— Аднак, хаця паталогія і складае прыкладна 65% ад агульнай колькасці выпадкаў дэменцыі, пры гэтым існуюць яшчэ і сасудзістая дэменцыя, дэменцыя лобных зонаў ды інш. Яны ўзнікаюць значна радзей, але, згодна з дакладам СААЗ, працэнт іх сустракаемасці ў апошнія некалькі гадоў будзе павышацца. У сувязі з гэтым вельмі важна правільна вызначыцца з дыягназам. Ён павінен быць дыферэнцыяльным. Гэта дазволіць не абагульняць, а падабраць стратэгію лячэння для кожнага канкрэтнага пацыента. У нас, як правіла, працуе цэлая група.
Пры з'яўленні першапачатковых сімптомаў (напрыклад, непамятлівасці) сам пацыент ці яго сям'я могуць звярнуцца да ўчастковага ўрача, а ён ужо далучае псіхолагаў, каб зрабіць нейракагнітыўную ацэнку. Для гэтага ў нашым арсенале ёсць шэраг спецыяльных тэстаў.
Дапамога павінна быць аказана ў самым пачатку праявы сімптомаў, калі кагнітыўныя парушэнні яшчэ лёгкія. Напрыклад, праблемы з памяццю, якія не ўплываюць на паўсядзённае жыццё. Вельмі важна правільна інтэрпрэтаваць сімптомы і не зблытаць іх са звычайным біялагічным старэннем. Пры з'яўленні першых прыкметаў мы прызначаем спецыяльныя трэнінгі, якія даюць магчымасць стрымаць, запаволіць праяву хваробы.
Дэменцыю скасавалі
Для ўстаноўкі дыферэнцыяльнага аналізу ў Італіі выкарыстоўваюць кіраўніцтва DSM-5 (Дыягнастычнае і статыстычнае кіраўніцтва па псіхічных расстройствах 5-га выдання). Яно публікуецца Амерыканскай псіхіятрычнай асацыяцыяй. У катэгорыі «дэменцыя» адбыліся вялікія перамены: само слова вырашана больш не ўжываць.
Жыццё падаўжае захапленне. І дараванне
Сярод фактараў, якія выклікаюць кагнітыўныя парушэнні, ёсць такія, на якія паўплываць немагчыма. Напрыклад, генетыка. Але ёсць і такія, якія кожны з нас можа рэгуляваць. І тым самым захаваць кагнітыўныя функцыі як мага даўжэй. Спіс карысных правілаў невялікі і знаёмы кожнаму. Аднак у сталым узросце кожны пункт набывае асаблівы сэнс. А вялікія дасягненні, як правіла, складаюцца з маленькіх простых крокаў.
7 крокаў для захавання кагнітыўных функцый у старасці:
- Правільнае харчаванне. Гэта не азначае, што есці трэба толькі салату.
Гаворка ідзе пра збалансаваны рацыён, дзе будуць прысутнічаць у дастатковай колькасці і бялкі, і тлушчы, і вугляводы, і вітаміны. Такое харчаванне павінна стаць стылем жыцця: не проста закінуць у сябе бутэрброд ці з'есці сасіску. Пастаяннае збалансаванае харчаванне можа стаць асновай таго, што вы максімальна доўга захаваеце здаровы розум, памяць, увагу, здольнасць ставіць мэты і дасягаць іх.
- Трэніраваць актыўнасць мозгу. Падтрымлівайце ваш мозг у тонусе штодня хаця б элементарнымі практыкаваннямі: паразгадвайце крыжаванку, запомніце некалькі нумароў тэлефонаў.
- Адмоўцеся ад курэння.
- Абмяжуйце ўжыванне алкаголю, не каштуйце наркотыкі.
- Падтрымлівайце фізічную актыўнасць. Для захавання цела ў тонусе досыць штодня здзяйсняць 30-хвілінны шпацыр на свежым паветры.
- Будзьце сацыяльна актыўнымі.
Працуеце вы або ўжо на пенсіі, паспрабуйце не замыкацца дома, лепей мець стасункі з людзьмі, пастаянныя сацыяльныя сувязі. Калі спецыялісты ўніверсітэта Кальяры спрабуюць даведацца ў 100-гадовых італьянцаў сакрэт доўгага жыцця, штораз сустракаюцца з зусім рознымі жыццёвымі гісторыямі. Аб'ядноўвае іх некалькі фактараў. Многія з гэтых людзей жывуць у вёсках, дзе прынята мець актыўныя стасункі з суседзямі і сябраваць. Трывалыя сацыяльныя сувязі даюць сілы трымацца. Плюс у любой сітуацыі ратуе ўзаемадапамога. Адно з апошніх даследаванняў паказала таксама, што менш за ўсё на самаадчуванне скардзяцца тыя людзі, якія ўмеюць... дараваць.
- Знайдзіце захапленне. Занятак па душы – не проста капрыз. Асабліва ў сталым узросце. Гэта тая сфера, якая дасць вам сілу і энергію, запал, падоўжыць актыўнасць, дапаможа падтрымліваць ментальнае і душэўнае здароўе.
Так, Лука Гавіяна прывёў прыклад 97-гадовай жанчыны, якая знаходзілася ў вельмі цяжкім дэпрэсіўным стане. Яна не хацела размаўляць ні з кім і баялася ўпускаць у дом старонніх людзей. Першая сустрэча са спецыялістамі доўжылася ўсяго 15 хвілін. І ўвесь гэты час жанчына проста скардзілася на сваё здароўе. На наступны раз атрымалася намацаць тое, што яшчэ выклікала ў бабулькі цікавасць, – літаратура і кіно. Адзінае, што яна з гатоўнасцю абмяркоўвала, – сваю любімую кнігу «Знесеныя ветрам».
Паступова жанчыне захацелася падзяліцца і сваёй гісторыяй, яна пагадзілася выканаць тэсты для ацэнкі кагнітыўнага стану. І яны паказалі выдатны вынік! 97-гадовая пацыентка так натхнілася, што да наступнай сустрэчы пастрыглася і зрабіла манікюр, а пазней прапанавала выконваць практыкаванні не дома, а ў кавярні за кубачкам кавы.
Старэнне непазбежнае. Але ва ўсім свеце прыходзяць да разумення таго, што да гэтага этапу жыцця трэба пачынаць рыхтавацца яшчэ са школы. Бо тое, наколькі атрымаецца захаваць актыўнасць і здаровы розум у старасці, шмат у чым залежыць ад простых штодзённых выбараў.
https://bel.24health.by/aktyunae-daugalecce-2030-shto-varta-zrabic-dlya-stalyx-lyudzej/
