Праўда, асабіста я пакуль не патрапіла ні на адну з іх... Але спадзяюся, што ў мяне ўсё наперадзе! А пра музей увогуле ведаю не па чутках. Быў час, калі амаль паўгода працавала навуковым супрацоўнікам у сваім, Чэрвеньскім раённым краязнаўчым. І там было ўсё: заваблівая старажытнасць са сваім непаўторным пахам, сустрэчы з цікавымі людзьмі, міні-даследаванні… І вечары альбо раніцы, калі нікога яшчэ няма, і здаецца, што музейныя экспанаты ажываюць і стасуюцца адно з адным. І што калі схавацца ў адным з пакояў на ноч, дык можна ўбачыць ды пачуць шмат цікавага…
Не скажу, што наведваць музеі – мая мэта заўсёды і ўсюды. Але падчас замежных вандровак гэта ўжо ўключана ў праграму арганізатарамі. І ўсё настолькі захоплівае, што падчас свайго вольнага часу стараешся туды вярнуцца, каб пабачыць яшчэ больш…
У маім жыцці былі і Луўр з Версалем у Францыі, і галерэя Уфіцы ў Фларэнцыі, і Сікстынская капэла ў Ватыкане, і музей бурштыну ў Паланзе… І яшчэ шмат таго, што ўразіла да глыбіні душы і пакінула след у сэрцы… І былі (ды і ёсць) беларускія музеі, музейныя комплексы пад адкрытым небам. Зусім блізкія і даступныя, не пампезныя, без сусветна вядомых шэдэўраў. Але і скараюць яны ўсім гэтым. Бо свае, родныя, нашы.
Дзесьці рэстаўраваныя, дзесьці адбудаваныя наноў, але ўсе маюць уласцівасць у сваіх сценах дзівосным чынам яднаць даўніну і сучаснасць, знітоўваць пакаленні, абуджаць голас продкаў. Трэба толькі спыніцца сярод нашых мітуслівых будняў і прыслухацца… І тады музеі нам шмат чаго раскажуць і пакажуць. А можа, нават раскрыюць якуюсьці таямніцу. І калі ж яшчэ знайсці на гэта час, як не ў Міжнародны дзень музеяў альбо напярэдадні яго?!
Што прыгадваецца мне найперш з наведанага беларускага?! Дзяржаўны музей беларускай архітэктуры і побыту, размешчаны паміж вёскамі Азярцо і Строчыцы. Можна гуляць з экскурсаводам і самастойна альбо паўдзельнічаць у мерапрыемствах. Давялося пабываць там на экскурсіі ў арганізаванай групе і з сябрамі на Масленіцу.
Раю наведаць музейны комплекс старажытных народных рамёстваў і тэхналогій «Дудуткі», дзе таксама, апроч экскурсій, ладзяцца мерапрыемствы і фестывалі. Альбо прагуляцца па «Дукорскаму маёнтку», дзе прапануюць шмат цікавых забаўлянак і адпачынку ў шляхецкім стылі, з тэматычнымі мерапрыемствамі для дзяцей і дарослых. Ды там сама прырода, здаецца, проста шэпча ў пагодны дзень! І таямніча шапаціць галінамі шматвекавы дуб-велікан…
І ўсё гэтае старажытна-сучаснае хараство размешчана непадалёк ад Мінска. А калі захочацца чагосьці з беларускай глыбінкі, дык раю найперш Старадарожчыну! Адзін з маіх любімых раёнаў на Міншчыне, дзе колькі гадоў таму ў мясцовым гісторыка-этнаграфічным музеі абсталявалі адмысловыя экспазіцыі. Думаю, зацікавіць вас паштовая станцыя з мінулага, а яшчэ – сакунская хата!
Вы ведаеце, хто такія сакуны?! Як патлумачылі супрацоўнікі Старадарожскага музея, гэта вузкая, лакальная частка беларусаў-палешукоў. Найменне сваё атрымалі таму, што «сакалі»: «нагукалаСА», «наелаСА». А яшчэ – цягнулі «е».
Пра іх стала вядома на пачатку 20 стагоддзя, калі даследчык фальклору з суседняга Бабруйскага павету Ісаак Сербаў грунтоўна даследаваў жыццё і быт сакуноў. Яго манаграфія ў 1915 годзе была надрукавана ў Тыпаграфіі Імператарскай Акадэміі Навук. Пакінуў Сербаў і сапраўды ўнікальныя фотаздымкі, копіі якіх можна цяпер убачыць у экспазіцыі Старадарожскага музея.
Між іншым, на Старадарожчыне і зараз жывуць нашчадкі беларусаў-сакуноў. А шэраг вёсак – Ляўкі, Шчыткавічы, Залужжа, Дражня ды іншыя – па старой звычцы так і называюць «сакунскімі»!
Вяртаючыся ж да свайго Чэрвеньскага раёна… З задавальненнем прыгадваю колішні візіт у вёску Язоўкі, дзе ва ўласнай гаспадарчай пабудове няўрымслівая энтузіястка і проста цікавая жанчына Валянціна Ладуцька саматужным спосабам арганізавала прыватны музей сялянскага побыту і працягвае яго ўдасканальваць.
Таксама адмыслова афармляецца і падворак, куды штогод 12 ліпеня, у дзень святых Пятра і Паўла, гаспадыня разам з аднадумцамі запрашае шматлікіх гасцей, дзяцей і дарослых, на Пятроўскі кірмаш.
Думаю, шмат у каго ёсць цікавыя ўспаміны пра наведаныя музеі, музейныя пакоі, комплексы. А хто яшчэ не адшукаў такіх, жадаю гэта зрабіць у найбліжэйшы час!
Шчыра віншуем музейных супрацоўнікаў, аматараў музеяў і ўсіх, хто мае дачыненне да гэтых устаноў культуры, а таксама заснавальнікаў прыватных музеяў са святам! Пабольш вам наведвальнікаў, папаўнення і пашырэння экспазіцый і новых цікавых гістарычных знаходак!
