25.04.2019
25.04.2019

Шчыт для зуба. Прафілактыка карыесу ў стаматалагічным крэсле

logo
Здароўе дарослых
0 32
Памер шрыфта:
  • A
  • A
  • A

Каму не хочацца захаваць свае зубы здаровымі на ўсё жыццё – такімі ж белымі і «свежымі», якімі яны былі на момант прарэзвання?

Многае мы можам зрабіць самі: выбіраць бяспечныя для зубоў прадукты, рэгулярна чысціць зубы зубной шчоткай і прыбіраць налёт з міжзубных прамежкаў пры дапамозе ніткі, адмовіцца ад звычак, якія шкодзяць здароўю поласці рота (курэнне, адкусванне нітак, лусканне семак), і г.д. Але таксама для абароны нашых зубоў шмат што можа зрабіць і стаматолаг.

Прафілактыка карыесу

Акрамя тлумачэння прычын развіцця карыесу і канкрэтных рэкамендацый для яго прадухілення, стаматолаг можа правесці так званыя прафілактычныя офісныя працэдуры. Яны дзеляцца на дзве асноўныя групы:

  • офісная мінералізацыя – умацаванне ўсёй эмалі зубоў, якія прарэзаліся;
  • герметызацыя – закрыццё складак і ямак на зубах – участкаў, дзе раней і часцей за ўсё ўзнікае карыес.

Офісная мінералізацыя

мінералізацыя зубоў

Што гэта такое?

Нанясенне на паверхню вычышчаных зубоў спецыяльных прэпаратаў, якія змяшчаюць высокія канцэнтрацыі фтарыдаў, злучэнняў кальцыю і фосфару або іх спалучэння.

Гэтыя прэпараты могуць прымяняцца толькі спецыялістамі, патрабуюць папярэдняга ідэальнага ачышчэння эмалі, г.зн. прафесійнага выдалення ўсіх зубных адкладанняў рукамі і інструментамі стаматолага.

Калі нанесці мінералізуючыя прэпараты на неачышчаную эмаль, ніякага станоўчага эфекту ад працэдуры не будзе. З-за адсутнасці кантакту з эмаллю дзеючыя рэчывы проста «не спрацуюць».

Прафесійнае ачышчэнне паверхні зубоў – абавязковы этап офіснай мінералізацыі.

Гэтак жа, як і наадварот – «чыстка зубоў» рукамі стаматолага завяршаецца нанясеннем мінералізуючых прэпаратаў.

Таму паняцце прафесійнай гігіены поласці рота (тэрмін, які часцей за ўсё ўжываецца зараз для гэтых мэтаў) уключае ў сябе і ачышчэнне паверхні зуба, і нанясенне мінералізуючых прэпаратаў.

Часцей за ўсё офісная мінералізацыя праводзіцца пры дапамозе геляў і лакаў. Іх эфектыўнасць прыкладна аднолькавая. Пасля нанясення лаку пацыенту варта ўстрымацца ад прыёму ежы і пітва на працягу 2-4 гадзін, пазбягаць жорсткай ежы і прапусціць вячэрнюю чыстку зубоў. Пасля ўжывання гелю абмежаванняў менш – піць і есці нельга на працягу паўгадзіны, але сама працэдура патрабуе вялікіх высілкаў ад пацыента і мае шэраг абмежаванняў.

Частата правядзення офіснай мінералізацыі эмалі залежыць ад стану зубоў пацыента. Чым больш карыёзных поласцяў і пломбаў, чым «слабейшыя» зубы, тым часцей праводзіцца працэдура.

Частату правядзення офіснай мінералізацыі вызначае стаматолаг. Звычайна яна складае ад 1 да 3 разоў кожныя 6 месяцаў і залежыць ад стану эмалі зубоў.

Герметызацыя зубоў

Герметызацыя зубоў

Што гэта такое? Закрыццё спецыяльным матэрыялам (герметыкам) натуральных складак (фісур) і ямак на паверхні зубоў, каб пазбегнуць назапашвання там зубнога налёту і драбнюткіх часцінак ежы. Пры ачышчэнні фісур і ямак эмалі і запаўненні іх герметыкам ухіляюцца прычыны развіцця карыесу ў іх.

Як праводзіцца герметызацыя?

Этапы герметызацыі залежаць ад тыпу матэрыялу, які выкарыстоўваецца, але агульная схема такая:

  • ачышчэнне зуба пры дапамозе спецыяльных стаматалагічных шчотачак, якія круцяцца, ці іншых прыладаў;
  • ізаляцыя зуба ад сліны пры дапамозе ваты або спецыяльных прыстасаванняў;
  • нанясенне спецыяльных рэчываў, якія ўзмацняюць прымацаванне герметыка да эмалі (калі неабходна), можа суправаджацца іх змываннем, надзіманнем, высушваннем, актывацыяй спецыяльнымі лямпамі;
  • нанясенне герметыка і яго зацвярдзенне;
  • праверка зацвярдзення герметыка і змыкання рота пасля працэдуры.

Дзе размешчаны ямкі і фісуры?

На жавальнай паверхні бакавых зубоў і на ўнутранай паверхні верхніх разцоў (4 верхнія пярэднія зубы).

Ці можна ачысціць ямкі і фісуры зубной шчоткай?

Як правіла, памер уваходу ў эмалевае паглыбленне менш за дыяметр шчацінкі зубной шчоткі, таму ачысціць можна прылеглыя вобласці, але не эмаль унутры ямкі або фісуры.

Ці заўсёды трэба закрываць ямкі і фісуры?

Калі яны шырокія і дробныя, добра ачышчаюцца, а эмаль там трывалая, неабходнасці ў герметызацыі няма. Як правіла, праводзяць герметызацыю зубоў, якія праразаюцца альбо толькі прарэзаліся, з нявыспелай эмаллю і глыбокімі складкамі. Г.зн. найбольш мэтазгодная герметызацыя зубоў у дзяцей. Даросламу чалавеку герметызацыю робяць, калі рэзка ўзрасла рызыка развіцця карыесу: змяніліся ўласцівасці сліны, характар харчавання і г.д.

Якія самыя небяспечныя зубы з пункту гледжання развіцця карыесу ў ямках і фісурах?

Першыя пастаянныя моляры (6-я зубы). Яны прарэзваюцца ў 6 гадоў на зноўку выраслых участках сківіцы без папярэдняга выпадзення часовага зуба (пастаянных зубоў больш, чым часовых) і часта застаюцца «незаўважанымі» бацькамі. Гэтыя зубы знаходзяцца ў самых на той момант далёкіх участках зубнога рада, іх чыстка абцяжараная і рызыка развіцця карыесу найбольш высокая. Але любы зуб з ямкамі і фісурамі, які прарэзваецца, можа мець патрэбу ў герметызацыі. У дарослых досыць часта патрабуюць герметызацыі зубы мудрасці пасля іх прарэзвання.

Ці можна самому вызначыць, ці патрэбная герметызацыя зубоў?

Ацэнка стану эмалі ў яе паглыбленнях абцяжараная нават пры выкарыстанні спецыяльных інструментаў, таму заключэнне аб мэтазгоднасці працэдуры робіць стаматолаг. Можна толькі арыентавацца, напрыклад, на тэрміны прарэзвання пастаянных зубоў у дзіцяці і задаць пытанні пра герметызацыю падчас прафілактычных візітаў да стаматолага.

Калі трэба рабіць герметызацыю «свежага» бакавога зуба?

Калі ў зуба, які прарэзваецца, відаць 4 бугры.

Ці трэба рабіць герметызацыю малочных зубоў?

У дзяцей да 3 гадоў герметызацыя часовых зубоў можа быць мэтазгодная пры высокай рызыцы развіцця карыесу.

Ці трэба «кантраляваць» герметык?

Стаматолаг правярае захаванасць герметыка на зубах падчас кожнага візіту.

Колькі «трымаецца» герметык і ці трэба яго мяняць/абнаўляць?

Тэрмін службы герметыка залежыць ад зыходных умоў і матэрыялу, які выкарыстоўваецца. Рашэнне пра неабходнасць яго абнаўлення прымае стаматолаг. Сучасныя герметыкі на пастаянных зубах могуць захоўвацца на працягу 1,5-2 гадоў.

Ці прыбіраецца эмаль пры герметызацыі?

Калі гэта «класічная» герметызацыя, дык уся эмаль захоўваецца. Калі ёсць пачатковыя карыёзныя змены, дык яны выдаляюцца пры дапамозе спецыяльных тонкіх бораў або апаратаў паветрана-абразіўнага прэпарыравання. Гэта так званая «інвазіўная» герметызацыя. Але аб'ём «прыбранай» эмалі значна меншы, чым страчаных эмалі і дэнціну пры развіцці нават невялікай па памеры карыёзнай поласці.

Ці заўсёды герметызацыя застаецца герметызацыяй?

З-за складанасцяў у ацэнцы стану эмалі ў ямках і фісуры бываюць сітуацыі, калі ў працэсе выканання герметызацыі выяўляецца, што ўжо маецца карыёзная поласць. У такім выпадку праводзіцца яе лячэнне.

Матэрыялы на сайце slushna.by носяць інфармацыйны характар і прызначаныя для адукацыйных мэтаў. Інфармацыя не павінна выкарыстоўвацца ў якасці медыцынскіх рэкамендацый. Ставіць дыягназ і прызначае лячэнне толькі ваш урач. Рэдакцыя сайта не нясе адказнасці за магчымыя негатыўныя наступствы, якія ўзніклі ў выніку выкарыстання інфармацыі, размешчанай на сайце slushna.by

0 32

Дацэнт кафедры стаматалогіі дзіцячага ўзросту БДМУ, кандыдат медыцынскіх навук
Глядзіце таксама