Абязводжваннем называюць паталагічны стан арганізма, які ўзнікае ў выніку змяншэння колькасці вады ў арганізме ніжэй фізіялагічнай нормы. Суправаджаецца рознымі парушэннямі метабалізму. Ад парушэння воднага балансу ўсяго на 1 % чалавеку можа стаць дрэнна, страта ж 20 % вады можа прывесці да смяротнага зыходу.
Як пазбегнуць абязводжвання і што рабіць, калі некаму з-за недахопу вадкасці стала дрэнна, расказала кіраўнік гарадскога Цэнтра здароўя Мінскага гарадскога Цэнтра гігіены і эпідэміялогіі Сняжана Каўрыга.
Сімптомы абязводжвання
Калі сігнал аб недахопе вадкасці паступае ў цэнтр галаўнога мозгу, то чалавек адчувае смагу. І чым большы недахоп, тым мацнейшы сігнал. Яго нельга ігнараваць: калі водны баланс не аднавіць, абязводжванне стане цяжэйшым.
Паменшыцца потааддзяленне, арганізм пачне перамяшчаць ваду з клетак у крывацёк, каб захаваць неабходны аб'ём крыві і артэрыяльны ціск.
Акрамя смагі, сімптомамі абязводжвання з’яўляюцца:
- змяншэнне патлівасці;
- паніжаная пругкасць скуры;
- слабая выпрацоўка мачы;
- сухасць у роце.
Пры цяжкім абязводжванні адчуванне смагі можа стаць слабым, панізіцца артэрыяльны ціск (асабліва стоячы), што прывядзе да галавакружэння і страты прытомнасці. Калі не пачаць піць ваду, то разаўюцца шок і цяжкая параза ўнутраных органаў: нырак, печані і галаўнога мозгу. Клеткі галаўнога мозгу асабліва адчувальныя да цяжкіх формаў абязводжвання.
Адзін з самых паказальных індыкатараў цяжкай формы абязводжвання — зблытанасць свядомасці.
Прычыны абязводжвання:
- харчовыя атручванні;
- злоўжыванне алкаголем, кавай;
- пачашчаны вадкі стул;
- ваніты;
- фізічныя перагрузкі;
- праца на спякоце;
- стрэс;
- заняткі спортам, якія ўзмацняюць працэс потааддзялення;
- цяжарнасць, перыяд груднога кармлення, менструальны цыкл у жанчын;
- беднае харчаванне, няправільныя дыеты, галаданне;
- пахмелле;
- цеплавы ўдар;
- змена клімату;
- некаторыя лекі;
- апёкі;
- багатае і частае мачавыпусканне.
Першая дапамога пры абязводжванні
Пацярпелага неабходна перамясціць у цяністае і прахалоднае месца.
Сачыце за тым, каб чалавек ляжаў ці сядзеў, а яго дыхальныя шляхі былі адкрытыя.
Як мага хутчэй пачніце яго паіць, пажадана даваць падсалоджаныя напоі.
Калі пацярпелы не прыходзіць у сябе альбо ўзнікла нейкая экстраная сітуацыя, неадкладна тэлефануйце па нумары 103 і выклікайце хуткую дапамогу.
Як не дапусціць абязводжвання?
Каб пазбегнуць абязводжвання, трэба рэгулярна піць. Улетку мы губляем значна больш вады ў параўнанні з іншымі сезонамі. У спякоту ўжывайце вадкасці як мінімум на 1 л больш звычайнага: помніце, што вадкасць выходзіць праз поры скуры з потам.
Пры навакольнай тэмпературы вышэй за 20 °С рэкамендуецца выпіваць прыкладна 100-200 мл вадкасці ў гадзіну. Выключэнне складаюць людзі з праблемамі сардэчна-сасудзістай сістэмы, атлусценнем, гіпертаніяй, а таксама тыя, у каго ёсць праблемы з ныркамі — ім трэба піць менш гэтага аб’ёму.
Аднак запатрабаванне ў вадзе залежыць не толькі ад знешняй тэмпературы. У выпадку цяжкай фізічнай працы на адкрытым паветры неабходна ўжываць 6-6,5 л пітной вады за суткі.
Правільны пітны рэжым у спякотнае надвор'е дапаможа:
- вывесці шкодныя рэчывы з арганізма,
- захаваць скуру ад перасыхання,
- выключыць верагоднасць абязводжвання і цеплавога ўдару.
Як правільна піць ваду?
Вядома, спякота правакуе жаданне піць ваду і напоі халаднейшымі, але рабіць гэтага не варта. Так, тэмпература ў страўнікава-кішачным гасцінцы чалавека 36 °С і вышэй. Ледзяная вада астудзіць слізістую абалонку і затармозіць працэсы стрававання і ўсмоктвання. Такім чынам, напой тэмпературай ніжэй за 20 °С не спатоліць смагу.
Каб прытрымлівацца правільнага пітнога рэжыму, неабходна выконваць некалькі простых правіл:
1. Пачынайце сваю раніцу са шклянкі вады.
2. Не піце падчас прыёму ежы, бо гэта прыводзіць да развядзення страўнікавага соку, што парушае працэс стрававання і расцягвае страўнік. Адгэтуль адчуванне цяжару і ўздуцця жывата.
3. Ужывайце больш вадкасці, знаходзячыся пад адкрытым сонцам, у душных памяшканнях або выконваючы фізічную працу.
4. У гарачае надвор'е адмоўцеся ад кавы, бо яна спрыяе страце вільгаці і сушыць арганізм. Калі выпіваць больш за тры кубкі кавы ў дзень, павышаецца рызыка ўзнікнення спазму сасудаў і гіпертанічнага крызу.
5. Усталюйце мабільную праграму, якая будзе напамінаць вам выпіць вады і сачыць за колькасцю вадкасці ў арганізме.
