22.11.2019
22.11.2019

«З Матроны зіма на ногі ўстае…»

logo
Беларускі код
0 46
Памер шрыфта:
  • A
  • A
  • A

Мы працягваем вандраваць па народным календары, цікавячыся, як той ці іншы дзень пражывалі нашы продкі. Што прыкмячалі, якія традыцыі мелі, якія абрады спраўлялі… Так ці інакш кожны дзень пэўным чынам адбіваўся і на духоўным здароўі, і на фізічным. А тое, што закладвалася ў якіясьці зусім немудрагелістыя дзеянні, спрацоўвала не адно дзесяцігоддзе і нават стагоддзе, абараняючы і ўмацоўваючы сем’і, род, яднаючы пакаленні.

Сёння ў нас – Матрона зімовая. Іншыя назвы – Матронін дзень, Матрона Лістападаўская (а мне адразу ж прыгадваецца «Зіма Лістападаўна»), Матрона-настаўніца, Матрона трэцяя.

І вось па многіх прыкметах мы нарэшце сёлета патрапілі! І павінны ўбачыць прыкладна тое ж, што і нашы продкі. З папраўкай на наша шалёнае ў сваім тэмпе і развіцці стагоддзе.

А лічылі яны, што з Матроны (ці Матруны) «становіцца зіма». Ну што тут скажаш?! На некалькі бліжэйшых сутак і нам абяцаюць маразы. Дзе – невялікія, а дзе і да мінус 13 уночы. Уяўляеце?! Зноў маразы на зямлю без снегу. І ты турбуешся: як жа там вытрымаюць дрэвы, кусты ды іншыя расліны на ўчастку?

Матрона, 22 лістапада. Маразы.

Зноў наша юка можа падмерзнуць… І не парадуе нас тады ўлетку стрэлкай з дзівоснымі кветкамі… Хаця часцей за ўсё яна падмярзае якраз-такі ўвесну. Калі здаецца, што маразоў ужо не будзе, здымаеш укрыццё. А тут – раз! І юка вымушана наноў адрошчваць свае лісты, вострыя з двух бакоў. І тут ужо не да кветак ёй, так бы выжыць…

Нягледзячы на тое, што даўней лічылі: на Фядота лёд усталёўваецца да 5 см, пра Матрону казалі: «Калі гусак выйдзе на лёд, то будзе яшчэ плаваць па вадзе».

Назіраем за сённяшнім надвор’ем далей. «На Матрону шэрань на дрэвах – да маразоў», «Калі на Матрону туман – да адлігі». Палюбавацца на чароўную шэрань, я думаю, ніхто не супраць, бо гэта сапраўды зімовая казка атрымліваецца.

Матрона. 22 лістапада. Шэрань.

А вось туманоў ужо досыць, досыць. І так на іх сёлетні лістапад быў надзвычай багатым… Але ж надвор’ю не загадаеш. Магчыма, сёння не ўбачым ні таго, ні другога. Што само па сабе таксама нядрэнна.

Калі выдасца вольная хвілінка (а можна і ўвечары пасля працы), дык добра ў гэты дзень заварыць гаючыя траўкі ды лекавыя карэньчыкі. І не толькі выпіць карыснай гарбаты, але і папарыцца ў лазні, пасядзець у кадцы з настоем з траў. Ванна на замену?! Хм… Мусіць, усё ж няўлоўна не тое… Гэта вам не дубовая кадка.

Нашы продкі верылі, што і на Матрону травы, сабраныя ўвосень, найбольш моцныя, у сіле, і трэба гэтым абавязкова скарыстацца. Казалі даўней нават пра цудоўныя выпадкі вылячэння ад хваробаў пасля такіх лазнева-гарбатНых (не гарбатых, не, не блытаць!!! :)) працэдур.

Матрона. Пасядзець у дубовай бочцы для вылячэння.

Ну, а наколькі гэта праўда, кожны можа праверыць. У любым выпадку, травы не нашкодзяць. Асабліва калі ў іх верыць.

Яшчэ адзін цікавы звычай на Матрону зімовую дайшоў да нашых дзён. Напярэдадні альбо непасрэдна 22 лістапада гаспадыні перабіралі вопратку і непатрэбную аддавалі. Але (ўвага!) рэчы абавязкова павінны быць памытымі. Інакш, лічылася, вы ўласную ўдачу сваімі ж рукамі аддаяце чужому чалавеку.

Зрэшты, калі прыгадаць пра энергетыку, якую захоўвае і вопратка, дык не ўсялякі захоча сваю аддаваць. Толькі тут упор рабілі менавіта на тое, што даўней аддавалі таму, хто меў у ёй патрэбу… Яшчэ адна нагода для роздуму.

Матрона. 22 лістапада. Пазбаўляемся ад старой вопраткі.

Але пачысціць шафы – усё роўна справа добрая. Эх, ну чаму б Матруне не ссунуцца на адзін дзень? Каб гэта быў выхадны?! Тады можна было б і ў шафах з вопраткай пакорпацца… А так – не ва ўсіх ёсць такая магчымасць сёння.

У гэты дзень моляцца аб вяртанні зроку, пазбаўленні ад кульгавасці, за дзяцей, выказваецца жаданне нарадзіць здаровае немаўля, просяць пра выратаванне з палону.

Матрона. Малітвы.

Ну, а мы выбіраем, што рабіць сёння будзем, ды апранаемся цяплей. Усё ж мароз(ік) + вецер – спалучэнне не надта камфортнае. А дзе там наш кіпрэй (іван-чай), уласнаручна зроблены, сферментаваны захоўваецца?! Пайду запару сабе гарбаты. І вам смачна піць!

Матэрыялы на сайце slushna.by носяць інфармацыйны характар і прызначаныя для адукацыйных мэтаў. Інфармацыя не павінна выкарыстоўвацца ў якасці медыцынскіх рэкамендацый. Ставіць дыягназ і прызначае лячэнне толькі ваш урач. Рэдакцыя сайта не нясе адказнасці за магчымыя негатыўныя наступствы, якія ўзніклі ў выніку выкарыстання інфармацыі, размешчанай на сайце slushna.by

0 46

Журналіст, блогер. Вышэйшая філалагічная адукацыя. У 1996 годзе скончыла Беларускі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт імя Максіма Танка (дыплом з адзнакай) па спецыяльнасці «беларуская мова і літаратура». З 2003 па 2005 год па ўласнай ініцыятыве вучылася дыстанцыйна ў Еўрапейскай школе карэспандэнцкага навучання, маю пасведчанне аб заканчэнні курсу «Журналістыка». У журналістыцы – з 2001 года. Працавала загадчыкам аддзела пісьмаў і масавай работы, журналістам у газеце «Раённы веснік» (г.Чэрвень), уласным карэспандэнтам абласной газеты «Мінская праўда» па Чэрвеньскім, Уздзенскім і Старадарожскім раёнах. З 2018 года – рэдактар, аўтар блога «Думкі ўслых» на сайце "Слушна".
Глядзіце таксама