Клімакс: як падняцца ўверх па лесвіцы, што вядзе ўніз

Тэма яе навуковай працы непасрэдна звязаная з лячэннем паталагічнага клімаксу. У рамках «Марафону жаночага здароўя», які праходзіў у Мінску з 3 па 30 жніўня і быў арганізаваны па ініцыятыве Камітэта па ахове здароўя Мінгарвыканкама пры падтрымцы грамадскай ініцыятывы «ДаброЛадзiм», Алена Герасімовіч падзялілася практычнымі парадамі, як захаваць камфорт і якасць жыцця ў няпросты для жанчыны перыяд менапаўзы.

Клімакс, пастаўлены на паўзу

Паводле прагнозаў, да 2050 года колькасць жанчын перыменапаўзальнага ўзросту (старэйшыя за 40 гадоў) ва ўсім свеце ўдвая перавысіць колькасць дзяцей і падлеткаў да 18 гадоў. Сярод нашых суайчынніц ужо сёння кожная 5-я стаіць на парозе пераломнага перыяду ў сваім жыцці. А ўлічваючы ўсё большую працягласць жыцця беларусаў, якая ўжо перавышае 76 гадоў, клімакс з'яўляецца вельмі актуальнай праблемай.

У класіфікацыі клімактерыю вылучаюць:

• Заўчасную менапаўзу. Надыходзіць да 40 гадоў. У гэтым выпадку жанчыне абавязкова патрэбная дапамога кваліфікаванага спецыяліста.
• Раннюю менапаўзу. 40-45 гадоў.
• Своечасовую менапаўзу. 46-54 гады.
• Познюю менапаўзу. Пасля 55 гадоў. Неабходна праявіць пэўную насцярожанасць, калі месячныя не спыняюцца ва ўзросце 54 гады і пасля. У гэтым выпадку, кажучы медыцынскай мовай, мае месца так званае доўгае эстрагенавае акно. Такі стан можа спрыяць развіццю анкапрацэсаў: раку малочнай залозы, раку эндаметрыю. Нават калі позняя менапаўза генетычна абумоўленая (мама, бабуля таксама доўга менструявалі), жанчыне неабходнае назіранне з боку спецыяліста і больш уважлівае стаўленне да свайго здароўя.

Таксама адрозніваюць натуральную і штучную менапаўзу. Натуральная наступае ў выніку паступовага згасання функцыі яечнікаў, абумоўленага старэннем арганізма. Штучная можа ўзнікнуць на фоне агрэсіўнай прамянёвай і хіміятэрапіі, пасля хірургічнага ўмяшання на органах палавой сістэмы.

Сімптомы клімаксу

Як правіла, першыя сімптомы клімаксу могуць праявіць сябе задоўга да яго наступлення – ажно да 5 гадоў да менапаўзы. Гэты перыяд завецца перыменапаўзай. Толькі ў адной жанчыны з 10 клімактэрый працякае фізіялагічна, г.зн. не аказвае ніякага негатыўнага ўплыву на якасць жыцця да і пасля наступлення клімаксу.

На жаль, у пераважнай большасці выпадкаў эстрагенавы дэфіцыт мае цалкам выразныя і далёкія ад камфорту праявы.

Так,

• 75% жанчын адчуваюць так званыя вегетатыўныя праявы клімактэрычных расстройстваў: прылівы жару, паталагічную потлівасць, раздражняльнасць, нервовасць, перапады настрою, зніжэнне лібіда, паслабленне памяці, часты галаўны і сустаўна-мышачны боль і г.д.
• 50% жанчын маюць артэрыяльную гіпертэнзію і ішэмічную хваробу сэрца.
• У 40% жанчын назіраюцца расстройствы сну ў перыяд перыменапаўзы.

Вельмі частая праблема – урагенітальныя расстройствы ў перыменапаўзе і клімактэрыі. Да іх адносяцца расстройствы, звязаныя са стрэсавым нетрыманнем мачы (яно можа быць пры кашлі, чханні, фізічных нагрузках і нават пры занятках сэксам). Гэта слабая лубрыкацыя і, як следства, сухасць слізістай, сверб, паленне, дыскамфорт і нават боль пры палавым акце. На фоне гарманальнага дысбалансу павышаецца рызыка развіцця астэапарозу, зніжаецца вастрыня зроку, прагрэсуюць сухасць скуры, праява маршчын і г.д. Гіпаэстрагенія, і гэта даказана, спрыяе таксама развіццю хваробы Альцгеймера.

Запомніце, а лепей занатуйце, пры якіх скаргах і паталогіях неабходнае двайное медыцынскае назіранне (акушэр-гінеколаг + вузкі спецыяліст).

• Тэрапеўт – артэрыяльная гіпертэнзія, міякардыядыстрафія.
• Неўролаг, псіхатэрапеўт – дэпрэсія, панічныя атакі, зніжэнне памяці.
• Рэўматолаг, неўрапатолаг, траўматолаг – астэапароз, астэаартрыты.
• Уролаг – урагенітальная атрафія, парушэнні мочаспускання.
• Мамолаг – масталгія (мастадынія – напружанасць, дыскамфорт, боль у малочных залозах).
• Афтальмолаг – зніжэнне зроку, сухі кан'юктывіт.
• Касметолаг – атрафічныя змены скуры.

Лячэнне паталогіі клімаксу

Калі клімакс яшчэ не наступіў, але яго першыя «званочкі» ўжо перашкаджаюць вам жыць (нагадаем, толькі ў 10% жанчын менапаўза працякае бессімптомна), не варта цярпець і чакаць негатыўны перыяд. Бо часам чакаць і пакутваць давядзецца гадамі: кожнай 4-й жанчыне сімптомы клімаксу, у прыватнасці, прылівы, не даюць атрымліваць асалоду ад жыцця на працягу 5 і больш гадоў!

Сучасная доказная медыцына мае лекавыя сродкі, якія ў стане пазбавіць жанчыну ад дыскамфорту ў перыяд гарманальнай перабудовы арганізма.

Эксперт папярэджвае: не варта ставіцца да яе з прадузятасцю. Яна не мае нічога агульнага з сінтэтычнымі гарманальнымі прэпаратамі, якія раней шырока выкарыстоўваліся ў якасці сродкаў кантрацэпцыі. Менапаўзальная гарманальная тэрапія (МГТ) выкарыстоўвае толькі натуральныя эстрагены і паказаная ў першыя 5 гадоў ад пачатку праяў клімактарычнага сіндрому.

Перад ужываннем МГТ абавязковая кансультацыя профільнага акушэра-гінеколага і абследаванні:

• агульны аналіз крыві;
• біяхімічны аналіз крыві з разгорнутым ліпідным спектрам (ліпідаграма);
• каагулаграма, каб выключыць рызыку трамбозу;
• ультрагукавое даследаванне малочных залоз ці мамаграфія (у залежнасці ад узросту жанчыны);
• УГД органаў малога таза.

Акрамя таго, урач збярэ анамнэз. Маюць значэнне наяўнасць або адсутнасць анказахворванняў рэпрадуктыўных органаў; спадчынны анамнэз (наяўнасць у бліжэйшых сваякоў дэменцыі, цукровага дыябету і г.д.); прыхільнасць да шкодных звычак (у прыватнасці, курэння, што шматкроць павялічвае рызыку тромбаўтварэння); узровень артэрыяльнага ціску; індэкс масы цела, акружнасць таліі і г.д.

Катэгарычна нельга займацца самалячэннем. Тая ж МТГ мае шэраг абсалютных супрацьпаказанняў, а гарманальныя вагінальныя свечкі, якія прымяняюцца без кансультацыі з урачом, могуць правакаваць развіццё захворванняў шыйкі маткі ды іншых паталогій.