Гэтымі лістападаўскімі днямі ў Нацыянальным акадэмічным драматычным тэатры імя Максіма Горкага прайшла прэм’ера спектакля «Абдураны муж» па пъесе Жана-Батыста Мальера «Жорж Дандэн, альбо абдураны муж» у пастаноўцы мастацкага кіраўніка тэатра, ганаровага мастака Беларусі Сяргея Кавальчыка.
Галоўны герой Дандэн стаў сінонімам прастака, які трапіў у бяду, таму што яго неразумныя жаданні былі выкананыя, і не прынеслі нікому шчасця.
Гэта не проста спектакль, а спектакль-стыль, стыль менавіта Сяргея Кавальчыка. Аўтарскі почырк рэжысёра заўважны ва ўсім: у музыцы, касцюмах, пабудове актаў, нават у дынамічным фактары.
Першая дзея будуецца на ўраўнаважаным тлумачэнні гледачу, што зараз будзе адбывацца. Прыглушанае святло, невялікая колькасць артыстаў на сцэне, цікавыя аксэсуары. Усе гэта нібыта формула аднаго мастацкага сэнсу — будзьце ўважлівымі, спектакль не такі просты, як яго назва.
Галоўны герой — Жорж Дандэн — селянін, дурны і не занадта прывабны, сватаецца да дачкі разбуранай сям'і. Для Дандэна гэты шлюб — магчымасць атрымаць высакародны тытул, для бацькі нявесты — Барона дэ Сотанвіля і яго жонкі — выратаванне ад фінансавага краху. Але вяселле Жоржа і Анжалікі нікому не прыносіць дабра. Высакароднай і прыгожай Анжаліцы сорамна за няшчаснага мужа, яе бацькі пастаянна папракаюць яго за простаць. Акрамя таго, малады і прыгожы Віконт Клітандр цікавіцца маладой асобай. Дандэн, чалавек, схільны вінаваціць сябе ва ўсіх бедах, крычыць на ўсю залу: «Вы хацелі гэтага, Жорж Дандэн».
Галоўны герой п'есы стаіць перад сваёй хатай і тлумачыць, у якое становішча ён патрапіў. Яго шлюб з дваранкай — урок усім сялянам, якія хочуць тытула. Колькі клопатаў дастаўляе гэтая жаніцьба! Дваранства — рэч нядрэнная, але непрыемнасцяў не абярэшся. Лепш з імі не звязвацца. І ён, Дандэн, адчуў на сабе, як яны сябе паводзяць, калі дазваляюць чалавеку накшталт яго ўвайсці ў іх сям'ю. Льнуць спадары толькі да яго грошай, але ніяк ні да яго. Не б, узяць жонку-сялянку, сумленную дзяўчыну, дык ён ажаніўся з той, якая глядзіць пагардліва, саромеецца яго, быццам ён пры ўсім сваім багацці не можа акупіць права быць яе мужам.
— У гэтым і ёсць парадокс Мальера, глыбокія ісціны ў яго п'есах існуюць заўсёды, — тлумачыць Сяргей Кавальчык. — Калі аўтар у сваёй творчасці выходзіць на самую простую формулу, да самых простых ісцін, яго п'есы атрымліваюць шматстагоддзевае жыццё. Мальер з такіх аўтараў. Падчас першай чыткі тэксту ў нас было адчуванне, што п'еса напісана не ў XVIII стагоддзі, а сёння! Кожная рэпліка, нягледзячы на мудрагелістасць стылю Мальера, успрымалася як сённяшняя. Для мяне «Жорж Дандэн, або Абдураны муж» — пераломная п'еса ў творчасці Мальера. У ёй ёсць два паралельна ідучыя напрамкі. Для слуг і спадароў напісаны фарсавыя сітуацыі, а вось лінія галоўнага героя і Анжалікі — гэта ўжо псіхалагізм. Тут мы бачым зародкі будучага Мальера, аўтара «Тарцюфа, або Падманшчыка», «Мяшчаніна ў дваранстве». Драматург паступова адыходзіў ад уплыву камедыі дэль артэ да тэатра псіхалагічнага. На стыку гэтых двух напрамкаў нам вельмі цікава папрацаваць.
Другі акт спектакля — сапраўдная феерыя, феерверк пачуццяў. Акрамя таго, што гэтая частка насычана яркімі момантамі, танцамі і хуткай змен падзей, тут яшчэ ёсць месца камунікацыі акцёраў з гледачамі: артысты у прамым сэнсе гуляюць па глядацкай зале нават не пешшу, яны пырхаюць над крэсламі нібыта тут і няма нікога, спяваюць побач з людзьмі песні, у глядацкай зале адчуваецца эфект нечаканасці, таямнічасці.
Спекаткль «Абдураны муж» — магчымасць адчуць самыя розныя эмоцыі, паглыбіцца ў мальераўскі свет, дзе няма нічога адназначнага і простага. Менвіта простыя сэнсы ў гэтым спектаклі дэманструюць нам складанасці чалавечых адносін, гумар і недарэчнасць сітуацый пацвярджаюць сур’ёзнасць моманту. У спектаклі Сяргей Кавальчык сам задае шмат пытанняў пра людзей і іх унутраны свет, і сам жа адказвае на іх, прымяняючы тэатральныя прынцыпы і законы. Атрымалася праўдзівая дваранская гісторыя з украпінамі сялянскага свету. Вось такі аксюмаран у тэатральным свеце.
У аўтарскага гурта атрымалася сапраўдны камедыйны спектакль-свята. Сцэнаграфію і касцюмы выканала мастак Ала Сарокіна, балетмайстрам выступіла Дзіяна Уласава. У спектаклі заняты акцёры розных пакаленняў: Аляксандр Палазкоў, Віталіна Бідзюк, Алена Стэцэнка, Андрэй Душачкін, Вікторыя Кавальчык, Павел Еўтушэнка, Ягор Траццякоў і іншыя.
https://bel.24health.by/intelektualny-tekstyl-belarus-austryya-pradstavili-agulny-mastacki-praekt/
