Архив постов: Ліпеня 2019

Але загадвай-не загадвай, а атрымаем мы тое, што запланавана… нябеснай канцылярыяй. Таму проста настройваемся на максімальна незалежнае ад капрызлівага надвор’я ўспрыманне наваколля і… Захапляемся жыццём і адчуваем задавальненне ад зробленага!

На дачнай сядзібе, уласным падворку, у гасцях – рэлаксуем на арэлях з маскітнай сеткай! Адсутнасць камароў, мошак, мух – гэта, паверце мне, вялікая справа, асабліва на прыродзе. А калі тэмпература паветра і адсутнасць ападкаў дазваляе, дык прыснуць там так хораша!

Пазіраючы на гэтыя гронкі, любуючыся імі, марачы пра будучы ўраджай, хочацца ціхенька (а можа, нават і гучна – няхай суседзі таксама пачуюць і пазайздросцяць!:)… заспяваць вядомае: «Там, дзе спее вінаград… зялё-ё-ё-ё-ёёны…»

А заадно прыгадаць яго гісторыю. І тое, што яму ўжо больш за 7 тысяч гадоў – пацвярджаецца раскопкамі. І што старажытнагрэчаскі ўрач-лекар яшчэ пісаў, што грудное малако і ягады вінаграда па біяхімічных рэчывах, якія ўтрымліваюць, практычна ідэнтычныя. І што ў тыя часы вінаградам нават лячыліся ад фізічных недамаганняў.

А зараз, сцвярджаюць спецыялісты, яго асабліва карысна есці (ледзь не напісала – прымаць!:) ) тым, хто мае паталогіі лёгкіх, а таксама пры гіпертаніі, малакроўі, знясіленні і нервовай узбуджальнасці. І яшчэ пры шмат якіх захворваннях (шукаем у сеціве інфу самастойна!), але не забываючыся пра супрацьпаказанні: пры вострай стадыі туберкулёзу, цукровым дыябеце – нельга, пры высокім артэрыяльным ціску, страўнікава-кішэчных захворваннях у стадыі абвастрэння – з асцярогай.

Сёлетні жнівень асабіста на нашай дачнай сядзібе абяцае быць… памідорным! А задзел гэтаму ўжо даў ліпень. Чамусьці значна раней, чым летась, пачалі чырванець-ружавець-жаўцець-аранжавець у стацыянарнай цяпліцы і (што таксама выклікала мора здзіўлення!) на вуліцы гэтыя спакуслівыя плады. Жоўты ж на талерцы іскрыцца, бы… дыня, няйнакш!:)

Мой любімы жоўты (сонечны!!!) колер лашчыць вока на сядзібе ў розных мясцінках. Адзіная з куставых ружа (большую колькасць не заводжу, бо зусім няма калі даглядаць, на жаль) якраз такая, калісьці спецыяльна абраная. Нават яе сярэдзінку можна разглядаць і рэлаксаваць, ці не так?!:)

А занесены некалькі гадоў таму ветрам (ці птушкамі?) з лесу святаяннік, які прарос і заквітнеўся на кучы з гравіем, я тады ж перасадзіла на градку. Супраць чаканняў, нягледзячы на тоненькія і слабенькія карэньчыкі, ён там няблага пачуваецца. І зімуе, і ўвесну зелянеецца, і ўлетку квітнее. Прычым дае ўжо нават не адзін «ураджай».

Пасля зразання даволі хутка адрастае і зацвітае. Не толькі на святога Яна (адкуль у яго, уласна кажучы, і назва) – 7 ліпеня – але і перад гэтай датай, і пасля. Заўтра жнівень, а на маёй градцы – жоўтыя кветачкі святаянніку, расліны ад 100 захворванняў. У нашай сям’і, галоўным чынам, выкарыстоўваецца для духмянай гарбаты. Смачнай і лекавай.

Адышоўшы напрыканцы ліпеня-на пачатку жніўня ад колеру жоўтага, трапляем у палон да чырвонага! О, гэтыя заваблівыя цыніі! Прыгажосць – позірку не адвесці! А чырвоны колер зараджае энергіяй, пазітывам, актывізуе дзейнасць галаўнога мозгу…

І ўсё чаму?! Бо яго электрамагнітнае поле нашмат большае, чым у іншых колераў. Так што, калі няма магчымасці любавацца букетам з чырвоных кветак… Вось фота маёй любімай цыніі!

А калі ў жніўні ўжо адышла маліна першага ўраджаю, а другога яшчэ толькі збіраецца акрэсліцца кветачкамі… Варэнне наваранае – і асобна, і з чарніцамі (лекавае і тое, і тое!)… Вось яшчэ фота – для настрою. І рэлаксу. І для актывізацыі нашага мозгу!:)

…Развітальна махаючы насоўкай услед ліпеню, мы рыхтуемся хлебам-соллю сустракаць жнівень. А што чакаеце ад яго вы, шаноўныя сябры? І чым запомніўся гэты месяц па году мінуламу?

Карысць парэчак для здароўя

Менавіта пра іх, сціплых жыхарак ці не кожнага панадворка і лецішча, павядзецца гаворка. Пачула нядаўна сярдзітае ад гаспадыні: «Парэчка прэ, куды падзець – не знаю! Няхай бы што талковае так расло!»

Закарцела заступіцца за гэтую звыклую ягадку. Бо, як і бывае найчасцей, ганяемся за тым і цэнім больш тое, што менш даступна і даецца цяжэй. Вось, да прыкладу, пакуль чарніц ці журавін назбіраеш – камароў накорміш, можа і кляшчоў нахапаешся па лесе, спіну звярэдзіш у паклонах. Затое – герой, ягад здабыў! А што парэчкі: у куст ля хаты ўбіўся, на зэдлік сеў – і шморгай прыгоршчамі!

Між тым, парэчкі надзвычай карысныя і каштоўныя! Белая і чырвоная, што праўда, у некалькі разоў саступаюць чорнай па наяўнасці вітаміну С. Затое больш, чым чорныя, утрымліваюць жалеза, неабходнага для ўтварэння новых крывяных клетак і падтрымкі сасудаў, а таксама калію, што дабратворна ўздзейнічае на сэрца і дапамагае змагацца з ацёкамі.

Дарэчы, белыя парэчкі – альбіносы, па свайму ж складу і вартасцях яны ні ў чым не канкурыруюць з чырвонымі і аднолькава ўздзейнічаюць на сардэчна-сасудзістую сістэму чалавека. Ані не горш за паважаны і не танны плод граната! А ёду ў парэчках не менш, чым у хурме ці фейхаа – прызнаным лідары сярод раслін свету!

Растуць парэчкі паўсюль на Еўразійскім кантыненце. Ёсць меркаванне, што не проста карыстацца дзікарослымі ягадамі смародзіны, а разводзіць іх у манастырскіх садах на Русі пачалі ажно ў 11-м стагоддзі! Імі харчаваліся, з іх рабілі лекі. У 17 стагоддзі лекары Італіі і Францыі пачынаюць актыўна выкарыстоўваць ягады парэчак для ацалення хворых.

Што да версій паходжання назвы «смародзіна», то іх некалькі. Адна сцвярджае, што расліна здабыла яе ў даўнія часы праз моцны сваеасаблівы пах лістоў, «смярдзела». Іншая – што слова «смародзіна» паходзіць ад «самародак» – сам па сабе народжаны, той, што не мае пачатку. А яшчэ мяркуюць, што слова гэтае азначае «чырвоны, вогненны».

Памятаеце раку Смародзіну з казак? Менавіта на ёй збудаваны Калінаў мост, дзе казачны герой сустракаецца і ваюе з Цудам-Юдам. Калі ісці ад значэнняў слова, выходзіць, што Смародзіна – вогнена-чырвоная рака, народжаная сама па сабе, якая не мае ні пачатку, ні канца. У казачным свеце яна аддзяляе свет жывых ад іншасвету, ёсць прастора, дзе Дабро і Зло сустракаюцца ў смяротным паядынку – і Дабро перамагае! І, нібыта, спрадвеку па-над ракой і раслі кусты з дзівоснымі ягадамі – парэчкі, яны ж – смуроды. Напоўненыя не проста вітамінамі – жыццядайнай казачнай сілай.

Праўда ці не – можна гадаць і чытаць казкі. А тым часам вітамінізавацца з дапамогай парэчак.

Знаўцы сцвяржаюць, што порцыя ягад у 200 грамаў здольная кампенсаваць дзённую патрэбу арганізма ў вітамінах і мікраэлементах пры звычайным ладзе жыцця. Пры павышаных фізічных нагрузках альбо частых прастудах рэкамедуецца спажываць да 300 грамаў парэчкі.

Супрацьпаказанні

Безумоўна, ёсць і абмежаванні – асцярожнымі павінны быць людзі з гастрытамі і язвай страўніка.

Астатнія – не наракайце на багаты ўраджай простай, на першы погляд, ягады. Карыстайцеся напоўніцу!

Танная, даступная – але праз гэта не менш каштоўная, чым заморскія, дарагія.

У сезон ешце свежымі, варыце кампоты, а ў зіму замарожвайце, цісніце з ягад сок, варыце джэмы – назапашвайце казачную моц!

Рэцэпты з парэчкі

Я ж падзялюся рэцэптам ягаднага соуса да мяса. Варыла на вёсцы на выходных. Госці елі – ажно насы ўпрысядку скакалі. Пыталі рэцэпта – дзялілася, не скупілася. Падзялюся і з вамі – усё дзеля таго, каб мелі магчымасць таксама праэксперыментаваць і ўпэўніцца, што парэчкі і стравы з іх – цудоўныя.

Соус адразу падаваўся на стол, таму рэцэпт – на спажыванне адразу, а не нарыхтоўка ў зіму.

Соус з парэчкі да мяса

Інгрыдыенты:

На 1,5 літра соку спатрэбіцца вялікая цыбуліна і яблык.

Прыгатаванне:

З ягад белай і чырвонай парэчкі выціснуць сок.

Яблык і цыбуліну таркуем на буйной тарцы, варым у соку з парэчак да гатоўнасці.

Варыва павінна крыху загусцець.

Пры жаданні ў якасці загушчальніка можна дадаць сталовую лыжку крухмалу (у самым канцы варкі).

Дадаем молаты перац – на свой густ, я брала духмяны, соль па смаку і цукру 4 сталовыя лыжкі.

Калі соус гатовы, кідаем часнок (колькасць залежыць ад асабістага густу) і дробна нарэзаны кроп. Таксама на аматара.

Перамешваем і адразу здымаем з пліты. Даем адстыць – соус гатовы.

Смачна есці!

Наконт апошняга спрачацца не буду. І сама ўпэўнена, і так кажу часцяком. Не паўплываеш ужо, на жаль, не павернеш махавік часу... А што датычыць экалогіі... Нядаўна прачытала разважанні школьніцы на гэты конт. І пагадзілася з вядомым: усё пачынаецца з маленькіх крокаў. Кожнага.

А вось і можам мы паўплываць на экалогію, папрацаваць на яе паляпшэнне! Іншая справа, што ніхто не любіць прызнавацца, што робіць часам не тое. Напрыклад, у плане раздзельнага збору смецця. У чым сэнс, спытаецеся?! Ды каб меней тых другасных рэсурсаў, асабліва пластыку, трапляла на зямлю і ў яе, валялася пад дрэвамі ў лесе і проста пад нагамі.

якая шкода?! Ды толькі дзін маленькі прыклад. ПЭТ. Поліэтылентэрэфталат. Уф, быццам правільна напісала. А вось вымавіць гэта з першага разу і не атрымліваецца. Тым не менш! Менавіта з яго робяць упакоўкі для вады, газаваных напояў, піва, квасу, малочнай прадукцыі ды іншага. І вельмі настойліва не раяць выкарыстоўваць гэтую тару другі раз – пад што-небудзь.

Бо ПЭТ можа выдзяляць фталевую кіслату і этыленгліколь, што пагражае арганізму чалавека. Прычым не дзесьці там адцягнена і ўяўна, а даволі-такі рэальна, сцвярджаюць даследчыкі. Таму ПЭТ разам з іншым – на перапрацоўку! Але ніяк не ў кантэйнеры з бытавым смеццем, якія вывозяцца на палігоны з бытавымі ж адыходамі.

У нашым Чэрвені для збору пластыкавых бутэлек стаяць кантэйнеры-«сеткі» жоўтага колеру і тыповыя серабрыстыя – з адпаведнымі наклейкамі. І са зборам пластыку больш-менш справа нядрэнная. Іншая справа – з вывазам. Часцяком кантэйнеры стаяць перапоўненыя. І ладуеш-ладуеш сваю бутэльку на тую піраміду... А хтосьці і замарочвацца не будзе. У лепшым выпадку – кіне побач. І скажыце, што ён няправы?!

Што ж датычыцца кантэйнераў іншага колеру... Дык у тых, што для збору асобных відаў смецця – пластыку, шкла, ды іншага – што заўгодна, толькі не тое, што туды, адпаведна надпісам і наклейкам, павінна трапляць. Часцяком – проста бытавое смецце. І я ніяк не зразумею, чым кіруюцца людзі, якія робяць гэтак. І ў канчатковым выніку шкодзяць свайму здароўю і здароўю ўсіх навакольных. Нічога новага не напішу, але ж сапраўды: проста не задумваюцца. Такі бытавы пафігізм, які з кожным годам усё больш і больш завалодвае розумам, душой і сэрцам... І вельмі сумна ад гэтага ўсведамлення...

Памятаю, як некалькі гадоў таму, калі як журналіст асвятляла падзеі і жыццё Старадарожскага раёна, уразілася працай тамтэйшай ЖКГ, якую ўзначальваў Дзмітрый Кушын.

Пісала пра іх тады не раз і не два. Цікавыя ініцыятывы, дзесьці нават перабудова людской свядомасці... І збор на палігоне бытавых адыходаў пластыку, паперы з кардонам ды шкла. Яшчэ за гэта і грошы плацілі. А ахвотныя знаходзіліся – з навакольных вёсак.

Пабудова за ўласныя сродкі лініі сартавання адыходаў у Старых Дарогах уразіла тады ўсю вобласць. Суседзі прыязджалі, каб пераняць вопыт. Таксама была ў тым ангары, і не раз. Добрая ініцыятыва Дзмітрыя Віктаравіча. А якое афармленне ўезду на палігон! Кветнікі! А чысціня!

Спадзяюся, што яго справу працягваюць. Бо сам Дзмітрый Кушын, як выпадкова даведалася з усюдыіснага сеціва, з восені мінулага года ўзначальвае аддзел жыллёва-камунальнай гаспадаркі, архітэктуры і будаўніцтва Глускага райвыканкама. Думаю, і там яго ініцыятывы знаходзяць практычнае прымяненне...

А самі Старыя Дарогі – гэта такі астравок кветкавай прыгажосці і зялёнай разнастайнасці! Вось дзе насамрэч лёгка дыхаецца...  І ў многім – дзякуючы працы работнікаў камунгаса. А яшчэ – супрацоўнікам разнастайных арганізацый, прадпрыемстваў, устаноў, якія (праўда, не ведаю, як зараз) кожны чацвер выходзілі на замацаваныя тэрыторыі, каб навесці там парадак. І, натуральна, ініцыятыва гэтая назвалася «чыстымі чацвяргамі». А я дадаю: па-старадарожску.

Так што для прыемнага адпачынку Старадарожчына – мясцовасць проста цудоўная! Раю! Заўсёды з задавальненнем прыязджала туды ў камандзіроўкі. І людзі там гасцінныя і душэўныя... А ўсё чаму?! Бо сярод іншага сапраўды дбаюць пра экалогію. Калі не кожны, дык многія...

А што ж мы самі?! Будзем мяняць свядомасць?! Ці ўсё ж гэта нерэальна цяжка?!

Не абвастрайце пачуццё суперніцтва

Калі блізняты трохі падраслі, вы пачынаеце заўважаць, што хто-небудзь з дзяцей хутчэй есць або складае пазл, а хтосьці прыгажэй малюе ці танчыць. Бацькам хочацца пахваліць дзяцей: «Глядзі, як сястрычка прыгожа намалявала!», «Паглядзі, як брацік хутка апрануўся!» І гэта, здаецца, добра і правільна, але не ў выпадку з блізнятамі.

Праводзячы такія параўнанні, бацькі ўзмацняюць у іх пачуццё суперніцтва, якое і так ужо добра развітае ў барацьбе за матчыну ўвагу.

Калі вы хочаце прастымуляваць або заматываваць аднаго з блізнятаў, старайцеся гэта рабіць праз самастойныя параўнанні. Напрыклад, падчас абеду скажыце: «А хто гэта ў нас так хутка паеў?» Падчас гульні: «А хто так прыгожа пабудаваў вежу з канструктара?» І г.д. У гэтым выпадку дзеці вучацца самі аналізаваць сітуацыю, што служыць добрай матывацыяй для блізнятаў.

Яшчэ адзін спосаб не пасварыць іх – гэта прывесці ў прыклад і пахваліць абодвух адначасова: «Дзіма ў нас так хутка прыбраў цацкі, а Андрэй затое акуратна склаў кнігі на паліцу».

Выдаткоўвайце час для кожнага дзіцяці

Размяркуйце сваю ўвагу правільна. Пакуль дзеці зусім маленькія, паспрабуйце іх прывучыць да адзінага рэжыму і прымайце дапамогу родных. У выпадку, калі мама дома адна, можна падчас кармлення ці купання аднаго з блізнятаў размаўляць з другім.

Пазней, калі дзеці падрастуць, знаходзьце час на стасункі з кожным з іх адзін на адзін. Не забывайцеся сказаць сам-насам дзіцяці пра свае пачуцці да яго, пра тое, чым ён вас парадаваў ці засмуціў.

Не сварыцеся «за кампанію»

Калі вы не бачылі, што адбылося, а дзеці нагаварылі адзін на аднаго, паспрабуйце разабрацца ў сітуацыі і высветліць, хто вінаваты. Старайцеся ўжываць выхаваўчыя меры да кожнага асобна. Пазбягайце пакарання «за кампанію». Пазней, калі дзеці падрастуць, давайце ім магчымасць разабрацца ў спрэчнай сітуацыі самастойна.

Калі здарылася сварка альбо бойка паміж блізнятамі, паспрабуйце таксама максімальна хутка памірыць дзяцей і аднавіць адносіны добрымі словамі ў адрас кожнага з іх.

Падкрэслівайце індывідуальнасць

Дапамагайце кожнаму з блізнятаў развівацца ў тым накірунку, які яго цікавіць. Хто-небудзь з дзяцей, магчыма, больш любіць танчыць, хтосьці – маляваць. Няхай займаюцца тым, што ім больш падабацца. Не варта прымушаць «мастака» танчыць і наадварот.

Падкрэслівайце моцныя бакі кожнага з блізнятаў

Апранаць іх аднолькава ці не, ці купляць аднолькавыя цацкі, вырашаць толькі бацькам. Часам блізняты хочуць быць аднолькавымі, і толькі бліжэй да школьнага ўзросту ў іх з'яўляецца жаданне мець яркія адрозненні.

Розныя цацкі ў доме дапамогуць ім хутчэй навучыцца гуляць паміж сабой, дзяліцца і абменьвацца рэчамі. Блізняты асвойваюць гэтыя навыкі значна раней за іншых дзяцей і дэманструюць малышам на дзіцячых пляцоўках.

На дзень народзінаў блізнятам лепей купіць два торты паменш, чым адзін на дваіх. Не выклікайце ў іх залішнюю канкурэнцыю.

Пакажыце, як добра разам

Пасля таго, як блізнятам споўніцца год, вы заўважыце, што яны пачалі цягнуцца адзін да аднаго. Дзеці спазнаюць свет, і брат або сястра ім таксама вельмі цікавыя. Дайце магчымасць дзецям знаходзіцца побач адно з адным.

Бліжэй да двух гадоў надыходзіць той момант, калі блізняты пачынаюць гуляць разам, і ім не сумна.

Падзяляць ці не падзяляць іх, аддаючы ў адзін дзіцячы сад або ў розныя, а затым у школу, вырашаць толькі вам. Аднак памятайце, што па першым часе блізнятам будзе больш камфортна разам, калі сярод незнаёмых дзяцей яны заўсёды будуць бачыць брата або сястру.

Дапамагаючы дзецям развіваць здаровую індывідуальнасць, навучыце іх быць разам! Хадзіце на прагулкі ўсёй сям'ёй, гуляйце ў сумесныя гульні, наведвайце разам цырк, заапарк ды іншыя займальныя мерапрыемствы. Падчас сямейнай вячэры не забывайцеся ўсе разам падзяліцца сваімі ўражаннямі і эмоцыямі ад убачанага.

Навучыцца падкрэсліваць добрыя якасці аднаго з блізнятаў, пры гэтым не правакуючы залішнюю канкурэнцыю і не крыўдзячы другога, часам цэлае мастацтва. Таму ўменне «выдзяляць, не падзяляючы» можна спасцігнуць толькі пры нараджэнні блізнятаў.

Чысціня ў метро і людзі, якія не ўсміхаюцца

Робін, раскажы трохі пра сябе.

— Я родам з французскага горада Манпелье. Па адукацыі палітолаг, вучыўся ў Францыі і Бельгіі. Яшчэ з тых часоў вельмі зацікавіўся гісторыяй і культурай усходнееўрапейскіх краін. Да таго, як прыехаць у Мінск, 5 гадоў жыў і працаваў у французскім культурным цэнтры ў Малдове. Дарэчы, спрабаваў сябе таксама і як журналіст, фатограф.

Чаму вырашыў вывучаць мову менавіта ў Мінску, а не ў Маскве, напрыклад?

— Калі я задумаўся пра тое, што хачу вывучыць рускую мову, дык зразумеў, што самастойна гэта зрабіць амаль немагчыма. Мінскі лінгвістычны ўніверсітэт параіў мне сябар. Я прыехаў сюды спачатку на 5 дзён. І мне спадабалася! У Маскве я не быў ніколі. Але ведаю, што гэта вялікі шумны горад, да таго ж, вельмі дарагі. Хацелася чагосьці больш спакойнага, бяспечнага. Акрамя таго, адыграла ролю і тое, што ваша краіна цяпер больш адкрытая. Раней патрэбныя былі візы, і гэта здавалася складаным. Цяпер час знаходжання без віз павялічыўся да 30 дзён, і гэта, безумоўна, прываблівае.

Што табе спадабалася ў Мінску?

— Ведаю, што пра гэта кажуць усе замежнікі, але гэта сапраўды тое, што ўражвае: у вас вельмі чыста! І тое, што я ўбачыў, вельмі адрозніваецца ад іншых краін у вашым рэгіёне. Добрыя дарогі, дагледжаныя паркі, тратуары, чыстае метро. Некаторыя станцыі вельмі прыгожыя. Напрыклад, Якуба Коласа, тут цікавая архітэктура. Калі мае бацькі прыязджалі да мяне сюды ў госці, яны былі ўражаныя чысцінёй метро. Большасць падземак у свеце не такія. Да прыкладу, у Парыжы. Вельмі ўражаныя вашымі лясамі, азёрамі. Гэта па-сапраўднаму зачароўвае.

Замежныя госці нярэдка скардзяцца, што мала людзей у Мінску могуць пагутарыць на англійскай мове. І гэта робіцца праблемай.

— Сапраўды, на вуліцах, у рэстаранах, крамах рэдка можна сустрэць каго-небудзь, хто размаўляе на англійскай мове ці разумее яе. І гэта, дарэчы, было адной з прычын, чаму я вырашыў вучыць тут рускую мову. Калі цябе не разумеюць, даводзіцца хутчэй вучыцца. Я б не змог гэтага зрабіць, калі б пастаянна карыстаўся англійскай мовай. А вось па французскай сумую. На ёй у Мінску я не размаўляю наогул.

Што ты думаеш пра нашых людзей? Кажуць, што беларусы самыя неэмацыянальныя і мала ўсміхаюцца.

— У цэлым, беларусы досыць прыязныя. Калі мне даводзіцца звяртацца да кагосьці, часцей за ўсё людзі стараюцца дапамагчы і ставяцца добразычліва. Усміхаюцца сапраўды рэдка не толькі ў Беларусі, але і ва ўсёй Усходняй Еўропе. Для замежніка спачатку гэта дзіўна. Адразу здаецца, што ты зрабіў штосьці не так, што ты не падабаешся. Але потым я зразумеў адну рэч: людзі тут не ўсміхаюцца без прычыны. Затое ты ведаеш, што калі яны гэта робяць, дык сапраўды шчырыя. У Францыі не так. Мы ўсміхаемся заўсёды. Але часам гэта фальшыва. Я аддаю перавагу беларускай версіі, хаця мне хочацца, каб, да прыкладу, у крамах з пакупнікамі былі больш ветлівыя і паказвалі зацікаўленасць. У цэлым гэта было б лепш і для бізнэсу, думаю.

Савецкі Саюз, гарэлка, зіма

Калі ты жывеш у Беларусі, ці адчуваеш, што знаходзішся ў Еўропе?

— Вельмі добрае пытанне. Так, я адчуваю гэта. У нас насамрэч шмат агульнага. Нават тое, што мы любім піць і есці. Нашы краіны сутыкнуліся калісьці з Другой сусветнай вайной. Адрознівае нас мова, у Францыі мы не вучым рускую. І мала што ведаем пра Беларусь, Расію, Украіну, акрамя асноўных клішэ: Савецкі Саюз, гарэлка, зіма. Вядома, часы мяняюцца, кожнае новае пакаленне адрозніваецца ад папярэдняга. Тут я сустракаў людзей, якія праводзяць адпачынак у Італіі, Грэцыі, Турцыі, Францыі і г.д. Яны бачаць многія рэчы, вучацца, спрабуюць знайсці агульныя кропкі судакранання сваёй культуры і іншых культур у свеце.

Што ты думаеш з нагоды беларускай ежы?

— Для мяне важная магчымасць смачна паесці. Беларуская ежа мне падабаецца. Я вялікі прыхільнік сырнікаў. Прыйшліся да душы дранікі без мяса, мачанка, боршч, халаднік, салянка...

Як ацэньваеш выбар прадуктаў у беларускіх крамах? Чаго не хапае?

— Часам выбар не адрозніваецца разнастайнасцю. Я заўважыў, што ў крамах шмат прадукцыі з Украіны, Расіі, але няма многіх еўрапейскіх брэндаў, якія распаўсюджаныя ў нас. Мне не хапае французскай выпечкі тыпу круасанаў. Яны ёсць, але не ўсюды і не заўсёды добрыя. Я сумую па дэсертах. На мой густ, пірожныя тут занадта салодкія.

Тры самыя любімыя месцы ў Беларусі?

• Музей Марка Шагала, Віцебск. Марк Шагал вельмі знакаміты ў Парыжы, але мала хто ў нас ведае пра яго радзіму. Мне вельмі падабаюцца творы Шагала, таму было дужа кранальна ўбачыць тыя мясціны, дзе ён рос і якімі натхняўся. Ты адчуваеш атмасферу яго работ па-іншаму.
• Музей Вялікай Айчыннай вайны, Мінск. Мяне вельмі цікавіць гэты перыяд, таму я часта наведваю падобныя музеі ў Еўропе. Думаю, што ў Мінску – лепшы. Асабліва ўражвае зона, дзе аднавілі жыццё партызанаў.
• Рака Бярэзіна, Барысаў. Калі штосьці ў жыцці не атрымліваецца, французы кажуць: «Гэта Бярэзіна». Значыць, што ўсё дрэнна. Напалеон страціў каля Бярэзіны мноства салдат, гэта было цяжка для французскай арміі. Было цікава адчуць дух гісторыі на гэтым месцы.

3 рэчы, якія не падабаюцца замежніку ў Беларусі?

1. Дарагое віно. Французы могуць выпіваць келіх віна штодня за вячэрай, але тут я гэтага не раблю, бо яно дарагое, а выбар абмежаваны. Але, між іншым, «Савецкае шампанскае» мне спадабалася.
2. Доўгая і халодная зіма. Гэта, бадай, самае складанае выпрабаванне. Пастаянна цёмна, ветрана і халодна. І нават калі прачнуўся ў добрым настроі, ён можа лёгка сапсавацца, бо ўвесь час не хапае святла.
3. Мала кавярняў. Вядома, у Мінску ёсць вуліцы, дзе засяроджана мноства бараў і рэстаранаў: Зыбіцкая, Карла Маркса. Але ёсць вялікія раёны, дзе можна ісці 40 хвілін – і не сустрэць нічога такога.

Мужчыны маўклівыя, жанчыны прыгожыя

Якое галоўнае адрозненне беларусак ад францужанак?

— Беларускія жанчыны не запалоханыя мужчынамі, з імі лягчэй знайсці кантакт. У Францыі зараз надзвычай актуальная тэма харасменту. І калі ты проста нават звярнуўся са звычайным пытаннем, яна насцярожыцца і можа адказаць накшталт: «Чаго вы ад мяне хочаце?»

— Калі замежнік прыязджае ў Беларусь, ёсць дзве рэчы, якія адразу кідаюцца ў вочы. Першая: тут вельмі шмат дзяўчат, больш, чым мужчын. І гэта робіцца зразумела досыць хутка. Напрыклад, у Мінскім лінгвістычным універсітэце, дзе я вучуся, 90% студэнтаў – дзяўчаты. Я ніколі не бачыў такога, да прыкладу, у Францыі. Вядома, гэтаму ёсць гістарычныя прычыны. Падчас Другой сусветнай вайны мільёны мужчын былі забітыя.

Што яшчэ заўважае прыезджы адразу: дзяўчаты тут вельмі прыгожыя. І яны ведаюць, як заставацца прывабнымі штодня.

Калі ты скажаш сваім сябрам, што сустракаешся з дзяўчынай з Беларусі, якая можа быць іх рэакцыя?

— У Францыі няма дрэннага стаўлення да дзяўчат з Беларусі, толькі ўяўленні пра тое, што яны прыгожыя. Думаю, маім сябрам было б цікава сустрэцца з ёй. Гэта краіна, пра якую яны мала ведаюць. Але іх рэакцыя дакладна не была б негатыўнай.

Ёсць клішэ, што жанчыны з Усходняй Еўропы вельмі даступныя?

— Часам у адносінах да дзяўчат ужываюць слова «easy» – лёгкая. Для мяне ў гэтым слове мноства канатацый, тут яно выкарыстоўваецца з негатыўнай. Я не ведаю, што значыць быць лёгкай. Калі так казаць, тады ўсе мужчыны вельмі даступныя. Некаторыя дзяўчаты вельмі моцна адрозніваюцца ад гэтых уяўленняў. Адзіная рэч, у якую я веру: людзі могуць рабіць усё, што яны хочуць, калі яны гэта пажадаюць.

У Еўропе людзі часта імкнуцца будаваць адносіны, як два раўнапраўныя партнёры, але ў нашым грамадстве гэта яшчэ не так моцна распаўсюджана.

— У нас таксама існуюць розныя тыпы адносінаў. Бываюць і пары накшталт «мама-сын», «тата-дачка». Але часта людзі хочуць быць разам, як дзве незалежныя асобы. Я сустракаў у Беларусі шмат жанчын, якія жадаюць самі выбіраць, чаго яны хочуць ад жыцця. І, вядома, ёсць і іншыя, якія думаюць, што ўсё павінен рабіць мужчына. На мой погляд, у такім выпадку ў пары пакутуюць абодва. Ён – ад вялікай адказнасці, з якой можа часам не спраўляцца. Яна – ад свайго залежнага становішча, у якім, па сутнасці, нічога не вырашае.

У апошні час у нашых сацсетках шмат дыскусій на тэму, ці павінен мужчына плаціць за жанчыну і чаму. Напрыклад, у кавярні, падчас сумеснага адпачынку, калі яны разам здымаюць кватэру і г.д. Што ты думаеш з гэтай нагоды?

— Я бачу, што ў Беларусі плацяць за ўсё мужчыны, і я гэта паважаю. І ў той жа час думаю пра тое, што ў іх павінна быць шмат грошай для таго, каб плаціць за дваіх штораз. А калі гэтых грошай няма?! Тады гэта вялікі стрэс. Трэба або пазбягаць хадзіць куды-небудзь, або можна наогул разарыцца. У Францыі па-рознаму. Залежыць ад таго, як адбылася сустрэча. Калі мужчына запрашае дзяўчыну ў рэстаран або бар і кажа: «Я хачу запрасіць цябе». Вядома, ён будзе плаціць. Калі два чалавекі проста дамовіліся схадзіць кудысьці разам, дык, магчыма, яны падзеляць рахунак. Няма правіла, што плаціць павінен толькі мужчына. Я думаю, што гэта выдатна – запрасіць дзяўчыну ў рэстаран, падарыць падарунак, кветкі. Але калі гаворка ідзе пра тое, каб жыць разам, усё ж лічу, што трэба дапамагаць адзін аднаму і дзяліць выдаткі. Можа, не 50 на 50. Але жанчына абавязкова павінна ўдзельнічаць, каб не адчуваць сябе залежнай.

Якое ўражанне ў цябе склалася пра нашых мужчын? Ёсць уяўленне пра тое, што, да прыкладу, французы – рамантыкі, а нашы хлопцы не вельмі любяць усе гэтыя рэчы.

— Я не дужа шмат меў стасункаў з беларускімі мужчынамі, часта перашкаджае моўны бар'ер. Першае маё ўражанне: яны вельмі маўклівыя і ніколі не кажуць пра сябе. Мы, жыхары поўдня – з паўднёвай Францыі, Італіі, Іспаніі – часта дзелімся сваімі пачуццямі, гаворым пра сябе, сваё жыццё. Але вашы мужчыны ўсё трымаюць у сабе. І, напэўна, гэта складана ў стасунках, бо ты не адчуваеш абмену, кантакту. Хаця магу сказаць, што ўяўленне пра французаў як пра рамантыкаў вельмі перабольшанае, гэта хутчэй ідзе з літаратуры. Беларусы дораць сваім жанчынам кветкі нашмат часцей.

Калі шчыра, я наогул думаю, што вашыя мужчыны больш моцныя, смелыя, чым хлопцы на Захадзе. Гэта звязана з асаблівасцямі вашай гісторыі. Да прыкладу, мой бацька ў 1970-х атрымліваў асалоду ад жыцця, адпачываў, іграў на гітары і слухаў рок-музыку. Але вашы мужчыны падчас Савецкага Саюза служылі ў войску ў такіх суровых месцах, як Мурманск, да прыкладу. З жорсткай дысцыплінай. А калі ўспомніць Другую сусветную вайну, дык Беларусь – краіна, якая перажыла адну з самых вялікіх трагедый у гісторыі. У Францыі, да прыкладу, ёсць адна вельмі сумна вядомая вёска Арадур-сюр-Глан, дзе фашысты знішчылі ўсіх жыхароў. Вялікая трагедыя для французскага народа. Але ў Беларусі такіх вёсак больш за 600! Вы бачылі пекла.

Шлюб і адзінота ў сеціве

Ёсць меркаванне, што інстытут шлюбу ў Еўропе церпіць крах, што людзі не хочуць больш жаніцца і наогул імкнуцца заставацца адзіночкамі …

— У Еўропе мноства розных краін, і сітуацыя на поўдні Італіі будзе адрознівацца ад таго, што адбываецца ў Германіі. Магу сказаць, што для французаў важны шлюб. Але, напэўна, не так, як для беларусаў. Тут людзі жэняцца вельмі рана, і праз 3-4 гады ці крыху больш многія разводзяцца. У Францыі ўзрост уступлення ў шлюб – 30-35 гадоў. Часта людзі робяць гэта пасля многіх гадоў сумеснага жыцця, ужо маючы дзіця. Мы не спяшаемся. Матывы ўступлення ў шлюб у гісторыі цяпер змяніліся. Раней людзі хацелі мець сям'ю, але каханне не было ў ёй галоўным складнікам. Зараз жа яно – такое. Але паколькі каханне не вечнае, дык так, разводаў шмат і ў нас. Ёсць прыклады працяглых адносінаў, але там ужо хутчэй да кахання дадаецца штосьці большае, сяброўства.

Ніхто не хоча быць адзінокім. Але калі выбару занадта шмат, ты не ведаеш, што рабіць. Гэта складана, бо наперадзе заўсёды маячыць штосьці лепшае. Гэта тычыцца не толькі адносінаў. У нас ёсць добры тэлевізар, машына, але праз пэўны час нам хочацца памяняць іх на мадэль больш новую, хаця і гэтая тэхніка выдатна працуе. Праз год у адносінах, сутыкаючыся з першымі цяжкасцямі, людзі думаюць: можа, ёсць штосьці лепшае з іншым чалавекам. Не думаю, што такі стан рэчаў прыносіць нам шчасце. Заўсёды ёсць два шляхі. Першы: выбраць добрага чалавека і лічыць, што табе вельмі пашанцавала, быць задаволеным гэтым. І другі: пастаянна ганяцца за ідэалам.

Нягледзячы на гэты велізарны выбар, у сучасным свеце вельмі шмат па-сапраўднаму адзінокіх людзей…

— Іх шмат у вялікіх гарадах. Ты робішся ў іх як быццам нябачным. І калі знікнеш заўтра, нікому да гэтага не будзе справы. Парыж лічыцца горадам рамантыкаў, але гэта таксама і горад адзіночак. У нас ёсць вядомы выраз пра жыццё ў Парыжы: «метро-праца-сон». Гэта тваё жыццё штодня, у якім ты не бачыш больш нічога. Таму так папулярныя зараз сацсеткі і дадаткі для знаёмстваў. Людзі хочуць верыць, што зараз адправяць паведамленне – і хтосьці зразумее іх.

Дзякуй за цікавую гутарку, Робін!

— Заўсёды – калі ласка.

Фота – Аксаны Жураўлёвай і з асабістага архіву Робіна Коскаса.

Легкавік… Дакладней – тое, што ад яго засталося. Куча дэталяў. Пажарныя машыны. На баку адной бачу надпіс – «Пятровічы». І ліхаманкавая думка ў галаве: «Не, не могуць людзі выжыць сярод тых абломкаў». І мурашкі па скуры…

Ужо не да сну. Падключаюся да інтэрнэту, заходжу на партал навінаў. Так і ёсць… Лабавое сутыкненне «Форд Фокус» і фуры. Фура загарэлася, але вадзіцель змог выбрацца самастойна. Кіроўца легкавіка, ад якога застаўся толькі набор дэталяў, загінуў… Жыхар Магілёўскай вобласці. 23 гады.

А было ж у той дзень хмарна, дажджліва і слізка. І нават нам, хаця ехалі ўжо без дажджу, машыны, што абганялі, кідалі на лабавое шкло дробныя кропелькі – суцэльным дываном. Бачнасць так сабе…

Зараз можна толькі меркаваць пра тое, што ж здарылася. Папярэдняе афіцыйнае – «Не справіўся з кіраваннем». Вядома ж, карціну здарэння ўзновяць. Думаю, ужо ўзнавілі. Але… Чамусьці большасць з нас у любой сітуацыі ўпэўнена: «Са мной гэтага ніколі не здарыцца». Паглядзець на такі вынік, каб ён стаў навукай?! Ды што вы?! «Я ж ціхенька, акуратненька… 120 км/г нават калі па лабавому – патокі дажджу. Бо стаіць жа дазвольны знак! Я ж умею, я ж майстар…» А пасля такое гора родным…

Ну чаму, чаму б не знізіць хуткасць у дождж?! А калі залівае шкло, не з’ехаць на першым жа з’ездзе з шашы і не перачакаць?! Чаму б не ўключыць пільнасць там, дзе гэта патрэбна?! А п’яным за руль?! «Ну, падумаеш, я ж усяго паўшклянкі гарэлкі выпіў… Ды пры маёй масе гэта – дробязь! Я ж цвярозы!». О, гэтае завышанае самамеркаванне!!! «Я ас, я майстар, я мужык!»

І пры гэтым… Даўно не чула так багата пагардлівых адзнак ад кіроўцаў маршрутак у адрас жанчын-вадзіцеляў, асабліва ў Мінску. А тут – штодня па некалькі разоў. «Правы купіла», «Правілаў з дадаткам не чытае, што машыны трэба прапускаць адну праз дзве на такіх з’ездах», «Дарогу не саступае, нясецца, вочы заплюшчыўшы…»

А ў мяне зусім іншае меркаванне. Нават супрацьлеглае. Таму – лавіце ў адказ, майстры кіравання! А хто найчасцей трапляе ў аварыі па статыстыцы, а?! Хто як «раскапусціцца» пасярод дарогі, каб пагаварыць са знаёмым у сустрэчнай машыне, што ледзь не бамперам трэба падпіхваць, каб даў дарогу?! Хто, не хвалюючыся пра іншых, кідае машыну ўпоперак месцаў для паркоўкі, бо спяшаецца?!

Так што не трэба, не трэба вось так, агулам… І ў адзін бок, і ў другі. А то насамрэч давядзецца правесці ўласнае даследаванне са статыстыкай. І – ой, якія ж цікавыя могуць атрымацца вынікі!

Акуратнасць і асцярога… Думаеце, дарэмна тыя плакаты раней віселі?! Цяпер, праўда, іх усё радзей бачу, на жаль… Напрыклад: «Вадзіцель, не спяшайся! Цябе чакаюць дома». А такі чорны гумар, вядомы нават з дзяцінства?! «Хутка паедзеш – ціха панясуць?!» Жорстка?! Але праўда…

Усё ж як шмат залежыць ад нашай унутранай культуры, прывітай альбо не прывітай, у першую чаргу, у сям’і. Павага да людзей – яна ж распаўсюджваецца і на кіроўцаў машын на дарогах. Не выстаўляць уласнае «Я» над усімі, свае жаданні і хаценні над іншымі – з той жа серыі. А ў нас часцяком як?! Толькі каб сабе было добра. І мала хто ўлічвае, што нельга быць шчаслівым… за кошт іншых.

У наш няпросты час пры вялікай колькасці разнастайных машын, механізмаў, нетрываласці будаўнічых канструкцый, праяў стыхіі ды іншага так няпроста захаваць не толькі здароўе, а і жыццё. Паглядзіце, колькі на любым партале навінаў менавіта пра здарэнні, няшчасныя выпадкі?!

Ужо проста немагчыма гэта чытаць, не вытрымлівае ні мозг, ні нервы, ні душа, ні сэрца… З сябрамі называем гэта «жыццёвай чарнухай». Але ж нікуды ад яе не падзецца… Можна, вядома, не чытаць пра гэта ў навінах. Толькі, на жаль, колькасць няшчасных выпадкаў з-за гэтага не зменшыцца…

А яшчэ ж спачуваеш, суперажываеш… Нас, наша пакаленне, так вучылі. Ну не з цікавасцю я глядзела на вынік той аварыі, а з жахам!!! І з думкай: а раптам, не дай Бог, знаёмы?! Але ж і незнаёмага шкада…

Дык, можа, усё ж хаця б крышачку – акуратней?! У любой сітуацыі?! З крыху большым усведамленнем, што здароўе і жыццё – сапраўды каштоўнасці, якія трэба захоўваць?! І гэта – не проста прыгожыя словы, а самая ПРАЎДЗІВАЯ ПРАЎДА?! Аб’ектыўная і рэальная?! Сябры, беражыце сябе! Каб не было пасля пакутліва балюча вашым родным…

У матэрыяле выкарыстаны фотаздымкі Чэрвеньскіх РАУС і РАНС з месца здарэння.

 Падпісвайцеся на наш канал у Telegram, групы ў Facebook, «УКантакце», у «Аднакласніках» – і будзьце ў курсе свежых навінаў! Толькі цікавыя відэа на нашым канале YouTube, далучайцеся!

Не памятаю, каб у дзяцінстве мы захапляліся чорнымі семкамі. Хаця сланечнік і вырошчвалі на агародах. Толькі з’ядаліся семкі найчасцей сырымі, прама з вялізнай сарванай «галавы». І вось гэты працэс захопліваў. Асабліва – спаборніцтва з птушкамі, каб яны не зласавалі семачкі раней...:)

А найбольш чакалі мы тады пачастунку ад нашых бабуляў – у выглядзе добра высушаных гарбузікаў. Сушылі іх на печцы пасля збірання ўраджаю. Таму найчасцей атрымлівалі жмені ў кішэні ўзімку. Так захапляльна было сядзець на цёплай печцы і лускаць белае насенне!

Памятаю, як у бабулі Мані (светлая ёй памяць!), татавай маці, якая жыла ў вёсцы Мрочкі, што на Уздзеншчыне, звычайна тых гарбузікаў збіраўся даволі вялікі мяшэчак. І калі не атрымлівалася падчас летніх вакацый трапіць туды ў госці самой, дык тата абавязкова прывозіў гасцінец «ад бабы Мані».

Пашчоўкаць семкі ў вёсцы заўсёды было першай справай! На вечарынках і не толькі. І вось аднекуль жа гэта ў большасці і зараз у крыві, нават у горадзе: шалупінне – абавязкова развеяць вакол сябе! Акуратна ў кулёчак, проста ў мяшэчак?! Не, не чулі…

Насмецяць дзеці каля лавачкі ля пад’езда. А падмесці за сабою… Ды вы што?! А паспрабуй прымусціць – бягуць да бацькоў скардзіцца. А як сябе паводзяць таты ды мамы? Ну, хтосьці падтрымае таго, хто зрабіў заўвагу. А большасць… Маўляў, ты чаго да майго дзіцяці прыстаеш?! Дзе хоча, там і смеціць. Не ў цябе ж дома… Вось і ўвесь сказ.

Але гэта, як кажуць, дробязі жыцця ў параўнанні з тым малюнкам аллеем, які я назірала не так даўно. Уявіце сабе… Вечар. Мінск. Выезд на Партызанскі праспект непадалёк ад метро «Магілёўская». Маршрутка. І мы стаім у заторы на светлафоры.

Сяджу непадалёк ад вадзіцеля. Таму добра бачна, як ён есць семкі, а шалупінне… выкідвае ў акно! Я сплю??? Ушчыкніце мяне!!! Мінск… Выезд на Партызанскі праспект непадалёк ад метро «Магілёўская»… Тры паласы руху… І прама на асфальт (а можа нават некаму на капот ці лабавое шкло машыны)  шалупінне ляціць. Вось тут я і зразумела, што такое ў літаральным сэнсе «мову адняло»…

Ну што ж… Разбіраемся, чаго так не хапае ў нашых арганізмах, што семкі робяцца проста незаменным прадуктам. І часцяком тут  нават не да культуры. І ў заторы, глядзіш, стаяць весялей…

Зрэшты, прачытала на некалькіх рэсурсах пра гэта – і зразумела, што сам сабе дыягназ не паставіш. Бо! Семак хочацца, калі адчуваецца недахоп вітаміну Е, вітаміну А, вітаміну В, магнію, цынку… Э-эх!!! А можа, і праўда, проста…прывычка?!:)

Хаця можна і паспрабаваць – па чарзе, па аднаму вітаміну ў арганізм «закідваць», насычаць яго… А калі яшчэ атрымліваць не з аптэчных прэпаратаў ды БАДаў, а з натуральных прадуктаў, дык Е ў нас – у морапрадуктах, яйках, брокалі, ліставых салатах, А – у печані рыбы, ікры, сыры, масле сметанковым, тлустым тварагу, моркве, гарбузе (!!!)… Вітамін В – у грэчцы, аўсянцы, бабовых, рыбе, бульбе… Магній – зноўку трэба есці аўсяныя шматкі ды ікру, моркву і нават бананы! Цынк – у морапрадуктах, грыбах, субпрадуктах…

Зразумела, спісы няпоўныя, дзесьці – спрэчныя… А ўвогуле, зірнеш на гэты пералік – і атрымліваецца, што трэба толькі сядзець і есці! Днямі!:) Дык, мо, лепей жменьку семачак – і ўсё ОК?!

Памятаю, як яшчэ ў дзяцінстве мой стаматолаг (эх, якая была жанчына! І ёй светлая памяць), ставячы пломбу на пярэдні зуб, папярэджвала: «Толькі не грызі семкі – вываліцца!» А гэтай звычкі і так няма даўным-даўно. Ёсць іншая: пазногцямі аддзяляць шалупінне…

А што датычыцца таго, ці супакойвае гэты працэс нервы… Некаторыя даследчыкі сцвярджаюць, што так. Працэс лузгання семак дапамагае пераключыцца. А калі прыгадаць таго ж Міцяя са «Сватоў», дык яшчэ і «кругазор пашыраюць» ды «думалку трэніруюць». Прычым сапраўды вынікова!:) Так што гэта яшчэ і своасаблівая медытацыя.

Галоўнае – што?! Правільна, не захапляцца празмерна. Тым больш, што арганізм здольны за суткі засвоіць ад 50 да 100 грамаў семачак. Таму, калі вы з’елі грамаў 400, дык кайф, магчыма, і злавілі, а вось з карысцю бяда… І з вагой – праблемы…

А вы любіце семкі?! Белыя ці чорныя?! І што для вас іх ужыванне – рэлакс, супакаенне нерваў ці проста звычка?

Першасна-прагрэсавальны тып цячэння РС у роўнай ступені сустракаецца і ў мужчын, і ў жанчын.

Рассеяны склероз можа дэбютаваць у дзіцячым узросце (па дадзеных літаратуры, самая ранняя праява – да 10 гадоў). У такім узросце цячэнне хваробы можа і не быць хуткім, але, улічваючы, што захворванне наступіла рана, да юнага ўзросту вялікая верагоднасць у такіх пацыентаў стаць глыбокімі інвалідамі.

Механізм развіцця РС

Лічыцца, што пры РС адбываецца распад міеліну нервовых валокнаў нейронаў за кошт траплення агрэсіўных Т-лімфацытаў у ЦНС. Разам з тым, пры РС адбываюцца працэсы дэгенерацыі, у выніку якіх гінуць самі нервовыя клеткі. Менавіта на гэтай стадыі захворвання ў пацыента нарастае неўралагічны дэфіцыт, і на такой стадыі РС, на жаль, не паддаецца лячэнню той мадыфікуючай тэрапіяй, якая існуе зараз.

Працэсы гібелі нейронаў могуць адбывацца як на пачатку захворвання, так і на любым этапе развіцця хваробы. Прычым, чым даўжэй чалавек хварэе, тым больш працэсы дэгенерацыі (гібелі нейронаў) будуць пераважаць. Часам дастаткова аднаго года з моманту першага дэбюту хваробы, каб чалавек стаў глыбокім інвалідам.

Працяг чытайце ў нашым наступным матэрыяле «Рассеяны склероз. Частка 2. Як не прапусціць хваробу».

Маштабны марафон здаровага ладу жыцця пройдзе ў жніўні на базе рэспубліканскага цэнтра алімпійскай падрыхтоўкі па фрыстайле.

Кожны чацвер 1, 8, 15, 22 і 29 жніўня з 18.00 да 21.00 любы жадаючы можа выпрабаваць сябе ў розных відах фізічнай актыўнасці і фітнэс-кірунках, папярэдне атрымаўшы рэкамендацыі ад медыкаў, якія будуць кансультаваць і падтрымліваць удзельнікаў марафону на працягу месяца.

Вы толькі ўявіце сабе! На адной пляцоўцы паралельна будуць прадстаўлены фiткрос, ёга, стрэтчынг, пiлатэс, TRX. Можна будзе выпрабаваць сябе ў баявых мастацтвах і розных танцавальных напрамках, вывучыць розніцу паміж функцыянальнай і кардыё-трэніроўкай высокай інтэнсіўнасці, рэлакс-практыкаваннямі.

Алгарытм удзелу просты.

1. Прыходзьце ў любы чацвер жніўня на пляцоўку каля РЦАП па фрыстайле.
2. Прайдзіце непасрэдна на месцы ў медыкаў экспрэс-абследаванне, якое дазволіць ацаніць стан Вашага здароўя і скласці індывідуальную праграму фізічных актыўнасцяў; атрымайце на рукі «пашпарт здароўя».
3. Выбірайце рэкамендуемы від фізічнай актыўнасці, трэніруйцеся і атрымлівайце зваротную сувязь ад медыкаў і трэнераў.

Але і гэта яшчэ не ўсё!

У дні правядзення марафону будуць прадстаўлены розныя віды сумесных актыўнасцяў для мамаў і дзетак, а таксама людзей з дадатковымі патрэбамі, арганізаваныя выступленні ментараў, матывацыйных спікераў, аўтограф-сесіі ад вядомых спартсменаў, здаровыя фудкорты і многае іншае.

Не выпадкова слоган марафону здароўя – «Зробім разам здаровую Беларусь!»

Арганізатарам мерапрыемства выступае Дзіцячы Фонд ААН (ЮНІСЕФ) Прадстаўніцтва ў Рэспубліцы Беларусь пры падтрымцы Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь, Міністэрства спорту і турызму Рэспублікі Беларусь, Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь, Мінскага гарвыканкама, спартыўных грамадскіх аб'яднанняў.