Кожнае захворванне накладае свой адбітак, у некаторых выпадках абмяжоўваючы магчымасці чалавека, у іншых – робячы яго залежным ад пэўных абставінаў. Гэта тычыцца і цукровага дыябету. Зрэшты, з гэтай хваробай можна жыць – і жыць даволі актыўна.
На пошту Слушна падчас правядзення анлайну «Падрабязна пра цукровы дыябет» прыйшло пытанне ад нашага чытача:
Раскажыце, як прыняць хваробу і не сысці ў дэпрэсію, бо яна цалкам мяняе звыклы ўклад жыцця».
Па адказ і кансультацыю мы звярнуліся да псіхолага БГМА «Эндакрыналогія і метабалізм», старшыні ГА «Падтрымка людзей з цукровым дыябетам» Кацярыны Ганчарэнкі. Кацярына не толькі дапамагае іншым людзям прыняць хваробу, адаптавацца да новых умоў жыцця, яна сама не па чутках ведае, як жыць з цукровым дыябетам.
Цукровы дыябет
З'яўленне цукровага дыябету ў жыцці і тыя змены, якія ён прыносіць, безумоўна, выклікаюць стрэс. На жаль, пакуль мы не можам штосьці зрабіць з яго прысутнасцю ў нашым жыцці, але можам змяніць стаўленне да яго і навучыцца спраўляцца з цяжкасцямі, кажа Кацярына. Прыняцце хваробы – гэта пытанне не аднаго дня. Гэты працэс можа доўжыцца месяцамі, і ў кожнага працякае па-свойму.
Дык з чаго пачаць?
Па словах Кацярыны, самы першы крок – гэта сустрэцца з праблемай. Не спрабаваць ад яе зачыніцца, а даць волю тым перажыванням, станам, думкам, звязаным з цукровым дыябетам, якія прыгнятаюць.
Памятайце, што прыняцце хваробы – гэта працэс, звязаны з пражываннем вызначаных стадый і станаў. На гэта патрэбны час. Але працэс неабходны для таго, каб наша псіхіка магла развітацца са старым ладам жыцця і пачаць адаптавацца да новых умоў.
Шлях да прыняцця цукровага дыябету можа ўключаць наступныя стадыі:
- шок, адмаўленне, недавер, страх (адбываецца ў той момант, калі вам паведамілі, што ў вас (у вашага дзіцяці альбо іншага члена сям'і) цукровы дыябет);
- злосць («За што мне гэта? Чаму я? Хто ў гэтым вінаваты?»);
- торг («Калі я буду паводзіць сябе правільна/добра (і г.д.), дыябет пройдзе»);
- «дэпрэсія» (назва стадыі), адчай, сум, разуменне таго, што дыябет назаўжды, смутак, песімізм;
- прыняцце (дыябет – гэта частка жыцця, важная, але кантралюемая, з'яўляюцца рэсурсы для пошуку рашэнняў, пераадолення цяжкасцяў, увага да іншых сфераў жыцця).
Як адзначыла Кацярына, усе стадыі могуць быць рознымі па працягласці і інтэнсіўнасці. Часам адбываецца вяртанне – гэта нармальна. Важней – не затрымлівацца на першых чатырох стадыях. У такім выпадку немагчыма рухацца далей.
Асабліва гэта тычыцца 1-га этапу, бо адмаўленне праблемы можа перашкаджаць лячэнню і, адпаведна, выклікаць хуткае развіццё ўскладненняў і вострых станаў.
— Падумайце, на якой стадыі зараз находзіцеся вы. Якое ў вас стаўленне да захворвання? Ці патрэбная вам дапамога, каб рухацца далей? Адчуваеце цяжкасці – не грэбуйце дапамогай псіхолага.
Абавязкова звяртайцеся да спецыяліста, калі:
- вы зусім перасталі адчуваць цікавасць да жыцця, да таго, што раней цешыла, доўга знаходзіцеся ў сумным настроі, пастаянна адчуваеце стомленасць, напружанне, раздражняльнасць ці, наадварот, апатыю да ўсяго, у вас парушыўся сон ці апетыт, наведваюць суіцыдальныя думкі;
- дыябет выклікае цяжкія перажыванні: асацыюецца з пакараннем, прорвай, безвыходнасцю, моцным страхам;
- ваш стан адбіваецца на кампенсацыі цукровага дыябету (дасягненне важных мэтавых значэнняў), перашкаджае выкананню рэкамендацый, прыводзіць да канфліктаў з навакольнымі.
Што яшчэ можна зрабіць самому, каб сабе дапамагчы?
Надавайце ўвагу свайму псіхалагічнаму стану гэтак жа, як і фізічнаму. Псіхічны стан вельмі ўплывае на цячэнне цукровага дыябету і наадварот, таму гэта важна. Звяртайцеся своечасова па дапамогу.
Рабіце маленькія крокі. Перавядзіце праблемы ў невялікія задачы, а стаўленне да іх – з катастрофы ў цікавасць.
Спытайцеся ў сябе: «А як я магу справіцца ў гэтай сітуацыі? Як я магу выкарыстоўваць свае моцныя бакі? Што ці хто мне можа дапамагчы?». У цікаўнасці шмат энергіі – гэта зможа вас падтрымаць. Абапірайцеся на пазітыўны вопыт іншых і свае мэты.
