаюцца ў 5-7% жанчын. Вылучэнні могуць быць малочнага колеру, сярозныя, гноепадобныя, нават крывяністыя. Любыя вылучэнні з малочнай залозы павінны насцярожыць! Не кажучы ўжо пра бачныя змены формы або скурных пакроваў грудзей.
Да каго звяртацца па дапамогу пры падазрэннях?
Пры наяўнасці хоць бы аднаго з вышэйпералічаных сімптомаў па кваліфікаваную дапамогу ў першую чаргу трэба звярнуцца да ўрача-мамолага. У выпадку калі па нейкіх прычынах наведаць яго не атрымліваецца, правесці першасную кансультацыю могуць:
- гінеколаг;
- анколаг;
- эндакрынолаг;
- тэрапеўт;
- хірург
- спецыяліст ультрагукавой дыягностыкі або рэнтгенолаг.
Лячэнне мастапатыі
Лячэнне дабраякасных захворванняў малочных залоз прадугледжвае персаніфікаваны падыход. Але ў любым выпадку гэты працэс працяглы: за адзін месяц ліквідаваць дысгарманальны збой у арганізме наўрад ці магчыма. Акрамя таго, алгарытм лячэння мастапатыі ўрач-мамолаг прызначае з улікам экстрагенітальных (спадарожных) паталогій. Тактыка лячэння залежыць ад клінічнай сітуацыі. Пры дыфузнай форме мастапатыі дапаможа кансерватыўнае лячэнне. Пры вузлавой выбар метаду лячэння адбываецца сумесна з урачом-анколагам.
Алена Герасімовіч
Гінеколаг-эндакрынолаг, к.м.н., дырэктар медыцынскага цэнтра «Гармонія»
У 85% жанчын сустракаецца дыфузная (у выглядзе дробных ушчыльненняў) форма мастапатыі, у 15% - вузлавая. У цяперашні час сусветная тэндэнцыя ў лячэнні вузлавых мастапатый прадугледжвае кансерватыўную тэрапію і назіранне за фібраадэномамі, а не безумоўнае аператыўнае ўмяшанне. У бліжэйшы час і нашы стандарты адносна лячэння дабраякасных фібраадэном будуць перагледжаны ў адпаведнасці з сусветнымі.
Мастапатыя – гэта не рак. Але фактары рызыкі развіцця гэтай хваробы практычна ідэнтычныя фактарам рызыкі развіцця анкалагічных захворванняў малочнай залозы. Сама па сабе наяўнасць у грудзях хай і дабраякасных змяненняў адносiцца да перадракавых станаў. І калі не звяртаць увагі на падказкі свайго арганізма, хаваць галаву ў пясок, рэалізацыя дрэннага прагнозу вялікая. Так што будзьце ўважлівыя да сябе, беражыце сябе і заставайцеся здаровыя!
