А вы калі-небудзь садзілі… лес?! Я дык – так. Аднойчы. Затое – падчас адметнай акцыі, якая памятаецца і зараз. Было гэта 12 красавіка 2014 года – падчас Тыдня лесу і ў Сусветны дзень авіяцыі і касманаўтыкі.
Па запрашэнні Чэрвеньскага лясгаса ўдзел у мерапрыемстве ўзялі супрацоўнікі Нацыянальнага банка Рэспублікі Беларусь, а таксама маці трэцяга касманаўта Раскосмасу – ураджэнца Беларусі, майго аднакласніка Алега Навіцкага Валянціна Эдуардаўна Навіцкая.
І так яна спрактыкавана ўзялася за пасадку, што я ледзьве яе дагнала! Бо на пачатку была занятая як журналіст зборам матэрыялу ды фатаграфаваннем. А тады пераняла ад Валянціны Эдуардаўны эстафету. Даволі цікавая гэтая справа, скажу я вам, – лес садзіць. І як добра (узгадваючы вядомы фільм), што ёсць такая прафесія!
А які гэта цуд – прагулкі ў лесе… Мая мамачка, якой ужо няма са мной пяць месяцаў, вельмі іх любіла. І мы, калі надаралася такая магчымасць, з задавальненнем прагульваліся з ёй па нашым чэрвеньскім лесапарку… І ў звычайным лесе яна любіла бываць. Так спрытна збірала ягады і грыбы! І нас з братам гэтаму з маленства навучыла…
А вы ведаеце, што фітанцыды, якія ўтрымліваюцца ў лясным паветры, аказваюць на чалавечы арганізм антымікробнае ўздзеянне?! А яшчэ спрыяльна ўздзейнічаюць на кровазварот, дыханне, лёгкія, імунітэт…
Спецыялісты вельмі раяць прагулкі па хваёвым лесе. Але толькі не тады, калі ў ім сыра, бо можна замест карысці атрымаць праблемы. Затое калі суха і сонечна (а таксама марозна і снежна, чаго даўно ўжо мы ўзімку не бачым), тады здымаецца стомленасць і напружанне, ідзе прафілактыка бяссонніцы, супакойваецца нервовая сістэма і нават… павялічваецца жыццёвы аб’ём лёгкіх!
Прагуляўшыся сёння па лесе і павіншаваўшы тых, у каго прафесійнае свята, рыхтуемся да сустрэчы Багача, які прыходзіць да нас 21 верасня. Яго іншыя назвы, апрача згаданых напачатку, – Другая Спажа, Багатуха, Гаспожка багатая…
І святкавалі нашыя продкі найперш заканчэнне ўборкі зерневых. А веруючыя адпаведна – нараджэнне Маці Божай. Сам жа Багач узыходзіць каранямі да язычніцкага (паганскага) свята ў гонар Дажбога. Мне вельмі прыемна, што ў свой час этнограф Адам Багдановіч (бацька слыннага беларускага паэта Максіма Багдановіча) апісаў абрад святкавання Багача менавіта ў нашым Ігуменскім павеце (сучасны Чэрвень, нагадваю, – старажытны Ігумен).
«Прыйшоў Багач – кідай рагач, бяры сявеньку, сей памаленьку», – прыгаворвалі нашыя продкі. І стараліся 21 верасня пасеяць азімае жыта з насення, адкладзенага яшчэ ў Першую Прачыстую.
А ў традыцыях агульных святкаванняў – збіранне збожжа ў кошык (звычайна з кожнага сялянскага двара прыносілі па жменьцы), вырабленне свечкі (альбо бралі гатовую), яе ўстаўленне ў зерне і запальванне. А затым «багач» праносілі па ўсёй вёсцы ў суправаджэнні яе жыхароў, заходзячы ў кожную хату, хлеў, абносячы вакол статку...
У хаце, якая на цэлы год прымала «багача», ладзілася частаванне вяскоўцаў. А сам «багач» павінен быў стаяць у чырвоным куце наступныя 12 месяцаў і забяспечваць гаспадарам хаты здароўе, удачу ў справах і дабрабыт.
А яшчэ ў вёсках пачыналі ладзіць восеньскія кірмашы, якія шмат значылі для моладзі. Бо традыцыйна хлопцы на іх выглядалі дзяўчат, а дзяўчаты – хлопцаў… Знаёміліся, сустракаліся, заляцаліся, згаворваліся… І, калі пашанцуе, гэтай жа восенню гулялі вяселлі...
