Паліноз: як перажыць сезон цвіцення алергікам і не толькі

Кашаль, баліць горла, галаўны боль? Не спяшайцеся бегчы за антыбіётыкамі. Магчыма, гэта паліноз — алергічная рэакцыя на цвіценне. Як адрозніць алергію на пылок ад прастуды? Пра гэта, а таксама пра сучасныя метады прафілактыкі і барацьбы з алергіяй распавялі ў прэс-цэнтры МІЦ "Известия".

Нашы эксперты — доктар мед. навук, прафесар, галоўны ўрач Інстытута імуналогіі ФМБА Расіі, генеральны дырэктар Расійскай асацыяцыі алерголагаў і клінічных імунолагаў Наталля Ільіна і акадэмік РАН, прэзідэнт Саюза педыятраў Расіі, заг. кафедрай факультэцкай педыятрыі РНІМУ ім. М.І. Пірагова Лэйла Намазава-Баранава.

Паліноз ці прастуда?

Паліноз — алергічная рэакцыя на цвіценне, ад лацінскага pollen (пылок). Таксама яго называюць сеннай ліхаманкай, пылковай астмай, вясновым катарам. Праявы — кашаль, дыхавіца, пяршэнне ў горле, скурная сып.

Больш за ўсё алергічных рэакцый не на таполю, а на бярозу ўжо з канца сакавіка. Многія людзі не падазраюць, што прычынай катару, прастуднага стану можа быць алерген, і лечаць ВРВІ.

Як адрозніць паліноз ад прастуды?

Пры палінозе не бывае тэмпературы, толькі зрэдку можа быць невялікая субфебрыльная (да 38,0 ° C). Не бывае выяўленай інтаксікацыі. Адсутнічае кантакт з інфекцыйным хворым. Агульныя праявы: катар, свярбяць вочы, галаўны боль, пяршэнне ў горле, могуць развіцца прыступы абцяжаранага дыхання.

Першае, што павінна навесці на думку аб палінозе, гэта ўзнікненне стану ў адны і тыя ж часовыя прамежкі.

Ці можна вылечыцца ад алергіі?

Вылечыць алергію назаўжды нельга, гэтае хранічнае захворванне. Але яе можна ўзяць пад кантроль. Спадзявацца на тое, што дзіця перарасце алергію, таксама не варта.

Зараз добра распрацавана лекавая тэрапія, якая дае магчымасць купіраваць сімптомы, калі яны развіліся.

Праявы паліноза вельмі падобныя на банальную прастуду, іх часта блытаюць. Нярэдка лекары чуюць ад пацыентаў увесну: «Як правяду выходныя на дачы, так і прастуджваюся». І так з году ў год, і ніхто не ўцяміць, што ў гэты час пыляць дрэвы…

А між тым дастаткова прыняць таблетку антыгістаміннага прэпарата, каб адчуць палягчэнне.

Лячэнне алергіі ў першую чаргу накіравана на прафілактыку і прадухіленне развіцця захворвання: пачынаецца ўсё з рыніту, кан'юнктывіту, потым бранхіяльная астма і цэлы шэраг іншых захворванняў абцяжарваюць плынь алергіі.

Калі трэба ісці да лекара? Пры першых падазрэннях на алергію.

Ёсць гады, калі дрэвы пыляць так моцна, што нават машыны стаяць пакрытыя жоўтым налётам. Калі чалавек у перыяд цвіцення прыходзіць дадому, то прыносіць пылок на сваёй вопратцы і абутку, а больш за ўсё на валасах. Гэта незаўважна воку, але ён там ёсць. Таму хворым на паліноз рэкамендуецца ў гэты перыяд як мага менш знаходзіцца на вуліцы. Але калі прыйшлося выйсці, то па вяртанні трэба зняць вопратку і адправіць яе ў пральную машыну, абавязкова прыняць душ, прамыць валасы і вочы, і толькі потым легчы на ложак. Бо калі адразу пасля вуліцы сесці на канапу, то туды перанясецца частка пылка.

Алергія ці аўтаімуннае?

Алергія — гэта парушэнне імунітэту. Ці значыць гэта, што алергікі ў групе рызыкі па аўтаімунных і іншых захворваннях?

Усе парушэнні імуннага адказу можна падзяліць на 4 групы:

1. Празмерны адказ на вонкавае ўздзеянне — алергія. Пылок, які на іншых не дзейнічае, ці пылавыя кляшчы, пра якіх многія не падазраюць, у алергікаў прывядуць да выяўленых клінічных праяў.
2. Празмерная рэакцыя на ўнутраны раздражняльнік — аўтаімуннае захворванне.
3. Недастатковая рэакцыя на нешта звонку — развіваецца імунадэфіцытны стан або любая інфекцыйная хвароба, калі арганізм не ў стане справіцца з вонкавым трыгерам.
4. Калі арганізм не можа адбракоўваць свае няправільныя клеткі, якія ўвесь час з'яўляюцца, то развіваецца анкалагічная хвароба.

Калі алергалогія толькі развівалася, то было ўяўленне, што алергік ніколі не будзе мець анкалагічнае або аўтаімуннае захворванне, таму што гэта розныя варыянты імуннага адказу. З гадамі стала зразумела, што гэта не так.

Але гэта не значыць, што ў алергіка абавязкова разаўецца іншае жыццепагражальнае захворванне. Цалкам магчыма, што чалавек пражыве да глыбокай старасці, трымаючы сваю алергію пад кантролем.

Нажаль, у апошнія дзесяцігоддзі павялічылася колькасць хворых з алергічнымі захворваннямі. З такой жа інтэнсіўнасцю развіваюцца і аўтаімунныя захворванні. Прычынай таму змена ладу жыцця, навакольнага асяроддзя, змена характару харчавання, шырокае ўжыванне антыбактэрыяльных прэпаратаў. Гэта ўсё прыводзіць да нагрузкі на імунную сістэму, калі яна пачынае неадэкватна адказваць на, здавалася б, звычайныя трыгеры.

Навуковыя дадзеныя сведчаць, што разнастайнасць варыянтаў імуннага адказу нашмат шырэй, чым пералічаныя 4 буйных блока.

І ў той жа час у аснове развіцця любой хваробы, у тым ліку хранічнай неінфекцыйнай, ляжыць імуннае запаленне.

Менавіта таму так складана справіцца з той эпідэміяй анкалагічных, сардэчна-сасудзістых і іншых хвароб, ад якіх пакутуе сёння чалавецтва.

Прафілактыка алергіі

Тэарэтычна пылковая алергія можа развіцца ў любога чалавека.

Вельмі важна, каб пры першых сімптомах алергіі чалавек адразу звяртаўся да медыцынскага работніка. Ні да сумнеўных інтэрнэт-крыніц, а да тэрапеўта, педыятра, урача-алерголага.

Ёсць тэорыя, што празмерная ахайнасць бацькоў у першыя гады жыцця дзіцяці правакуе развіццё алергіі пасля. На руку алергіям і нерацыянальнае выкарыстанне антыбіётыкаў. Таму што любы зменены імунны адказ — гэта заўсёды аснова хваробы.

Лепш абаронены ад захворванняў дзеці, якія нарадзіліся натуральным шляхам. Праходзячы праз радавыя шляхі маці, дзіця атрымлівае нармальны мікрабіем (набор мікраарганізмаў) з самага нараджэння.

Прышчэпка ад алергіі

«Інстытут імуналогіі» ФМБА Расіі працуе над стварэннем вакцыны супраць алергіі на бярозавы пылок — адзін з самых папулярных алергенаў. Некалькі гадоў патрачана на распрацоўку рэкамбінантнай вакцыны з выкарыстаннем высокіх тэхналогій сумесна з венскім універсітэтам. Паспяхова завяршыліся даклінічныя даследаванні, даказана эфектыўнасць і бяспека гэтай вакцыны. У кастрычніку-лістападзе плануюцца 1-2 фазы клінічных выпрабаванняў, гэта працяглы і няпросты працэс.

У 2025 г. прадугледжваецца рэгістрацыя прэпарата. Пры паспяховых даследаваннях у грамадзянскі абарот яна паступіць у 2026 г.

Мяркуецца, што спатрэбіцца ад 3 да 5 ін'екцый для дасягнення выніку. Для параўнання: зараз пры алерген-спецыфічнай імунатэрапіі водна-солевымі алергенамі патрээбна 30 ін'екцый, што нязручна для пацыентаў.

Жывёлы і алергія: якія гадаванцы бяспечныя для людзей