У чым асаблівасць індыйскага штаму «дэльта»
Гэты вірус звярнуў на сябе ўвагу вялікай успышкай захворвання (у тым ліку са смяротным зыходам) у Індыі. Ён атрымаў назву «дэльта», так як усе значныя вірусы, якія муціруюць, паслядоўна абазначаюцца літарамі грэцкага алфавіту. У той жа час, адзначае наш эксперт, каронавірусы – не самая інтэнсіўная мутацыя ў вірусалагічным свеце.
Большасць выпадкаў у цяперашні час – гэта вірус «дэльта». Асаблівых адрозненняў у клінічнай карціне няма, бо мы маем справу не з новым захворваннем. Але медыкі бачаць некаторыя характэрныя асаблівасці:
- Перадаецца індыйскі штам ад чалавека да чалавека лягчэй (інтэнсіўней), чым вірусы папярэдніх пакаленняў. Яго колькасць у верхніх дыхальных шляхах больш значная, што і абумоўлівае больш лёгкую перадачу
- Па назіраннях, гэты вірус крышку «памаладзеў»: цяпер сустракаюцца больш 40-50-гадовых пацыентаў. Людзям такой узроставай катэгорыі варта быць асабліва ўважлівымі да свайго здароўя. Не трэба быць героямі, а пры пагаршэнні самаадчування не адмаўляцца ад шпіталізацыі, бо хвароба можа працякаць досыць сур'ёзна. У пацыентаў да 20-ці гадоў цяжкіх выпадкаў няшмат.
- Інкубацыйны перыяд (калі назапашваецца вірусная маса, якая ўплывае ў далейшым на клінічную карціну захворвання) у «дэльты» больш кароткі, пры гэтым у шэрагу выпадкаў захворванне развіваецца на некалькі дзён хутчэй. Але канчатковых высноў з гэтага навукоўцы пакуль не зрабілі. Інкубацыйны перыяд доўжыцца 2-9 сутак, хоць звычайна 4-6 сутак.
- Цыкл захворвання становіцца больш кампактным. Калі раней пагаршэнні наступалі на 8-9-ты дзень, то цяпер – на 6-7-мы. Працяг хваробы не з'яўляецца больш лёгкім, чым напачатку, гэта надзвычай важны момант.
Сімптомы індыйскага штаму
Як правіла, усё пачынаецца з катару (рынарэі). Можа падлучацца страўнікава-кішачны тракт: млоснасць, рвота, дыярэя. А вось пахі пры індыйскім штаме «дэльта» знікаюць радзей.
Ігар Карпаў:
Гэтыя праявы сустракаліся і пры іншых відах віруса, таму асаблівых адрозненняў няма, але зараз такія сімптомы сустракаюцца часцей. У цяперашні час адбываюцца чаканыя змены віруса. Галоўнае – своечасова зрэагаваць на захворванне. Своечасовасць выяўлення, шпіталізацыя, аказанне дапамогі пацыентам – усё гэта дае добры шанс на паспяховую тэрапію.
Ці рабіць прышчэпку ад каронавіруса?
– За вакцынацыяй будучыня, – упэўнены прафесар Ігар Карпаў. – Гэта сур'ёзнае дасягненне чалавецтва, якое ў значнай ступені павялічыла працягласць жыцця людзей на працягу ХХ стагоддзя. Прышчэпкі сталі выратаваннем ад цэлага шэрагу смяротных захворванняў.
Вакцынацыя супраць COVID-19. Адказваем на актуальныя пытанні
Чаму не трэба баяцца вакцын? Разгледзім на прыкладзе. Сваякі пажылога чалавека хвалююцца: раптам у яго пасля прышчэпкі павысіцца тэмпература і два дні будзе ліхаманіць? Мы не хочам нанесці шкоду яго здароўю.
Сустрэчнае пытанне: а калі гэты сваяк захварэе на кавід? У пажылога чалавека ён часта не сканчаецца двухтыднёвым цыклам – гэта цяжкае захворванне з сур'ёзнай смяротнасцю! Так што прасцей: прышчапіць або чакаць, калі хтосьці на яго кашляне ці вы самі прынесяце вірус у дом, і здарыцца бяда?
Ігар Карпаў:
– Менавіта ў пажылых Covid-19 нярэдка дае цяжкую, працяглую ліхаманку. Вельмі цяжка пераносяць захворванне людзі з лішняй вагаю, цукровым дыябетам, ішэмічнай хваробай сэрца, якія пакутуюць на хранічны бранхіт, анкалагічныя і гематалагічныя захворванні. Таму вакцынацыя гэтага кантынгенту надзвычай важная, менавіта яны становяцца ў асноўным цяжкімі рэанімацыйнымі пацыентамі.
Вакцына вырашыць многія пытанні (цяжар клінічнай плыні, існавання агульнага імунітэту), і махаць рукой на вакцынацыю перад навакольнымі: перш за ўсё перад сям'ёй, суседзямі, калегамі – прынамсі безадказна.
Прышчэпка не ўратуе ад заражэння, але …
... дапаможа перанесці інфекцыю не самым цяжкім чынам. Адна справа – перахварэць за тыдзень-паўтара, другая – калі патрабуецца сур'ёзная дапамога ў рэанімацыйным аддзяленні.
Хваробы шчытападобнай залозы. Як не прапусціць і ці можна прышчапляцца супраць COVID-19
Поўны курс вакцынацыі эфектыўны, гэты факт прызнаны ва ўсім свеце. Прышчапіцца ёсць сэнс і пасля перанесенага каронавіруса і поўнага выздараўлення. Прафесар Карпаў прывёў у прыклад выпадкі некалькіх сваіх калегаў, у якіх развівалася гэта захворванне пасля вакцынацыі. Было відавочна, што клінічная карціна не адпавядала ўзросту і фактарам рызыкі, хвароба працякала нашмат лягчэй, чым павінна была. І ... раптам абрывалася да канца першага – пачатку другога тыдня развіцця захворвання.
Ігар Карпаў:
– Вакцынацыя не гарантуе абсалютную абарону ад заражэння. Але яна ў значнай ступені аслабляе цяжар плыні захворвання.
Якая вакцына лепш
Як сказаў адзін з вядучых амерыканскіх эпідэміёлагаў, лепшая вакцына тая, якую завезлі ў вашу паліклініку, амбулаторыю. Вакцына, якая цяпер ужываецца ў Рэспубліцы Беларусь, адна з самых эфектыўных у свеце. Размовы аб рэгістрацыі або нерэгістрацыі носяць хутчэй кан'юнктурны характар, упэўнены наш эксперт.
Пытанне ж яшчэ ў правільнасці афармлення дакументаў, плюс канкурэнцыя ... Каб атрымаць хуткую рэгістрацыю, трэба не толькі зрабіць добрую вакцыну, але і здолець яе правесці праз усе працэдуры ...
Ёсць досвед шэрагу краін, дзе вельмі высокі адсотак вакцынаванага насельніцтва, і колькасць тых, хто захварэў з тысяч зменшылася да дзясяткаў – гэта факт, які цяжка адмаўляць.
Чаму не робяць прышчэпкі ад каронавіруса дзецям?
Гэта пытанне часу. Некаторыя краіны знізілі ўзроставы парог вакцынацыі да 16 гадоў, а ў некаторых і яшчэ ніжэй. Анансавана з'яўленне «палегчанай» вакцыны «лайт», адзін з аспектаў якой – магчымасць выкарыстання ў больш маладым узросце.
Ці могуць наступныя пакаленні мець прыроджаны імунітэт да каронавірусу?
Каб адказаць на гэтае пытанне, зазірнем у гісторыю.
У 1940 годзе, падчас вайны, у Вялікабрытаніі і Уэльсе пачалі прышчапляць жыхароў супраць дыфтэрыі, лятальнасць ад якой дасягала 20-25% (асабліва слабымі апынуліся дзеці). Да 1946 года захворванне гэтай інфекцыяй там рэзка знізілася. Потым пачаліся вакцынацыі ў СССР, і да канца 1950-х гадоў дыфтэрыя стала экзотыкай.
Як лячыць COVID-19 дома. Тлумачыць інфекцыяніст
Але праз 40 гадоў вырасла пакаленне, якое не бачыла гэтай хворасці, не было сведкам шматлікіх дзіцячых смерцяў. Яны не чыталі «Сталёвае горла» Булгакава, не чыталі Чэхава, не ведалі, што дзіцячае насельніцтва высокаразвітых краін літаральна вымірае ад дыфтэрыі. Яны, мабыць, не чулі пра сабаку Балто, якая прабегла больш за 50 кіламетраў у моцны буран, каб даставіць у паселішча на Алясцы супрацьдыфтэрыйную сыроватку (эпідэмію ўдалося спыніць за 5 дзён, а сабаку ў 1925 годзе ўсталявалі помнік у Цэнтральным парку Нью-Ёрка).
З'явіліся неверагодныя чуткі пра тое, што прышчэпкі ўмешваюцца ў генетычны код, і потым гэта адгукнецца анкалагічнымі захворваннямі і іншым ... Людзі, падкія на сенсацыі, сталі верыць гэтаму і іншым міфам і паступова пачалі адмаўляцца ад вакцынацыі.
У выніку на тэрыторыі былога СССР да 1997 году, хто захварэў дыфтэрыяй было 105 тысяч чалавек, з іх па афіцыйных дадзеных больш за 4 тысячы памерлі. Імунітэт да дыфтэрыйнага экзатаксіна выпрацоўваецца толькі ў выніку вакцынацыі і перанесенага захворвання (а яно можа быць вельмі цяжкім).
Не расслабляцца!
У Індыі трагедыя дасягнула такіх маштабаў не толькі таму, што з'явіўся новы штам, але і таму, што людзям надакучыла эпідэмія і абмежаванні ў бытавой і прафесійнай дзейнасці. Сталі грэбаваць дыстанцыяваннем, рэспіраторным этыкетам, што і спрыяла распаўсюджванню віруса, а ён досыць агрэсіўны ...
Калі ў нас штам «дэльта» пакуль не выклікаў усплёску з вялікай колькасцю тых, хто захварэў, то гэта не значыць, што іх няма. Дастаткова зараз пацыентаў, у тым ліку цяжкіх.
Галоўнае – не губляць пільнасць. Надакучыла ўсім. І не толькі медыкам, грамадству таксама надакучыла бясконца вырашаць пытанні, звязаныя з гэтай праблемай.
Але гэта не значыць, што трэба адмаўляцца ад напрацаваных мер прафілактыкі:
- абавязковае дыстанцыяванне,
- праветрыванне памяшканняў,
- масачный рэжым,
- дэзінфекцыя.
Нюансы вакцынацыі супраць COVID-19 і новае даследаванне. Эксперты СААЗ адказалі на пытанні
